महाभारत 3.299 (श्लोक 1)

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 299

[mh-3-299] • 29 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। धर्मेण ते ऽभ्यनुज्ञाताः पाण्डवाः सत्यविक्रमाः। अज्ञातवासं वत्स्यन्तश् छन्ना वर्षं त्रयोदशम्। उपोपविश्य विद्वांसः सहिताः संशितव्रताः।

vaiśaṃpāyana uvāca. dharmeṇa te 'bhyanujñātāḥ pāṇḍavāḥ satyavikramāḥ. ajñātavāsaṃ vatsyantaś channā varṣaṃ trayodaśam. upopaviśya vidvāṃsaḥ sahitāḥ saṃśitavratāḥ.

ये तद्भक्ता वसन्ति स्म वनवासे तपस्विनः। तान् अब्रुवन् महात्मानः शिष्टाः प्राञ्जलयस् तदा। अभ्यनुज्ञापयिष्यन्तस् तं निवासं धृतव्रताः।

ye tadbhaktā vasanti sma vanavāse tapasvinaḥ. tān abruvan mahātmānaḥ śiṣṭāḥ prāñjalayas tadā. abhyanujñāpayiṣyantas taṃ nivāsaṃ dhṛtavratāḥ.

विदितं भवतां सर्वं धार्तराष्ट्रैर् यथा वयम्। छद्मना हृतराज्याश् च निःस्वाश् च बहुशः कृताः।

viditaṃ bhavatāṃ sarvaṃ dhārtarāṣṭrair yathā vayam. chadmanā hṛtarājyāś ca niḥsvāś ca bahuśaḥ kṛtāḥ.

उषिताश् च वने कृच्छ्रं यत्र द्वादश वत्सरान्। अज्ञातवाससमयं शेषं वर्षं त्रयोदशम्। तद् वत्स्यामो वयं छन्नास् तद् अनुज्ञातुम् अर्हथ।

uṣitāś ca vane kṛcchraṃ yatra dvādaśa vatsarān. ajñātavāsasamayaṃ śeṣaṃ varṣaṃ trayodaśam. tad vatsyāmo vayaṃ channās tad anujñātum arhatha.

सुयोधनश् च दुष्टात्मा कर्णश् च सहसौबलः। जानन्तो विषमं कुर्युर् अस्मास्व् अत्यन्तवैरिणः। युक्ताचाराश् च युक्ताश् च पौरस्य स्वजनस्य च। दुरात्मनां हि कस् तेषां विश्वासं गन्तुम् अर्हति।

suyodhanaś ca duṣṭātmā karṇaś ca sahasaubalaḥ. jānanto viṣamaṃ kuryur asmāsv atyantavairiṇaḥ. yuktācārāś ca yuktāś ca paurasya svajanasya ca. durātmanāṃ hi kas teṣāṃ viśvāsaṃ gantum arhati.

अपि नस् तद् भवेद् भूयो यद् वयं ब्राह्मणैः सह। समस्ताः स्वेषु राष्ट्रेषु स्वराज्यस्था भवेमहि।

api nas tad bhaved bhūyo yad vayaṃ brāhmaṇaiḥ saha. samastāḥ sveṣu rāṣṭreṣu svarājyasthā bhavemahi.

इत्य् उक्त्वा दुःखशोकार्तः शुचिर् धर्मसुतस् तदा। संमूर्छितो ऽभवद् राजा साश्रुकण्ठो युधिष्ठिरः।

ity uktvā duḥkhaśokārtaḥ śucir dharmasutas tadā. saṃmūrchito 'bhavad rājā sāśrukaṇṭho yudhiṣṭhiraḥ.

तम् अथाश्वासयन् सर्वे ब्राह्मणा भ्रातृभिः सह। अथ धौम्यो ऽब्रवीद् वाक्यं महार्थं नृपतिं तदा।

tam athāśvāsayan sarve brāhmaṇā bhrātṛbhiḥ saha. atha dhaumyo 'bravīd vākyaṃ mahārthaṃ nṛpatiṃ tadā.

राजन् विद्वान् भवान् दान्तः सत्यसंधो जितेन्द्रियः। नैवंविधाः प्रमुह्यन्ति नराः कस्यां चिद् आपदि।

rājan vidvān bhavān dāntaḥ satyasaṃdho jitendriyaḥ. naivaṃvidhāḥ pramuhyanti narāḥ kasyāṃ cid āpadi.

देवैर् अप्य् आपदः प्राप्ताश् छन्नैश् च बहुशस् तथा। तत्र तत्र सपत्नानां निग्रहार्थं महात्मभिः।

devair apy āpadaḥ prāptāś channaiś ca bahuśas tathā. tatra tatra sapatnānāṃ nigrahārthaṃ mahātmabhiḥ.

इन्द्रेण निषधान् प्राप्य गिरिप्रस्थाश्रमे तदा। छन्नेनोष्य कृतं कर्म द्विषतां बलनिग्रहे।

indreṇa niṣadhān prāpya giriprasthāśrame tadā. channenoṣya kṛtaṃ karma dviṣatāṃ balanigrahe.

विष्णुनाश्वशिरः प्राप्य तथादित्यां निवत्स्यता। गर्भे वधार्थं दैत्यानाम् अज्ञातेनोषितं चिरम्।

viṣṇunāśvaśiraḥ prāpya tathādityāṃ nivatsyatā. garbhe vadhārthaṃ daityānām ajñātenoṣitaṃ ciram.

प्राप्य वामनरूपेण प्रच्छन्नं ब्रह्मरूपिणा। बलेर् यथा हृतं राज्यं विक्रमैस् तच् च ते श्रुतम्।

prāpya vāmanarūpeṇa pracchannaṃ brahmarūpiṇā. baler yathā hṛtaṃ rājyaṃ vikramais tac ca te śrutam.

और्वेण वसता छन्नम् ऊरौ ब्रह्मर्षिणा तदा। यत्कृतं तात लोकेषु तच् च सर्वं श्रुतं त्वया।

aurveṇa vasatā channam ūrau brahmarṣiṇā tadā. yatkṛtaṃ tāta lokeṣu tac ca sarvaṃ śrutaṃ tvayā.

प्रच्छन्नं चापि धर्मज्ञ हरिणा वृत्रनिग्रहे। वज्रं प्रविश्य शक्रस्य यत्कृतं तच् च ते श्रुतम्।

pracchannaṃ cāpi dharmajña hariṇā vṛtranigrahe. vajraṃ praviśya śakrasya yatkṛtaṃ tac ca te śrutam.

हुताशनेन यच् चापः प्रविश्य छन्नम् आसता। विबुधानां कृतं कर्म तच् च सर्वं श्रुतं त्वया।

hutāśanena yac cāpaḥ praviśya channam āsatā. vibudhānāṃ kṛtaṃ karma tac ca sarvaṃ śrutaṃ tvayā.

एवं विवस्वता तात छन्नेनोत्तमतेजसा। निर्दग्धाः शत्रवः सर्वे वसता भुवि सर्वशः।

evaṃ vivasvatā tāta channenottamatejasā. nirdagdhāḥ śatravaḥ sarve vasatā bhuvi sarvaśaḥ.

विष्णुना वसता चापि गृहे दशरथस्य वै। दशग्रीवो हतश् छन्नं संयुगे भीमकर्मणा।

viṣṇunā vasatā cāpi gṛhe daśarathasya vai. daśagrīvo hataś channaṃ saṃyuge bhīmakarmaṇā.

एवम् एते महात्मानः प्रच्छन्नास् तत्र तत्र ह। अजयञ् शात्रवान् युद्धे तथा त्वम् अपि जेष्यसि।

evam ete mahātmānaḥ pracchannās tatra tatra ha. ajayañ śātravān yuddhe tathā tvam api jeṣyasi.

तथा धौम्येन धर्मज्ञो वाक्यैः संपरितोषितः। शास्त्रबुद्ध्या स्वबुद्ध्या च न चचाल युधिष्ठिरः।

tathā dhaumyena dharmajño vākyaiḥ saṃparitoṣitaḥ. śāstrabuddhyā svabuddhyā ca na cacāla yudhiṣṭhiraḥ.

अथाब्रवीन् महाबाहुर् भीमसेनो महाबलः। राजानं बलिनां श्रेष्ठो गिरा संपरिहर्षयन्।

athābravīn mahābāhur bhīmaseno mahābalaḥ. rājānaṃ balināṃ śreṣṭho girā saṃpariharṣayan.

अवेक्षया महाराज तव गाण्डीवधन्वना। धर्मानुगतया बुद्ध्या न किं चित् साहसं कृतम्।

avekṣayā mahārāja tava gāṇḍīvadhanvanā. dharmānugatayā buddhyā na kiṃ cit sāhasaṃ kṛtam.

सहदेवो मया नित्यं नकुलश् च निवारितौ। शक्तौ विध्वंसने तेषां शत्रुघ्नौ भीमविक्रमौ।

sahadevo mayā nityaṃ nakulaś ca nivāritau. śaktau vidhvaṃsane teṣāṃ śatrughnau bhīmavikramau.

न वयं तत् प्रहास्यामो यस्मिन् योक्ष्यति नो भवान्। भवान् विधत्तां तत् सर्वं क्षिप्रं जेष्यामहे परान्।

na vayaṃ tat prahāsyāmo yasmin yokṣyati no bhavān. bhavān vidhattāṃ tat sarvaṃ kṣipraṃ jeṣyāmahe parān.

इत्य् उक्ते भीमसेनेन ब्राह्मणाः परमाशिषः। प्रयुज्यापृच्छ्य भरतान् यथास्वान् स्वान् ययुर् गृहान्।

ity ukte bhīmasenena brāhmaṇāḥ paramāśiṣaḥ. prayujyāpṛcchya bharatān yathāsvān svān yayur gṛhān.

सर्वे वेदविदो मुख्या यतयो मुनयस् तथा। आशीर् उक्त्वा यथान्यायं पुनर् दर्शनकाङ्क्षिणः।

sarve vedavido mukhyā yatayo munayas tathā. āśīr uktvā yathānyāyaṃ punar darśanakāṅkṣiṇaḥ.

सह धौम्येन विद्वांसस् तथा ते पञ्च पाण्डवाः। उत्थाय प्रययुर् वीराः कृष्णाम् आदाय भारत।

saha dhaumyena vidvāṃsas tathā te pañca pāṇḍavāḥ. utthāya prayayur vīrāḥ kṛṣṇām ādāya bhārata.

क्रोशमात्रम् अतिक्रम्य तस्माद् देशान् निमित्ततः। श्वोभूते मनुजव्याघ्राश् छन्नवासार्थम् उद्यताः।

krośamātram atikramya tasmād deśān nimittataḥ. śvobhūte manujavyāghrāś channavāsārtham udyatāḥ.

पृथक्शास्त्रविदः सर्वे सर्वे मन्त्रविशारदाः। संधिविग्रहकालज्ञा मन्त्राय समुपाविशन्।

pṛthakśāstravidaḥ sarve sarve mantraviśāradāḥ. saṃdhivigrahakālajñā mantrāya samupāviśan.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents