महाभारत 3.130 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 130→

[mh-3-130] • 20 श्लोकाः

लोमश उवाच। इह मर्त्यास् तपस् तप्त्वा स्वर्गं गच्छन्ति भारत। मर्तुकामा नरा राजन्न् इहायान्ति सहस्रशः।

lomaśa uvāca. iha martyās tapas taptvā svargaṃ gacchanti bhārata. martukāmā narā rājann ihāyānti sahasraśaḥ.

एवम् आशीः प्रयुक्ता हि दक्षेण यजता पुरा। इह ये वै मरिष्यन्ति ते वै स्वर्गजितो नराः।

evam āśīḥ prayuktā hi dakṣeṇa yajatā purā. iha ye vai mariṣyanti te vai svargajito narāḥ.

एषा सरस्वती पुण्या दिव्या चोघवती नदी। एतद् विनशनं नाम सरस्वत्या विशां पते।

eṣā sarasvatī puṇyā divyā coghavatī nadī. etad vinaśanaṃ nāma sarasvatyā viśāṃ pate.

द्वारं निषादराष्ट्रस्य येषां द्वेषात् सरस्वती। क्षीणपापा शुभांल् लोकान् प्राप्नुते नात्र संशयः। प्रविष्टा पृथिवीं वीर मा निषादा हि मां विदुः।

dvāraṃ niṣādarāṣṭrasya yeṣāṃ dveṣāt sarasvatī. kṣīṇapāpā śubhāṃl lokān prāpnute nātra saṃśayaḥ. praviṣṭā pṛthivīṃ vīra mā niṣādā hi māṃ viduḥ.

एष वै चमसोद्भेदो यत्र दृश्या सरस्वती। यत्रैनाम् अभ्यवर्तन्त दिव्याः पुण्याः समुद्रगाः।

eṣa vai camasodbhedo yatra dṛśyā sarasvatī. yatrainām abhyavartanta divyāḥ puṇyāḥ samudragāḥ.

एतत् सिन्धोर् महत् तीर्थं यत्रागस्त्यम् अरिंदम। लोपामुद्रा समागम्य भर्तारम् अवृणीत वै।

etat sindhor mahat tīrthaṃ yatrāgastyam ariṃdama. lopāmudrā samāgamya bhartāram avṛṇīta vai.

एतत् प्रभासते तीर्थं प्रभासं भास्करद्युते। इन्द्रस्य दयितं पुण्यं पवित्रं पापनाशनम्।

etat prabhāsate tīrthaṃ prabhāsaṃ bhāskaradyute. indrasya dayitaṃ puṇyaṃ pavitraṃ pāpanāśanam.

एतद् विष्णुपदं नाम दृश्यते तीर्थम् उत्तमम्। यत्र गयाशरो नाम पितॄणां तुष्टिकारकम्। यत्र तीर्थान्य् अनेकानि देवतायतनानि च। मुनीनाम् आश्रमाश् चैव सर्वाः स्वर्गमयाः शुभाः। यत्र गयाशिरो नाम तीर्थं पापभयापहम्। क्षेत्रम् एतन् महीपाल प्रणमस्व यथाविधि। सर्वतीर्थसमावासो दृश्यते विबुधाचलः। एषा रम्या विपाशा च नदी परमपावनी।

etad viṣṇupadaṃ nāma dṛśyate tīrtham uttamam. yatra gayāśaro nāma pitṝṇāṃ tuṣṭikārakam. yatra tīrthāny anekāni devatāyatanāni ca. munīnām āśramāś caiva sarvāḥ svargamayāḥ śubhāḥ. yatra gayāśiro nāma tīrthaṃ pāpabhayāpaham. kṣetram etan mahīpāla praṇamasva yathāvidhi. sarvatīrthasamāvāso dṛśyate vibudhācalaḥ. eṣā ramyā vipāśā ca nadī paramapāvanī.

अत्रैव पुत्रशोकेन वसिष्ठो भगवान् ऋषिः। बद्ध्वात्मानं निपतितो विपाशः पुनर् उत्थितः। सर्वतीर्थसमावासो दृश्यते ऽत्रार्बुदाचलः।

atraiva putraśokena vasiṣṭho bhagavān ṛṣiḥ. baddhvātmānaṃ nipatito vipāśaḥ punar utthitaḥ. sarvatīrthasamāvāso dṛśyate 'trārbudācalaḥ.

काश्मीरमण्डलं चैतत् सर्वपुण्यम् अरिंदम। महर्षिभिश् चाध्युषितं पश्येदं भ्रातृभिः सह। वितस्तां पश्य राजेन्द्र सर्वपापप्रमोचनीम्। महर्षिभिश् चाध्युषितां शीततोयां सुनिर्मलाम्।

kāśmīramaṇḍalaṃ caitat sarvapuṇyam ariṃdama. maharṣibhiś cādhyuṣitaṃ paśyedaṃ bhrātṛbhiḥ saha. vitastāṃ paśya rājendra sarvapāpapramocanīm. maharṣibhiś cādhyuṣitāṃ śītatoyāṃ sunirmalām.

अत्रोत्तराणां सर्वेषाम् ऋषीणां नाहुषस्य च। अग्नेश् चात्रैव संवादः काश्यपस्य च भारत।

atrottarāṇāṃ sarveṣām ṛṣīṇāṃ nāhuṣasya ca. agneś cātraiva saṃvādaḥ kāśyapasya ca bhārata.

एतद् द्वारं महाराज मानसस्य प्रकाशते। वर्षम् अस्य गिरेर् मध्ये रामेण श्रीमता कृतम्।

etad dvāraṃ mahārāja mānasasya prakāśate. varṣam asya girer madhye rāmeṇa śrīmatā kṛtam.

एष वातिकषण्डो वै प्रख्यातः सत्यविक्रमः। नाभ्यवर्तत यद् द्वारं विदेहान् उत्तरं च यः। इदम् आश्चर्यम् अपरं देशे ऽस्मिन् पुरुषर्षभ। क्षीणे युगे ऽपि कौन्तेय शर्वस्य सह पार्षदैः। सहोमया च भवति दर्शनं कामरूपिणः। अस्मिन् सरसि रम्ये वै चैत्रे मासि पिनाकिनम्। यजन्ति याजकाः सम्यक् परिवारं शुभार्थिनः। अत्रोपस्पृश्य सरसि श्रद्दधानो जितेन्द्रियः। क्षीणपापः शुभांल् लोकान् प्राप्नुते नात्र संशयः।

eṣa vātikaṣaṇḍo vai prakhyātaḥ satyavikramaḥ. nābhyavartata yad dvāraṃ videhān uttaraṃ ca yaḥ. idam āścaryam aparaṃ deśe 'smin puruṣarṣabha. kṣīṇe yuge 'pi kaunteya śarvasya saha pārṣadaiḥ. sahomayā ca bhavati darśanaṃ kāmarūpiṇaḥ. asmin sarasi ramye vai caitre māsi pinākinam. yajanti yājakāḥ samyak parivāraṃ śubhārthinaḥ. atropaspṛśya sarasi śraddadhāno jitendriyaḥ. kṣīṇapāpaḥ śubhāṃl lokān prāpnute nātra saṃśayaḥ.

एष उज्जानको नाम यवक्रीर् यत्र शान्तवान्। अरुन्धतीसहायश् च वसिष्ठो भगवान् ऋषिः।

eṣa ujjānako nāma yavakrīr yatra śāntavān. arundhatīsahāyaś ca vasiṣṭho bhagavān ṛṣiḥ.

ह्रदश् च कुशवान् एष यत्र पद्मं कुशेशयम्। आश्रमश् चैव रुक्मिण्या यत्राशाम्यद् अकोपना।

hradaś ca kuśavān eṣa yatra padmaṃ kuśeśayam. āśramaś caiva rukmiṇyā yatrāśāmyad akopanā.

समाधीनां समासस् तु पाण्डवेय श्रुतस् त्वया। तं द्रक्ष्यसि महाराज भृगुतुङ्गं महागिरिम्। मण्डवां च तथा संध्यां द्रक्ष्यस्य् अमितविक्रम।

samādhīnāṃ samāsas tu pāṇḍaveya śrutas tvayā. taṃ drakṣyasi mahārāja bhṛgutuṅgaṃ mahāgirim. maṇḍavāṃ ca tathā saṃdhyāṃ drakṣyasy amitavikrama.

जलां चोपजलां चैव यमुनाम् अभितो नदीम्। उशीनरो वै यत्रेष्ट्वा वासवाद् अत्यरिच्यत।

jalāṃ copajalāṃ caiva yamunām abhito nadīm. uśīnaro vai yatreṣṭvā vāsavād atyaricyata.

तां देवसमितिं तस्य वासवश् च विशां पते। अभ्यगच्छत राजानं ज्ञातुम् अग्निश् च भारत।

tāṃ devasamitiṃ tasya vāsavaś ca viśāṃ pate. abhyagacchata rājānaṃ jñātum agniś ca bhārata.

जिज्ञासमानौ वरदौ महात्मानम् उशीनरम्। इन्द्रः श्येनः कपोतो ऽग्निर् भूत्वा यज्ञे ऽभिजग्मतुः।

jijñāsamānau varadau mahātmānam uśīnaram. indraḥ śyenaḥ kapoto 'gnir bhūtvā yajñe 'bhijagmatuḥ.

ऊरुं राज्ञः समासाद्य कपोतः श्येनजाद् भयात्। शरणार्थी तदा राजन् निलिल्ये भयपीडितः।

ūruṃ rājñaḥ samāsādya kapotaḥ śyenajād bhayāt. śaraṇārthī tadā rājan nililye bhayapīḍitaḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...