महाभारत 3.128 (श्लोक 1)

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 128→

[mh-3-128] • 19 श्लोकाः

सोमक उवाच। ब्रह्मन् यद् यद् यथा कार्यं तत् तत् कुरु तथा तथा। पुत्रकामतया सर्वं करिष्यामि वचस् तव।

somaka uvāca. brahman yad yad yathā kāryaṃ tat tat kuru tathā tathā. putrakāmatayā sarvaṃ kariṣyāmi vacas tava.

लोमश उवाच। स सोमकवचः श्रुत्वा ब्राह्मणो वेदपारगः। ततः स याजयाम् आस सोमकं तेन जन्तुना। मातरस् तु बलात् पुत्रम् अपाकर्षुः कृपान्विताः।

lomaśa uvāca. sa somakavacaḥ śrutvā brāhmaṇo vedapāragaḥ. tataḥ sa yājayām āsa somakaṃ tena jantunā. mātaras tu balāt putram apākarṣuḥ kṛpānvitāḥ.

हा हताः स्मेति वाशन्त्यस् तीव्रशोकसमन्विताः। तं मातरः प्रत्यकर्षन् गृहीत्वा दक्षिणे करे। सव्ये पाणौ गृहीत्वा तु याजको ऽपि स्म कर्षति।

hā hatāḥ smeti vāśantyas tīvraśokasamanvitāḥ. taṃ mātaraḥ pratyakarṣan gṛhītvā dakṣiṇe kare. savye pāṇau gṛhītvā tu yājako 'pi sma karṣati.

कुररीणाम् इवार्तानाम् अपाकृष्य तु तं सुतम्। विशस्य चैनं विधिना वपाम् अस्य जुहाव सः।

kurarīṇām ivārtānām apākṛṣya tu taṃ sutam. viśasya cainaṃ vidhinā vapām asya juhāva saḥ.

वपायां हूयमानायां गन्धम् आघ्राय मातरः। आर्ता निपेतुः सहसा पृथिव्यां कुरुनन्दन। सर्वाश् च गर्भान् अलभंस् ततस् ताः पार्थिवाङ्गनाः।

vapāyāṃ hūyamānāyāṃ gandham āghrāya mātaraḥ. ārtā nipetuḥ sahasā pṛthivyāṃ kurunandana. sarvāś ca garbhān alabhaṃs tatas tāḥ pārthivāṅganāḥ.

ततो दशसु मासेषु सोमकस्य विशां पते। जज्ञे पुत्रशतं पूर्णं तासु सर्वासु भारत।

tato daśasu māseṣu somakasya viśāṃ pate. jajñe putraśataṃ pūrṇaṃ tāsu sarvāsu bhārata.

जन्तुर् ज्येष्ठः समभवज् जनित्र्याम् एव भारत। स तासाम् इष्ट एवासीन् न तथान्ये निजाः सुताः।

jantur jyeṣṭhaḥ samabhavaj janitryām eva bhārata. sa tāsām iṣṭa evāsīn na tathānye nijāḥ sutāḥ.

तच् च लक्षणम् अस्यासीत् सौवर्णं पार्श्व उत्तरे। तस्मिन् पुत्रशते चाग्र्यः स बभूव गुणैर् युतः। राजा पृथिव्यां विख्यातः सदा धर्मपरायणः।

tac ca lakṣaṇam asyāsīt sauvarṇaṃ pārśva uttare. tasmin putraśate cāgryaḥ sa babhūva guṇair yutaḥ. rājā pṛthivyāṃ vikhyātaḥ sadā dharmaparāyaṇaḥ.

ततः स लोकम् अगमत् सोमकस्य गुरुः परम्। अथ काले व्यतीते तु सोमको ऽप्य् अगमत् परम्।

tataḥ sa lokam agamat somakasya guruḥ param. atha kāle vyatīte tu somako 'py agamat param.

अथ तं नरके घोरे पच्यमानं ददर्श सः। तम् अपृच्छत् किमर्थं त्वं नरके पच्यसे द्विज।

atha taṃ narake ghore pacyamānaṃ dadarśa saḥ. tam apṛcchat kimarthaṃ tvaṃ narake pacyase dvija.

तम् अब्रवीद् गुरुः सो ऽथ पच्यमानो ऽग्निना भृशम्। त्वं मया याजितो राजंस् तस्येदं कर्मणः फलम्।

tam abravīd guruḥ so 'tha pacyamāno 'gninā bhṛśam. tvaṃ mayā yājito rājaṃs tasyedaṃ karmaṇaḥ phalam.

एतच् छ्रुत्वा स राजर्षिर् धर्मराजानम् अब्रवीत्। अहम् अत्र प्रवेक्ष्यामि मुच्यतां मम याजकः। मत्कृते हि महाभागः पच्यते नरकाग्निना। सो ऽहम् आत्मानम् आधास्ये नरके मुच्यतां गुरुः।

etac chrutvā sa rājarṣir dharmarājānam abravīt. aham atra pravekṣyāmi mucyatāṃ mama yājakaḥ. matkṛte hi mahābhāgaḥ pacyate narakāgninā. so 'ham ātmānam ādhāsye narake mucyatāṃ guruḥ.

धर्म उवाच। नान्यः कर्तुः फलं राजन्न् उपभुङ्क्ते कदा चन। यदि ते ऽस्य फलं राजन्न् उपभोज्यं कथं चन। इमानि तव दृश्यन्ते फलानि ददतां वर। दुष्कृतं चास्य विन्देथा मुच्यते त्वद्गुरुर् यथा।

dharma uvāca. nānyaḥ kartuḥ phalaṃ rājann upabhuṅkte kadā cana. yadi te 'sya phalaṃ rājann upabhojyaṃ kathaṃ cana. imāni tava dṛśyante phalāni dadatāṃ vara. duṣkṛtaṃ cāsya vindethā mucyate tvadgurur yathā.

सोमक उवाच। पुण्यान् न कामये लोकान् ऋते ऽहं ब्रह्मवादिनम्। इच्छाम्य् अहम् अनेनैव सह वस्तुं सुरालये।

somaka uvāca. puṇyān na kāmaye lokān ṛte 'haṃ brahmavādinam. icchāmy aham anenaiva saha vastuṃ surālaye.

नरके वा धर्मराज कर्मणास्य समो ह्य् अहम्। पुण्यापुण्यफलं देव समम् अस्त्व् आवयोर् इदम्।

narake vā dharmarāja karmaṇāsya samo hy aham. puṇyāpuṇyaphalaṃ deva samam astv āvayor idam.

धर्म उवाच। यद्य् एवम् ईप्सितं राजन् भुङ्क्ष्वास्य सहितः फलम्। तुल्यकालं सहानेन पश्चात् प्राप्स्यसि सद्गतिम्।

dharma uvāca. yady evam īpsitaṃ rājan bhuṅkṣvāsya sahitaḥ phalam. tulyakālaṃ sahānena paścāt prāpsyasi sadgatim.

लोमश उवाच। स चकार तथा सर्वं राजा राजीवलोचनः। क्षीणपापश् च तस्मात् स विमुक्तो गुरुणा सह। पुनश् च लेभे लोकान् स्वान् कर्मणा निर्जिताञ् शुभान्। सह तेनैव विप्रेण गुरुणा स गुरुप्रियः।

lomaśa uvāca. sa cakāra tathā sarvaṃ rājā rājīvalocanaḥ. kṣīṇapāpaś ca tasmāt sa vimukto guruṇā saha. punaś ca lebhe lokān svān karmaṇā nirjitāñ śubhān. saha tenaiva vipreṇa guruṇā sa gurupriyaḥ.

एष तस्याश्रमः पुण्यो य एषो ऽग्रे विराजते। क्षान्त उष्यात्र षड्रात्रं प्राप्नोति सुगतिं नरः।

eṣa tasyāśramaḥ puṇyo ya eṣo 'gre virājate. kṣānta uṣyātra ṣaḍrātraṃ prāpnoti sugatiṃ naraḥ.

एतस्मिन्न् अपि राजेन्द्र वत्स्यामो विगतज्वराः। षड्रात्रं नियतात्मानः सज्जीभव कुरूद्वह।

etasminn api rājendra vatsyāmo vigatajvarāḥ. ṣaḍrātraṃ niyatātmānaḥ sajjībhava kurūdvaha.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents