महाभारत 3.89 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 89→

[mh-3-89] • 22 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। एवं संभाषमाणे तु धौम्ये कौरवनन्दन। लोमशः सुमहातेजा ऋषिस् तत्राजगाम ह।

vaiśaṃpāyana uvāca. evaṃ saṃbhāṣamāṇe tu dhaumye kauravanandana. lomaśaḥ sumahātejā ṛṣis tatrājagāma ha.

तं पाण्डवाग्रजो राजा सगणो ब्राह्मणाश् च ते। उदतिष्ठन् महाभागं दिवि शक्रम् इवामराः।

taṃ pāṇḍavāgrajo rājā sagaṇo brāhmaṇāś ca te. udatiṣṭhan mahābhāgaṃ divi śakram ivāmarāḥ.

तम् अभ्यर्च्य यथान्यायं धर्मराजो युधिष्ठिरः। पप्रच्छागमने हेतुम् अटने च प्रयोजनम्।

tam abhyarcya yathānyāyaṃ dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ. papracchāgamane hetum aṭane ca prayojanam.

स पृष्टः पाण्डुपुत्रेण प्रीयमाणो महामनाः। उवाच श्लक्ष्णया वाचा हर्षयन्न् इव पाण्डवान्।

sa pṛṣṭaḥ pāṇḍuputreṇa prīyamāṇo mahāmanāḥ. uvāca ślakṣṇayā vācā harṣayann iva pāṇḍavān.

संचरन्न् अस्मि कौन्तेय सर्वलोकान् यदृच्छया। गतः शक्रस्य सदनं तत्रापश्यं सुरेश्वरम्।

saṃcarann asmi kaunteya sarvalokān yadṛcchayā. gataḥ śakrasya sadanaṃ tatrāpaśyaṃ sureśvaram.

तव च भ्रातरं वीरम् अपश्यं सव्यसाचिनम्। शक्रस्यार्धासनगतं तत्र मे विस्मयो महान्। आसीत् पुरुषशार्दूल दृष्ट्वा पार्थं तथागतम्।

tava ca bhrātaraṃ vīram apaśyaṃ savyasācinam. śakrasyārdhāsanagataṃ tatra me vismayo mahān. āsīt puruṣaśārdūla dṛṣṭvā pārthaṃ tathāgatam.

आह मां तत्र देवेशो गच्छ पाण्डुसुतान् इति। सो ऽहम् अभ्यागतः क्षिप्रं दिदृक्षुस् त्वां सहानुजम्।

āha māṃ tatra deveśo gaccha pāṇḍusutān iti. so 'ham abhyāgataḥ kṣipraṃ didṛkṣus tvāṃ sahānujam.

वचनात् पुरुहूतस्य पार्थस्य च महात्मनः। आख्यास्ये ते प्रियं तात महत् पाण्डवनन्दन।

vacanāt puruhūtasya pārthasya ca mahātmanaḥ. ākhyāsye te priyaṃ tāta mahat pāṇḍavanandana.

भ्रातृभिः सहितो राजन् कृष्णया चैव तच् छृणु। यत् त्वयोक्तो महाबाहुर् अस्त्रार्थं पाण्डवर्षभ।

bhrātṛbhiḥ sahito rājan kṛṣṇayā caiva tac chṛṇu. yat tvayokto mahābāhur astrārthaṃ pāṇḍavarṣabha.

तद् अस्त्रम् आप्तं पार्थेन रुद्राद् अप्रतिमं महत्। यत् तद् ब्रह्मशिरो नाम तपसा रुद्रम् आगतम्।

tad astram āptaṃ pārthena rudrād apratimaṃ mahat. yat tad brahmaśiro nāma tapasā rudram āgatam.

अमृताद् उत्थितं रौद्रं तल् लब्धं सव्यसाचिना। तत् समन्त्रं ससंहारं सप्रायश्चित्तमङ्गलम्।

amṛtād utthitaṃ raudraṃ tal labdhaṃ savyasācinā. tat samantraṃ sasaṃhāraṃ saprāyaścittamaṅgalam.

वज्रं चान्यानि चास्त्राणि दण्डादीनि युधिष्ठिर। यमात् कुबेराद् वरुणाद् इन्द्राच् च कुरुनन्दन। अस्त्राण्य् अधीतवान् पार्थो दिव्यान्य् अमितविक्रमः।

vajraṃ cānyāni cāstrāṇi daṇḍādīni yudhiṣṭhira. yamāt kuberād varuṇād indrāc ca kurunandana. astrāṇy adhītavān pārtho divyāny amitavikramaḥ.

विश्वावसोश् च तनयाद् गीतं नृत्तं च साम च। वादित्रं च यथान्यायं प्रत्यविन्दद् यथाविधि।

viśvāvasoś ca tanayād gītaṃ nṛttaṃ ca sāma ca. vāditraṃ ca yathānyāyaṃ pratyavindad yathāvidhi.

एवं कृतास्त्रः कौन्तेयो गान्धर्वं वेदम् आप्तवान्। सुखं वसति बीभत्सुर् अनुजस्यानुजस् तव।

evaṃ kṛtāstraḥ kaunteyo gāndharvaṃ vedam āptavān. sukhaṃ vasati bībhatsur anujasyānujas tava.

यदर्थं मां सुरश्रेष्ठ इदं वचनम् अब्रवीत्। तच् च ते कथयिष्यामि युधिष्ठिर निबोध मे।

yadarthaṃ māṃ suraśreṣṭha idaṃ vacanam abravīt. tac ca te kathayiṣyāmi yudhiṣṭhira nibodha me.

भवान् मनुष्यलोकाय गमिष्यति न संशयः। ब्रूयाद् युधिष्ठिरं तत्र वचनान् मे द्विजोत्तम।

bhavān manuṣyalokāya gamiṣyati na saṃśayaḥ. brūyād yudhiṣṭhiraṃ tatra vacanān me dvijottama.

आगमिष्यति ते भ्राता कृतास्त्रः क्षिप्रम् अर्जुनः। सुरकार्यं महत् कृत्वा यद् आशक्यं दिवौकसैः।

āgamiṣyati te bhrātā kṛtāstraḥ kṣipram arjunaḥ. surakāryaṃ mahat kṛtvā yad āśakyaṃ divaukasaiḥ.

तपसा तु त्वम् आत्मानं भ्रातृभिः सह योजय। तपसो हि परं नास्ति तपसा विन्दते महत्।

tapasā tu tvam ātmānaṃ bhrātṛbhiḥ saha yojaya. tapaso hi paraṃ nāsti tapasā vindate mahat.

अहं च कर्णं जानामि यथावद् भरतर्षभ। सत्यसंधं महोत्साहं महावीर्यं महाबलम्। महाहवेष्व् अप्रतिमं महायुद्धविशारदम्। महाधनुर्धरं वीरं महास्त्रं वरवर्णिनम्। महेश्वरसुतप्रख्यम् आदित्यतनयं प्रभुम्। तथा ज्ञानगतिं स्कन्धं सहजोल्बणपौरुषम्। न स पार्थस्य संग्रामे कलाम् अर्हति षोडशीम्।

ahaṃ ca karṇaṃ jānāmi yathāvad bharatarṣabha. satyasaṃdhaṃ mahotsāhaṃ mahāvīryaṃ mahābalam. mahāhaveṣv apratimaṃ mahāyuddhaviśāradam. mahādhanurdharaṃ vīraṃ mahāstraṃ varavarṇinam. maheśvarasutaprakhyam ādityatanayaṃ prabhum. tathā jñānagatiṃ skandhaṃ sahajolbaṇapauruṣam. na sa pārthasya saṃgrāme kalām arhati ṣoḍaśīm.

यच् चापि ते भयं तस्मान् मनसिस्थम् अरिंदम। तच् चाप्य् अपहरिष्यामि सव्यसाचाव् इहागते।

yac cāpi te bhayaṃ tasmān manasistham ariṃdama. tac cāpy apahariṣyāmi savyasācāv ihāgate.

यच् च ते मानसं वीर तीर्थयात्राम् इमां प्रति। तच् च ते लोमशः सर्वं कथयिष्यत्य् असंशयम्।

yac ca te mānasaṃ vīra tīrthayātrām imāṃ prati. tac ca te lomaśaḥ sarvaṃ kathayiṣyaty asaṃśayam.

यच् च किं चित् तपोयुक्तं फलं तीर्थेषु भारत। महर्षिर् एष यद् ब्रूयात् तच् छ्रद्धेयम् अनन्यथा।

yac ca kiṃ cit tapoyuktaṃ phalaṃ tīrtheṣu bhārata. maharṣir eṣa yad brūyāt tac chraddheyam ananyathā.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...