महाभारत 3.233 (श्लोक 1)

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 233→

[mh-3-233] • 21 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। युधिष्ठिरवचः श्रुत्वा भीमसेनपुरोगमाः। प्रहृष्टवदनाः सर्वे समुत्तस्थुर् नरर्षभाः।

vaiśaṃpāyana uvāca. yudhiṣṭhiravacaḥ śrutvā bhīmasenapurogamāḥ. prahṛṣṭavadanāḥ sarve samuttasthur nararṣabhāḥ.

अभेद्यानि ततः सर्वे समनह्यन्त भारत। जाम्बूनदविचित्राणि कवचानि महारथाः। आयुधानि च दिव्यानि विविधानि समादधुः।

abhedyāni tataḥ sarve samanahyanta bhārata. jāmbūnadavicitrāṇi kavacāni mahārathāḥ. āyudhāni ca divyāni vividhāni samādadhuḥ.

ते दंशिता रथैः सर्वे ध्वजिनः सशरासनाः। पाण्डवाः प्रत्यदृश्यन्त ज्वलिता इव पावकाः।

te daṃśitā rathaiḥ sarve dhvajinaḥ saśarāsanāḥ. pāṇḍavāḥ pratyadṛśyanta jvalitā iva pāvakāḥ.

तान् रथान् साधु संपन्नान् संयुक्ताञ् जवनैर् हयैः। आस्थाय रथशार्दूलाः शीघ्रम् एव ययुस् ततः।

tān rathān sādhu saṃpannān saṃyuktāñ javanair hayaiḥ. āsthāya rathaśārdūlāḥ śīghram eva yayus tataḥ.

ततः कौरवसैन्यानां प्रादुरासीन् महास्वनः। प्रयातान् सहितान् दृष्ट्वा पाण्डुपुत्रान् महारथान्।

tataḥ kauravasainyānāṃ prādurāsīn mahāsvanaḥ. prayātān sahitān dṛṣṭvā pāṇḍuputrān mahārathān.

जितकाशिनश् च खचरास् त्वरिताश् च महारथाः। क्षणेनैव वने तस्मिन् समाजग्मुर् अभीतवत्।

jitakāśinaś ca khacarās tvaritāś ca mahārathāḥ. kṣaṇenaiva vane tasmin samājagmur abhītavat.

न्यवर्तन्त ततः सर्वे गन्धर्वा जितकाशिनः। दृष्ट्वा रथगतान् वीरान् पाण्डवांश् चतुरो रणे।

nyavartanta tataḥ sarve gandharvā jitakāśinaḥ. dṛṣṭvā rathagatān vīrān pāṇḍavāṃś caturo raṇe.

तांस् तु विभ्राजतो दृष्ट्वा लोकपालान् इवोद्यतान्। व्यूढानीका व्यतिष्ठन्त गन्धमादनवासिनः।

tāṃs tu vibhrājato dṛṣṭvā lokapālān ivodyatān. vyūḍhānīkā vyatiṣṭhanta gandhamādanavāsinaḥ.

राज्ञस् तु वचनं श्रुत्वा धर्मराजस्य धीमतः। क्रमेण मृदुना युद्धम् उपक्रामन्त भारत।

rājñas tu vacanaṃ śrutvā dharmarājasya dhīmataḥ. krameṇa mṛdunā yuddham upakrāmanta bhārata.

न तु गन्धर्वराजस्य सैनिका मन्दचेतसः। शक्यन्ते मृदुना श्रेयः प्रतिपादयितुं तदा।

na tu gandharvarājasya sainikā mandacetasaḥ. śakyante mṛdunā śreyaḥ pratipādayituṃ tadā.

ततस् तान् युधि दुर्धर्षः सव्यसाची परंतपः। सान्त्वपूर्वम् इदं वाक्यम् उवाच खचरान् रणे। विसर्जयत राजानं भ्रातरं मे सुयोधनम्।

tatas tān yudhi durdharṣaḥ savyasācī paraṃtapaḥ. sāntvapūrvam idaṃ vākyam uvāca khacarān raṇe. visarjayata rājānaṃ bhrātaraṃ me suyodhanam.

नैतद् गन्धर्वराजस्य युक्तं कर्म जुगुप्सितम्। परदाराभिमर्शश् च मानुषैश् च समागमः।

naitad gandharvarājasya yuktaṃ karma jugupsitam. paradārābhimarśaś ca mānuṣaiś ca samāgamaḥ.

उत्सृजध्वं महावीर्यान् धृतराष्ट्रसुतान् इमान्। दारांश् चैषां विमुञ्चध्वं धर्मराजस्य शासनात्।

utsṛjadhvaṃ mahāvīryān dhṛtarāṣṭrasutān imān. dārāṃś caiṣāṃ vimuñcadhvaṃ dharmarājasya śāsanāt.

एवम् उक्तास् तु गन्धर्वाः पाण्डवेन यशस्विना। उत्स्मयन्तस् तदा पार्थम् इदं वचनम् अब्रुवन्।

evam uktās tu gandharvāḥ pāṇḍavena yaśasvinā. utsmayantas tadā pārtham idaṃ vacanam abruvan.

एकस्यैव वयं तात कुर्याम वचनं भुवि। यस्य शासनम् आज्ञाय चराम विगतज्वराः।

ekasyaiva vayaṃ tāta kuryāma vacanaṃ bhuvi. yasya śāsanam ājñāya carāma vigatajvarāḥ.

तेनैकेन यथादिष्टं तथा वर्ताम भारत। न शास्ता विद्यते ऽस्माकम् अन्यस् तस्मात् सुरेश्वरात्।

tenaikena yathādiṣṭaṃ tathā vartāma bhārata. na śāstā vidyate 'smākam anyas tasmāt sureśvarāt.

एवम् उक्तस् तु गन्धर्वैः कुन्तीपुत्रो धनंजयः। गन्धर्वान् पुनर् एवेदं वचनं प्रत्यभाषत।

evam uktas tu gandharvaiḥ kuntīputro dhanaṃjayaḥ. gandharvān punar evedaṃ vacanaṃ pratyabhāṣata.

यदि साम्ना न मोक्षध्वं गन्धर्वा धृतराष्ट्रजम्। मोक्षयिष्यामि विक्रम्य स्वयम् एव सुयोधनम्।

yadi sāmnā na mokṣadhvaṃ gandharvā dhṛtarāṣṭrajam. mokṣayiṣyāmi vikramya svayam eva suyodhanam.

एवम् उक्त्वा ततः पार्थः सव्यसाची धनंजयः। ससर्ज निशितान् बाणान् खचरान् खचरान् प्रति।

evam uktvā tataḥ pārthaḥ savyasācī dhanaṃjayaḥ. sasarja niśitān bāṇān khacarān khacarān prati.

तथैव शरवर्षेण गन्धर्वास् ते बलोत्कटाः। पाण्डवान् अभ्यवर्तन्त पाण्डवाश् च दिवौकसः।

tathaiva śaravarṣeṇa gandharvās te balotkaṭāḥ. pāṇḍavān abhyavartanta pāṇḍavāś ca divaukasaḥ.

ततः सुतुमुलं युद्धं गन्धर्वाणां तरस्विनाम्। बभूव भीमवेगानां पाण्डवानां च भारत।

tataḥ sutumulaṃ yuddhaṃ gandharvāṇāṃ tarasvinām. babhūva bhīmavegānāṃ pāṇḍavānāṃ ca bhārata.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents