महाभारत 6.76 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←भीष्म पर्व→

←अध्याय 76→

[mh-6-76] • 19 श्लोकाः

संजय उवाच। अथ शूरा महाराज परस्परकृतागसः। जग्मुः स्वशिबिराण्य् एव रुधिरेण समुक्षिताः।

saṃjaya uvāca. atha śūrā mahārāja parasparakṛtāgasaḥ. jagmuḥ svaśibirāṇy eva rudhireṇa samukṣitāḥ.

विश्रम्य च यथान्यायं पूजयित्वा परस्परम्। संनद्धाः समदृश्यन्त भूयो युद्धचिकीर्षया।

viśramya ca yathānyāyaṃ pūjayitvā parasparam. saṃnaddhāḥ samadṛśyanta bhūyo yuddhacikīrṣayā.

ततस् तव सुतो राजंश् चिन्तयाभिपरिप्लुतः। विस्रवच् छोणिताक्ताङ्गः पप्रच्छेदं पितामहम्।

tatas tava suto rājaṃś cintayābhipariplutaḥ. visravac choṇitāktāṅgaḥ papracchedaṃ pitāmaham.

सैन्यानि रौद्राणि भयानकानि; व्यूढानि सम्यग् बहुलध्वजानि। विदार्य हत्वा च निपीड्य शूरास्; ते पाण्डवानां त्वरिता रथौघाः।

sainyāni raudrāṇi bhayānakāni; vyūḍhāni samyag bahuladhvajāni. vidārya hatvā ca nipīḍya śūrās; te pāṇḍavānāṃ tvaritā rathaughāḥ.

संमोह्य सर्वान् युधि कीर्तिमन्तो; व्यूहं च तं मकरं वज्रकल्पम्। प्रविश्य भीमेन निबर्हितो ऽस्मि; घोरैः शरैर् मृत्युदण्डप्रकाशैः।

saṃmohya sarvān yudhi kīrtimanto; vyūhaṃ ca taṃ makaraṃ vajrakalpam. praviśya bhīmena nibarhito 'smi; ghoraiḥ śarair mṛtyudaṇḍaprakāśaiḥ.

क्रुद्धं तम् उद्वीक्ष्य भयेन राजन्; संमूर्छितो नालभं शान्तिम् अद्य। इच्छे प्रसादात् तव सत्यसंध; प्राप्तुं जयं पाण्डवेयांश् च हन्तुम्।

kruddhaṃ tam udvīkṣya bhayena rājan; saṃmūrchito nālabhaṃ śāntim adya. icche prasādāt tava satyasaṃdha; prāptuṃ jayaṃ pāṇḍaveyāṃś ca hantum.

तेनैवम् उक्तः प्रहसन् महात्मा; दुर्योधनं जातमन्युं विदित्वा। तं प्रत्युवाचाविमना मनस्वी; गङ्गासुतः शस्त्रभृतां वरिष्ठः।

tenaivam uktaḥ prahasan mahātmā; duryodhanaṃ jātamanyuṃ viditvā. taṃ pratyuvācāvimanā manasvī; gaṅgāsutaḥ śastrabhṛtāṃ variṣṭhaḥ.

परेण यत्नेन विगाह्य सेनां; सर्वात्मनाहं तव राजपुत्र। इच्छामि दातुं विजयं सुखं च; न चात्मानं छादये ऽहं त्वदर्थे।

pareṇa yatnena vigāhya senāṃ; sarvātmanāhaṃ tava rājaputra. icchāmi dātuṃ vijayaṃ sukhaṃ ca; na cātmānaṃ chādaye 'haṃ tvadarthe.

एते तु रौद्रा बहवो महारथा; यशस्विनः शूरतमाः कृतास्त्राः। ये पाण्डवानां समरे सहाया; जितक्लमाः क्रोधविषं वमन्ति।

ete tu raudrā bahavo mahārathā; yaśasvinaḥ śūratamāḥ kṛtāstrāḥ. ye pāṇḍavānāṃ samare sahāyā; jitaklamāḥ krodhaviṣaṃ vamanti.

ते नेह शक्याः सहसा विजेतुं; वीर्योन्नद्धाः कृतवैरास् त्वया च। अहं ह्य् एतान् प्रतियोत्स्यामि राजन्; सर्वात्मना जीवितं त्यज्य वीर।

te neha śakyāḥ sahasā vijetuṃ; vīryonnaddhāḥ kṛtavairās tvayā ca. ahaṃ hy etān pratiyotsyāmi rājan; sarvātmanā jīvitaṃ tyajya vīra.

रणे तवार्थाय महानुभाव; न जीवितं रक्ष्यतमं ममाद्य। सर्वांस् तवार्थाय सदेवदैत्यांल्; लोकान् दहेयं किम् उ शत्रूंस् तवेह।

raṇe tavārthāya mahānubhāva; na jīvitaṃ rakṣyatamaṃ mamādya. sarvāṃs tavārthāya sadevadaityāṃl; lokān daheyaṃ kim u śatrūṃs taveha.

तत् पाण्डवान् योधयिष्यामि राजन्; प्रियं च ते सर्वम् अहं करिष्ये। श्रुत्वैव चैतत् परमप्रतीतो; दुर्योधनः प्रीतमना बभूव।

tat pāṇḍavān yodhayiṣyāmi rājan; priyaṃ ca te sarvam ahaṃ kariṣye. śrutvaiva caitat paramapratīto; duryodhanaḥ prītamanā babhūva.

सर्वाणि सैन्यानि ततः प्रहृष्टो; निर्गच्छतेत्य् आह नृपांश् च सर्वान्। तदाज्ञया तानि विनिर्ययुर् द्रुतं; रथाश्वपादातगजायुतानि।

sarvāṇi sainyāni tataḥ prahṛṣṭo; nirgacchatety āha nṛpāṃś ca sarvān. tadājñayā tāni viniryayur drutaṃ; rathāśvapādātagajāyutāni.

प्रहर्षयुक्तानि तु तानि राजन्; महान्ति नानाविधशस्त्रवन्ति। स्थितानि नागाश्वपदातिमन्ति; विरेजुर् आजौ तव राजन् बलानि।

praharṣayuktāni tu tāni rājan; mahānti nānāvidhaśastravanti. sthitāni nāgāśvapadātimanti; virejur ājau tava rājan balāni.

वृन्दैः स्थिताश् चापि सुसंप्रयुक्ताश्; चकाशिरे दन्तिगणाः समन्तात्। शस्त्रास्त्रविद्भिर् नरदेव योधैर्; अधिष्ठिताः सैन्यगणास् त्वदीयाः।

vṛndaiḥ sthitāś cāpi susaṃprayuktāś; cakāśire dantigaṇāḥ samantāt. śastrāstravidbhir naradeva yodhair; adhiṣṭhitāḥ sainyagaṇās tvadīyāḥ.

रथैश् च पादातगजाश्वसंघैः; प्रयाद्भिर् आजौ विधिवत् प्रणुन्नैः। समुद्धतं वै तरुणार्कवर्णं; रजो बभौ छादयत् सूर्यरश्मीन्।

rathaiś ca pādātagajāśvasaṃghaiḥ; prayādbhir ājau vidhivat praṇunnaiḥ. samuddhataṃ vai taruṇārkavarṇaṃ; rajo babhau chādayat sūryaraśmīn.

रेजुः पताका रथदन्तिसंस्था; वातेरिता भ्राम्यमाणाः समन्तात्। नानारङ्गाः समरे तत्र राजन्; मेघैर् युक्ता विद्युतः खे यथैव।

rejuḥ patākā rathadantisaṃsthā; vāteritā bhrāmyamāṇāḥ samantāt. nānāraṅgāḥ samare tatra rājan; meghair yuktā vidyutaḥ khe yathaiva.

धनूंषि विस्फारयतां नृपाणां; बभूव शब्दस् तुमुलो ऽतिघोरः। विमथ्यतो देवमहासुरौघैर्; यथार्णवस्यादियुगे तदानीम्।

dhanūṃṣi visphārayatāṃ nṛpāṇāṃ; babhūva śabdas tumulo 'tighoraḥ. vimathyato devamahāsuraughair; yathārṇavasyādiyuge tadānīm.

तद् उग्रनादं बहुरूपवर्णं; तवात्मजानां समुदीर्णम् एवम्। बभूव सैन्यं रिपुसैन्यहन्तृ; युगान्तमेघौघनिभं तदानीम्।

tad ugranādaṃ bahurūpavarṇaṃ; tavātmajānāṃ samudīrṇam evam. babhūva sainyaṃ ripusainyahantṛ; yugāntameghaughanibhaṃ tadānīm.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...