महाभारत 3.235 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 235→

[mh-3-235] • 25 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। ततो ऽर्जुनश् चित्रसेनं प्रहसन्न् इदम् अब्रवीत्। मध्ये गन्धर्वसैन्यानां महेष्वासो महाद्युतिः।

vaiśaṃpāyana uvāca. tato 'rjunaś citrasenaṃ prahasann idam abravīt. madhye gandharvasainyānāṃ maheṣvāso mahādyutiḥ.

किं ते व्यवसितं वीर कौरवाणां विनिग्रहे। किमर्थं च सदारो ऽयं निगृहीतः सुयोधनः।

kiṃ te vyavasitaṃ vīra kauravāṇāṃ vinigrahe. kimarthaṃ ca sadāro 'yaṃ nigṛhītaḥ suyodhanaḥ.

चित्रसेन उवाच। विदितो ऽयम् अभिप्रायस् तत्रस्थेन महात्मना। दुर्योधनस्य पापस्य कर्णस्य च धनंजय।

citrasena uvāca. vidito 'yam abhiprāyas tatrasthena mahātmanā. duryodhanasya pāpasya karṇasya ca dhanaṃjaya.

वनस्थान् भवतो ज्ञात्वा क्लिश्यमानान् अनर्हवत्। इमे ऽवहसितुं प्राप्ता द्रौपदीं च यशस्विनीम्। समस्थो विषमस्थांस् तान् द्रक्ष्यामीत्य् अनवस्थितान्।

vanasthān bhavato jñātvā kliśyamānān anarhavat. ime 'vahasituṃ prāptā draupadīṃ ca yaśasvinīm. samastho viṣamasthāṃs tān drakṣyāmīty anavasthitān.

ज्ञात्वा चिकीर्षितं चैषां माम् उवाच सुरेश्वरः। गच्छ दुर्योधनं बद्ध्वा सामात्यं त्वम् इहानय।

jñātvā cikīrṣitaṃ caiṣāṃ mām uvāca sureśvaraḥ. gaccha duryodhanaṃ baddhvā sāmātyaṃ tvam ihānaya.

धनंजयश् च ते रक्ष्यः सह भ्रातृभिर् आहवे। स हि प्रियः सखा तुभ्यं शिष्यश् च तव पाण्डवः।

dhanaṃjayaś ca te rakṣyaḥ saha bhrātṛbhir āhave. sa hi priyaḥ sakhā tubhyaṃ śiṣyaś ca tava pāṇḍavaḥ.

वचनाद् देवराजस्य ततो ऽस्मीहागतो द्रुतम्। अयं दुरात्मा बद्धश् च गमिष्यामि सुरालयम्। नेष्याम्य् एनं दुरात्मानं पाकशासनशासनात्।

vacanād devarājasya tato 'smīhāgato drutam. ayaṃ durātmā baddhaś ca gamiṣyāmi surālayam. neṣyāmy enaṃ durātmānaṃ pākaśāsanaśāsanāt.

अर्जुन उवाच। उत्सृज्यतां चित्रसेन भ्रातास्माकं सुयोधनः। धर्मराजस्य संदेशान् मम चेद् इच्छसि प्रियम्।

arjuna uvāca. utsṛjyatāṃ citrasena bhrātāsmākaṃ suyodhanaḥ. dharmarājasya saṃdeśān mama ced icchasi priyam.

चित्रसेन उवाच। पापो ऽयं नित्यसंदुष्टो न विमोक्षणम् अर्हति। प्रलब्धा धर्मराजस्य कृष्णायाश् च धनंजय।

citrasena uvāca. pāpo 'yaṃ nityasaṃduṣṭo na vimokṣaṇam arhati. pralabdhā dharmarājasya kṛṣṇāyāś ca dhanaṃjaya.

नेदं चिकीर्षितं तस्य कुन्तीपुत्रो महाव्रतः। जानाति धर्मराजो हि श्रुत्वा कुरु यथेच्छसि।

nedaṃ cikīrṣitaṃ tasya kuntīputro mahāvrataḥ. jānāti dharmarājo hi śrutvā kuru yathecchasi.

वैशंपायन उवाच। ते सर्व एव राजानम् अभिजग्मुर् युधिष्ठिरम्। अभिगम्य च तत् सर्वं शशंसुस् तस्य दुष्कृतम्।

vaiśaṃpāyana uvāca. te sarva eva rājānam abhijagmur yudhiṣṭhiram. abhigamya ca tat sarvaṃ śaśaṃsus tasya duṣkṛtam.

अजातशत्रुस् तच् छ्रुत्वा गन्धर्वस्य वचस् तदा। मोक्षयाम् आस तान् सर्वान् गन्धर्वान् प्रशशंस च।

ajātaśatrus tac chrutvā gandharvasya vacas tadā. mokṣayām āsa tān sarvān gandharvān praśaśaṃsa ca.

दिष्ट्या भवद्भिर् बलिभिः शक्तैः सर्वैर् न हिंसितः। दुर्वृत्तो धार्तराष्ट्रो ऽयं सामात्यज्ञातिबान्धवः।

diṣṭyā bhavadbhir balibhiḥ śaktaiḥ sarvair na hiṃsitaḥ. durvṛtto dhārtarāṣṭro 'yaṃ sāmātyajñātibāndhavaḥ.

उपकारो महांस् तात कृतो ऽयं मम खेचराः। कुलं न परिभूतं मे मोक्षेणास्य दुरात्मनः।

upakāro mahāṃs tāta kṛto 'yaṃ mama khecarāḥ. kulaṃ na paribhūtaṃ me mokṣeṇāsya durātmanaḥ.

आज्ञापयध्वम् इष्टानि प्रीयामो दर्शनेन वः। प्राप्य सर्वान् अभिप्रायांस् ततो व्रजत माचिरम्।

ājñāpayadhvam iṣṭāni prīyāmo darśanena vaḥ. prāpya sarvān abhiprāyāṃs tato vrajata māciram.

अनुज्ञातास् तु गन्धर्वाः पाण्डुपुत्रेण धीमता। सहाप्सरोभिः संहृष्टाश् चित्रसेनमुखा ययुः। देवलोकं ततो गत्वा गन्धर्वैः सहितास् तदा। न्यवेदयच् च तत् सर्वं चित्रसेनः शतक्रतोः।

anujñātās tu gandharvāḥ pāṇḍuputreṇa dhīmatā. sahāpsarobhiḥ saṃhṛṣṭāś citrasenamukhā yayuḥ. devalokaṃ tato gatvā gandharvaiḥ sahitās tadā. nyavedayac ca tat sarvaṃ citrasenaḥ śatakratoḥ.

देवराड् अपि गन्धर्वान् मृतांस् तान् समजीवयत्। दिव्येनामृतवर्षेण ये हताः कौरवैर् युधि। चित्रसेनस् तदा वाक्यम् उवाच प्रौढया गिरा। मुञ्चध्वं सानुजामात्यं सदारं च सुयोधनम्। गन्धर्वास् तु वचः श्रुत्वा चित्रसेनस्य वै द्रुतम्। राजानं मोक्षयाम् आसुर् बद्धं निगडबन्धनैः। सदारं सानुगामात्यं बाणजालमये वने। लुठन्तश् चापि ते सर्वे युधिष्ठिरसमीपतः। पतिता लज्जिताश् चैव तस्थुश् चाधोमुखास् तदा। युधिष्ठिरो ऽपि दयया तान् समीक्ष्य तथागतान्।

devarāḍ api gandharvān mṛtāṃs tān samajīvayat. divyenāmṛtavarṣeṇa ye hatāḥ kauravair yudhi. citrasenas tadā vākyam uvāca prauḍhayā girā. muñcadhvaṃ sānujāmātyaṃ sadāraṃ ca suyodhanam. gandharvās tu vacaḥ śrutvā citrasenasya vai drutam. rājānaṃ mokṣayām āsur baddhaṃ nigaḍabandhanaiḥ. sadāraṃ sānugāmātyaṃ bāṇajālamaye vane. luṭhantaś cāpi te sarve yudhiṣṭhirasamīpataḥ. patitā lajjitāś caiva tasthuś cādhomukhās tadā. yudhiṣṭhiro 'pi dayayā tān samīkṣya tathāgatān.

ज्ञातींस् तान् अवमुच्याथ राजदारांश् च सर्वशः। कृत्वा च दुष्करं कर्म प्रीतियुक्ताश् च पाण्डवाः।

jñātīṃs tān avamucyātha rājadārāṃś ca sarvaśaḥ. kṛtvā ca duṣkaraṃ karma prītiyuktāś ca pāṇḍavāḥ.

सस्त्रीकुमारैः कुरुभिः पूज्यमाना महारथाः। बभ्राजिरे महात्मानः कुरुमध्ये यथाग्नयः।

sastrīkumāraiḥ kurubhiḥ pūjyamānā mahārathāḥ. babhrājire mahātmānaḥ kurumadhye yathāgnayaḥ.

ततो दुर्योधनं मुच्य भ्रातृभिः सहितं तदा। युधिष्ठिरः सप्रणयम् इदं वचनम् अब्रवीत्।

tato duryodhanaṃ mucya bhrātṛbhiḥ sahitaṃ tadā. yudhiṣṭhiraḥ sapraṇayam idaṃ vacanam abravīt.

मा स्म तात पुनः कार्षीर् ईदृशं साहसं क्व चित्। न हि साहसकर्तारः सुखम् एधन्ति भारत।

mā sma tāta punaḥ kārṣīr īdṛśaṃ sāhasaṃ kva cit. na hi sāhasakartāraḥ sukham edhanti bhārata.

स्वस्तिमान् सहितः सर्वैर् भ्रातृभिः कुरुनन्दन। गृहान् व्रज यथाकामं वैमनस्यं च मा कृथाः।

svastimān sahitaḥ sarvair bhrātṛbhiḥ kurunandana. gṛhān vraja yathākāmaṃ vaimanasyaṃ ca mā kṛthāḥ.

पाण्डवेनाभ्यनुज्ञातो राजा दुर्योधनस् तदा। अभिवाद्य धर्मपुत्रं गतेन्द्रिय इवातुरः। विदीर्यमाणो व्रीडेन जगाम नगरं प्रति।

pāṇḍavenābhyanujñāto rājā duryodhanas tadā. abhivādya dharmaputraṃ gatendriya ivāturaḥ. vidīryamāṇo vrīḍena jagāma nagaraṃ prati.

तस्मिन् गते कौरवेये कुन्तीपुत्रो युधिष्ठिरः। भ्रातृभिः सहितो वीरः पूज्यमानो द्विजातिभिः।

tasmin gate kauraveye kuntīputro yudhiṣṭhiraḥ. bhrātṛbhiḥ sahito vīraḥ pūjyamāno dvijātibhiḥ.

तपोधनैश् च तैः सर्वैर् वृतः शक्र इवामरैः। वने द्वैतवने तस्मिन् विजहार मुदा युतः।

tapodhanaiś ca taiḥ sarvair vṛtaḥ śakra ivāmaraiḥ. vane dvaitavane tasmin vijahāra mudā yutaḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...