महाभारत 6.18 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

महाभारत

←भीष्म पर्व→

←अध्याय 18→

[mh-6-18] • 18 श्लोकाः

संजय उवाच। ततो मुहूर्तात् तुमुलः शब्दो हृदयकम्पनः। अश्रूयत महाराज योधानां प्रयुयुत्सताम्।

saṃjaya uvāca. tato muhūrtāt tumulaḥ śabdo hṛdayakampanaḥ. aśrūyata mahārāja yodhānāṃ prayuyutsatām.

शङ्खदुन्दुभिनिर्घोषैर् वारणानां च बृंहितैः। रथानां नेमिघोषैश् च दीर्यतीव वसुंधरा।

śaṅkhadundubhinirghoṣair vāraṇānāṃ ca bṛṃhitaiḥ. rathānāṃ nemighoṣaiś ca dīryatīva vasuṃdharā.

हयानां हेषमाणानां योधानां तत्र गर्जताम्। क्षणेन खं दिशश् चैव शब्देनापूरितं तदा।

hayānāṃ heṣamāṇānāṃ yodhānāṃ tatra garjatām. kṣaṇena khaṃ diśaś caiva śabdenāpūritaṃ tadā.

पुत्राणां तव दुर्धर्ष पाण्डवानां तथैव च। समकम्पन्त सैन्यानि परस्परसमागमे।

putrāṇāṃ tava durdharṣa pāṇḍavānāṃ tathaiva ca. samakampanta sainyāni parasparasamāgame.

तत्र नागा रथाश् चैव जाम्बूनदविभूषिताः। भ्राजमाना व्यदृश्यन्त मेघा इव सविद्युतः।

tatra nāgā rathāś caiva jāmbūnadavibhūṣitāḥ. bhrājamānā vyadṛśyanta meghā iva savidyutaḥ.

ध्वजा बहुविधाकारास् तावकानां नराधिप। काञ्चनाङ्गदिनो रेजुर् ज्वलिता इव पावकाः।

dhvajā bahuvidhākārās tāvakānāṃ narādhipa. kāñcanāṅgadino rejur jvalitā iva pāvakāḥ.

स्वेषां चैव परेषां च समदृश्यन्त भारत। महेन्द्रकेतवः शुभ्रा महेन्द्रसदनेष्व् इव।

sveṣāṃ caiva pareṣāṃ ca samadṛśyanta bhārata. mahendraketavaḥ śubhrā mahendrasadaneṣv iva.

काञ्चनैः कवचैर् वीरा ज्वलनार्कसमप्रभैः। संनद्धाः प्रत्यदृश्यन्त ग्रहाः प्रज्वलिता इव। कुरुयोधवरा राजन् विचित्रायुधकार्मुकाः।

kāñcanaiḥ kavacair vīrā jvalanārkasamaprabhaiḥ. saṃnaddhāḥ pratyadṛśyanta grahāḥ prajvalitā iva. kuruyodhavarā rājan vicitrāyudhakārmukāḥ.

उद्यतैर् आयुधैश् चित्रैस् तलबद्धाः पताकिनः। ऋषभाक्षा महेष्वासाश् चमूमुखगता बभुः।

udyatair āyudhaiś citrais talabaddhāḥ patākinaḥ. ṛṣabhākṣā maheṣvāsāś camūmukhagatā babhuḥ.

पृष्ठगोपास् तु भीष्मस्य पुत्रास् तव नराधिप। दुःशासनो दुर्विषहो दुर्मुखो दुःसहस् तथा।

pṛṣṭhagopās tu bhīṣmasya putrās tava narādhipa. duḥśāsano durviṣaho durmukho duḥsahas tathā.

विविंशतिश् चित्रसेनो विकर्णश् च महारथः। सत्यव्रतः पुरुमित्रो जयो भूरिश्रवाः शलः।

viviṃśatiś citraseno vikarṇaś ca mahārathaḥ. satyavrataḥ purumitro jayo bhūriśravāḥ śalaḥ.

रथा विंशतिसाहस्रास् तथैषाम् अनुयायिनः। अभीषाहाः शूरसेनाः शिबयो ऽथ वसातयः।

rathā viṃśatisāhasrās tathaiṣām anuyāyinaḥ. abhīṣāhāḥ śūrasenāḥ śibayo 'tha vasātayaḥ.

शाल्वा मत्स्यास् तथाम्बष्ठास् त्रिगर्ताः केकयास् तथा। सौवीराः कितवाः प्राच्याः प्रतीच्योदीच्यमालवाः।

śālvā matsyās tathāmbaṣṭhās trigartāḥ kekayās tathā. sauvīrāḥ kitavāḥ prācyāḥ pratīcyodīcyamālavāḥ.

द्वादशैते जनपदाः सर्वे शूरास् तनुत्यजः। महता रथवंशेन ते ऽभ्यरक्षन् पितामहम्।

dvādaśaite janapadāḥ sarve śūrās tanutyajaḥ. mahatā rathavaṃśena te 'bhyarakṣan pitāmaham.

अनीकं दशसाहस्रं कुञ्जराणां तरस्विनाम्। मागधो येन नृपतिस् तद् रथानीकम् अन्वयात्।

anīkaṃ daśasāhasraṃ kuñjarāṇāṃ tarasvinām. māgadho yena nṛpatis tad rathānīkam anvayāt.

रथानां चक्ररक्षाश् च पादरक्षाश् च दन्तिनाम्। अभूवन् वाहिनीमध्ये शतानाम् अयुतानि षट्।

rathānāṃ cakrarakṣāś ca pādarakṣāś ca dantinām. abhūvan vāhinīmadhye śatānām ayutāni ṣaṭ.

पादाताश् चाग्रतो ऽगच्छन् धनुश्चर्मासिपाणयः। अनेकशतसाहस्रा नखरप्रासयोधिनः।

pādātāś cāgrato 'gacchan dhanuścarmāsipāṇayaḥ. anekaśatasāhasrā nakharaprāsayodhinaḥ.

अक्षौहिण्यो दशैका च तव पुत्रस्य भारत। अदृश्यन्त महाराज गङ्गेव यमुनान्तरे।

akṣauhiṇyo daśaikā ca tava putrasya bhārata. adṛśyanta mahārāja gaṅgeva yamunāntare.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...