महाभारत 3.27 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 27→

[mh-3-27] • 25 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। वसत्स्व् अथ द्वैतवने पाण्डवेषु महात्मसु। अनुकीर्णं महारण्यं ब्राह्मणैः समपद्यत।

vaiśaṃpāyana uvāca. vasatsv atha dvaitavane pāṇḍaveṣu mahātmasu. anukīrṇaṃ mahāraṇyaṃ brāhmaṇaiḥ samapadyata.

ईर्यमाणेन सततं ब्रह्मघोषेण सर्वतः। ब्रह्मलोकसमं पुण्यम् आसीद् द्वैतवनं सरः।

īryamāṇena satataṃ brahmaghoṣeṇa sarvataḥ. brahmalokasamaṃ puṇyam āsīd dvaitavanaṃ saraḥ.

यजुषाम् ऋचां च साम्नां च गद्यानां चैव सर्वशः। आसीद् उच्चार्यमाणानां निस्वनो हृदयंगमः।

yajuṣām ṛcāṃ ca sāmnāṃ ca gadyānāṃ caiva sarvaśaḥ. āsīd uccāryamāṇānāṃ nisvano hṛdayaṃgamaḥ.

ज्याघोषः पाण्डवेयानां ब्रह्मघोषश् च धीमताम्। संसृष्टं ब्रह्मणा क्षत्रं भूय एव व्यरोचत।

jyāghoṣaḥ pāṇḍaveyānāṃ brahmaghoṣaś ca dhīmatām. saṃsṛṣṭaṃ brahmaṇā kṣatraṃ bhūya eva vyarocata.

अथाब्रवीद् बको दाल्भ्यो धर्मराजं युधिष्ठिरम्। संध्यां कौन्तेयम् आसीनम् ऋषिभिः परिवारितम्।

athābravīd bako dālbhyo dharmarājaṃ yudhiṣṭhiram. saṃdhyāṃ kaunteyam āsīnam ṛṣibhiḥ parivāritam.

पश्य द्वैतवने पार्थ ब्राह्मणानां तपस्विनाम्। होमवेलां कुरुश्रेष्ठ संप्रज्वलितपावकाम्।

paśya dvaitavane pārtha brāhmaṇānāṃ tapasvinām. homavelāṃ kuruśreṣṭha saṃprajvalitapāvakām.

चरन्ति धर्मं पुण्ये ऽस्मिंस् त्वया गुप्ता धृतव्रताः। भृगवो ऽङ्गिरसश् चैव वासिष्ठाः काश्यपैः सह।

caranti dharmaṃ puṇye 'smiṃs tvayā guptā dhṛtavratāḥ. bhṛgavo 'ṅgirasaś caiva vāsiṣṭhāḥ kāśyapaiḥ saha.

आगस्त्याश् च महाभागा आत्रेयाश् चोत्तमव्रताः। सर्वस्य जगतः श्रेष्ठा ब्राह्मणाः संगतास् त्वया।

āgastyāś ca mahābhāgā ātreyāś cottamavratāḥ. sarvasya jagataḥ śreṣṭhā brāhmaṇāḥ saṃgatās tvayā.

इदं तु वचनं पार्थ शृण्व् एकाग्रमना मम। भ्रातृभिः सह कौन्तेय यत् त्वां वक्ष्यामि कौरव।

idaṃ tu vacanaṃ pārtha śṛṇv ekāgramanā mama. bhrātṛbhiḥ saha kaunteya yat tvāṃ vakṣyāmi kaurava.

ब्रह्म क्षत्रेण संसृष्टं क्षत्रं च ब्रह्मणा सह। उदीर्णौ दहतः शत्रून् वनानीवाग्निमारुतौ।

brahma kṣatreṇa saṃsṛṣṭaṃ kṣatraṃ ca brahmaṇā saha. udīrṇau dahataḥ śatrūn vanānīvāgnimārutau.

नाब्राह्मणस् तात चिरं बुभूषेद्; इच्छन्न् इमं लोकम् अमुं च जेतुम्। विनीतधर्मार्थम् अपेतमोहं; लब्ध्वा द्विजं नुदति नृपः सपत्नान्।

nābrāhmaṇas tāta ciraṃ bubhūṣed; icchann imaṃ lokam amuṃ ca jetum. vinītadharmārtham apetamohaṃ; labdhvā dvijaṃ nudati nṛpaḥ sapatnān.

चरन् नैःश्रेयसं धर्मं प्रजापालनकारितम्। नाध्यगच्छद् बलिर् लोके तीर्थम् अन्यत्र वै द्विजात्।

caran naiḥśreyasaṃ dharmaṃ prajāpālanakāritam. nādhyagacchad balir loke tīrtham anyatra vai dvijāt.

अनूनम् आसीद् असुरस्य कामैर्; वैरोचनेः श्रीर् अपि चाक्षयासीत्। लब्ध्वा महीं ब्राह्मणसंप्रयोगात्; तेष्व् आचरन् दुष्टम् अतो व्यनश्यत्।

anūnam āsīd asurasya kāmair; vairocaneḥ śrīr api cākṣayāsīt. labdhvā mahīṃ brāhmaṇasaṃprayogāt; teṣv ācaran duṣṭam ato vyanaśyat.

नाब्राह्मणं भूमिर् इयं सभूतिर्; वर्णं द्वितीयं भजते चिराय। समुद्रनेमिर् नमते तु तस्मै; यं ब्राह्मणः शास्ति नयैर् विनीतः।

nābrāhmaṇaṃ bhūmir iyaṃ sabhūtir; varṇaṃ dvitīyaṃ bhajate cirāya. samudranemir namate tu tasmai; yaṃ brāhmaṇaḥ śāsti nayair vinītaḥ.

कुञ्जरस्येव संग्रामे ऽपरिगृह्याङ्कुशग्रहम्। ब्राह्मणैर् विप्रहीणस्य क्षत्रस्य क्षीयते बलम्।

kuñjarasyeva saṃgrāme 'parigṛhyāṅkuśagraham. brāhmaṇair viprahīṇasya kṣatrasya kṣīyate balam.

ब्रह्मण्य् अनुपमा दृष्टिः क्षात्रम् अप्रतिमं बलम्। तौ यदा चरतः सार्धम् अथ लोकः प्रसीदति।

brahmaṇy anupamā dṛṣṭiḥ kṣātram apratimaṃ balam. tau yadā carataḥ sārdham atha lokaḥ prasīdati.

यथा हि सुमहान् अग्निः कक्षं दहति सानिलः। तथा दहति राजन्यो ब्राह्मणेन समं रिपून्।

yathā hi sumahān agniḥ kakṣaṃ dahati sānilaḥ. tathā dahati rājanyo brāhmaṇena samaṃ ripūn.

ब्राह्मणेभ्यो ऽथ मेधावी बुद्धिपर्येषणं चरेत्। अलब्धस्य च लाभाय लब्धस्य च विवृद्धये।

brāhmaṇebhyo 'tha medhāvī buddhiparyeṣaṇaṃ caret. alabdhasya ca lābhāya labdhasya ca vivṛddhaye.

अलब्धलाभाय च लब्धवृद्धये; यथार्हतीर्थप्रतिपादनाय। यशस्विनं वेदविदं विपश्चितं; बहुश्रुतं ब्राह्मणम् एव वासय।

alabdhalābhāya ca labdhavṛddhaye; yathārhatīrthapratipādanāya. yaśasvinaṃ vedavidaṃ vipaścitaṃ; bahuśrutaṃ brāhmaṇam eva vāsaya.

ब्राह्मणेषूत्तमा वृत्तिस् तव नित्यं युधिष्ठिर। तेन ते सर्वलोकेषु दीप्यते प्रथितं यशः।

brāhmaṇeṣūttamā vṛttis tava nityaṃ yudhiṣṭhira. tena te sarvalokeṣu dīpyate prathitaṃ yaśaḥ.

ततस् ते ब्राह्मणाः सर्वे बकं दाल्भ्यम् अपूजयन्। युधिष्ठिरे स्तूयमाने भूयः सुमनसो ऽभवन्।

tatas te brāhmaṇāḥ sarve bakaṃ dālbhyam apūjayan. yudhiṣṭhire stūyamāne bhūyaḥ sumanaso 'bhavan.

द्वैपायनो नारदश् च जामदग्न्यः पृथुश्रवाः। इन्द्रद्युम्नो भालुकिश् च कृतचेताः सहस्रपात्।

dvaipāyano nāradaś ca jāmadagnyaḥ pṛthuśravāḥ. indradyumno bhālukiś ca kṛtacetāḥ sahasrapāt.

कर्णश्रवाश् च मुञ्जश् च लवणाश्वश् च काश्यपः। हारीतः स्थूणकर्णश् च अग्निवेश्यो ऽथ शौनकः।

karṇaśravāś ca muñjaś ca lavaṇāśvaś ca kāśyapaḥ. hārītaḥ sthūṇakarṇaś ca agniveśyo 'tha śaunakaḥ.

ऋतवाक् च सुवाक् चैव बृहदश्व ऋतावसुः। ऊर्ध्वरेता वृषामित्रः सुहोत्रो होत्रवाहनः।

ṛtavāk ca suvāk caiva bṛhadaśva ṛtāvasuḥ. ūrdhvaretā vṛṣāmitraḥ suhotro hotravāhanaḥ.

एते चान्ये च बहवो ब्राह्मणाः संशितव्रताः। अजातशत्रुम् आनर्चुः पुरंदरम् इवर्षयः।

ete cānye ca bahavo brāhmaṇāḥ saṃśitavratāḥ. ajātaśatrum ānarcuḥ puraṃdaram ivarṣayaḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...