महाभारत 3.103 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 103→

[mh-3-103] • 19 श्लोकाः

लोमश उवाच। समुद्रं स समासाद्य वारुणिर् भगवान् ऋषिः। उवाच सहितान् देवान् ऋषींश् चैव समागतान्।

lomaśa uvāca. samudraṃ sa samāsādya vāruṇir bhagavān ṛṣiḥ. uvāca sahitān devān ṛṣīṃś caiva samāgatān.

एष लोकहितार्थं वै पिबामि वरुणालयम्। भवद्भिर् यद् अनुष्ठेयं तच् छीघ्रं संविधीयताम्।

eṣa lokahitārthaṃ vai pibāmi varuṇālayam. bhavadbhir yad anuṣṭheyaṃ tac chīghraṃ saṃvidhīyatām.

एतावद् उक्त्वा वचनं मैत्रावरुणिर् अच्युतः। समुद्रम् अपिबत् क्रुद्धः सर्वलोकस्य पश्यतः।

etāvad uktvā vacanaṃ maitrāvaruṇir acyutaḥ. samudram apibat kruddhaḥ sarvalokasya paśyataḥ.

पीयमानं समुद्रं तु दृष्ट्वा देवाः सवासवाः। विस्मयं परमं जग्मुः स्तुतिभिश् चाप्य् अपूजयन्।

pīyamānaṃ samudraṃ tu dṛṣṭvā devāḥ savāsavāḥ. vismayaṃ paramaṃ jagmuḥ stutibhiś cāpy apūjayan.

त्वं नस् त्राता विधाता च लोकानां लोकभावनः। त्वत्प्रसादात् समुच्छेदं न गच्छेत् सामरं जगत्।

tvaṃ nas trātā vidhātā ca lokānāṃ lokabhāvanaḥ. tvatprasādāt samucchedaṃ na gacchet sāmaraṃ jagat.

संपूज्यमानस् त्रिदशैर् महात्मा; गन्धर्वतूर्येषु नदत्सु सर्वशः। दिव्यैश् च पुष्पैर् अवकीर्यमाणो; महार्णवं निःसलिलं चकार।

saṃpūjyamānas tridaśair mahātmā; gandharvatūryeṣu nadatsu sarvaśaḥ. divyaiś ca puṣpair avakīryamāṇo; mahārṇavaṃ niḥsalilaṃ cakāra.

दृष्ट्वा कृतं निःसलिलं महार्णवं; सुराः समस्ताः परमप्रहृष्टाः। प्रगृह्य दिव्यानि वरायुधानि; तान् दानवाञ् जघ्नुर् अदीनसत्त्वाः।

dṛṣṭvā kṛtaṃ niḥsalilaṃ mahārṇavaṃ; surāḥ samastāḥ paramaprahṛṣṭāḥ. pragṛhya divyāni varāyudhāni; tān dānavāñ jaghnur adīnasattvāḥ.

ते वध्यमानास् त्रिदशैर् महात्मभिर्; महाबलैर् वेगिभिर् उन्नदद्भिः। न सेहिरे वेगवतां महात्मनां; वेगं तदा धारयितुं दिवौकसाम्।

te vadhyamānās tridaśair mahātmabhir; mahābalair vegibhir unnadadbhiḥ. na sehire vegavatāṃ mahātmanāṃ; vegaṃ tadā dhārayituṃ divaukasām.

ते वध्यमानास् त्रिदशैर् दानवा भीमनिस्वनाः। चक्रुः सुतुमुलं युद्धं मुहूर्तम् इव भारत।

te vadhyamānās tridaśair dānavā bhīmanisvanāḥ. cakruḥ sutumulaṃ yuddhaṃ muhūrtam iva bhārata.

ते पूर्वं तपसा दग्धा मुनिभिर् भावितात्मभिः। यतमानाः परं शक्त्या त्रिदशैर् विनिषूदिताः।

te pūrvaṃ tapasā dagdhā munibhir bhāvitātmabhiḥ. yatamānāḥ paraṃ śaktyā tridaśair viniṣūditāḥ.

ते हेमनिष्काभरणाः कुण्डलाङ्गदधारिणः। निहत्य बह्व् अशोभन्त पुष्पिता इव किंशुकाः।

te hemaniṣkābharaṇāḥ kuṇḍalāṅgadadhāriṇaḥ. nihatya bahv aśobhanta puṣpitā iva kiṃśukāḥ.

हतशेषास् ततः के चित् कालेया मनुजोत्तम। विदार्य वसुधां देवीं पातालतलम् आश्रिताः।

hataśeṣās tataḥ ke cit kāleyā manujottama. vidārya vasudhāṃ devīṃ pātālatalam āśritāḥ.

निहतान् दानवान् दृष्ट्वा त्रिदशा मुनिपुंगवम्। तुष्टुवुर् विविधैर् वाक्यैर् इदं चैवाब्रुवन् वचः।

nihatān dānavān dṛṣṭvā tridaśā munipuṃgavam. tuṣṭuvur vividhair vākyair idaṃ caivābruvan vacaḥ.

त्वत्प्रसादान् महाभाग लोकैः प्राप्तं महत् सुखम्। त्वत्तेजसा च निहताः कालेयाः क्रूरविक्रमाः।

tvatprasādān mahābhāga lokaiḥ prāptaṃ mahat sukham. tvattejasā ca nihatāḥ kāleyāḥ krūravikramāḥ.

पूरयस्व महाबाहो समुद्रं लोकभावन। यत् त्वया सलिलं पीतं तद् अस्मिन् पुनर् उत्सृज।

pūrayasva mahābāho samudraṃ lokabhāvana. yat tvayā salilaṃ pītaṃ tad asmin punar utsṛja.

एवम् उक्तः प्रत्युवाच भगवान् मुनिपुंगवः। तांस् तथा सहितान् देवान् अगस्त्यः सपुरंदरान्। जीर्णं तद् धि मया तोयम् उपायो ऽन्यः प्रचिन्त्यताम्। पूरणार्थं समुद्रस्य भवद्भिर् यत्नम् आस्थितैः।

evam uktaḥ pratyuvāca bhagavān munipuṃgavaḥ. tāṃs tathā sahitān devān agastyaḥ sapuraṃdarān. jīrṇaṃ tad dhi mayā toyam upāyo 'nyaḥ pracintyatām. pūraṇārthaṃ samudrasya bhavadbhir yatnam āsthitaiḥ.

एतच् छ्रुत्वा तु वचनं महर्षेर् भावितात्मनः। विस्मिताश् च विषण्णाश् च बभूवुः सहिताः सुराः।

etac chrutvā tu vacanaṃ maharṣer bhāvitātmanaḥ. vismitāś ca viṣaṇṇāś ca babhūvuḥ sahitāḥ surāḥ.

परस्परम् अनुज्ञाप्य प्रणम्य मुनिपुंगवम्। प्रजाः सर्वा महाराज विप्रजग्मुर् यथागतम्।

parasparam anujñāpya praṇamya munipuṃgavam. prajāḥ sarvā mahārāja viprajagmur yathāgatam.

त्रिदशा विष्णुना सार्धम् उपजग्मुः पितामहम्। पूरणार्थं समुद्रस्य मन्त्रयित्वा पुनः पुनः। ते धातारम् उपागम्य त्रिदशाः सह विष्णुना। ऊचुः प्राञ्जलयः सर्वे सागरस्याभिपूरणम्।

tridaśā viṣṇunā sārdham upajagmuḥ pitāmaham. pūraṇārthaṃ samudrasya mantrayitvā punaḥ punaḥ. te dhātāram upāgamya tridaśāḥ saha viṣṇunā. ūcuḥ prāñjalayaḥ sarve sāgarasyābhipūraṇam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...