महाभारत 15.8 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←आश्रमवासिक पर्व→

←अध्याय 8→

[mh-15-8] • 22 श्लोकाः

व्यास उवाच। युधिष्ठिर महाबाहो यद् आह कुरुनन्दनः। धृतराष्ट्रो महात्मा त्वां तत् कुरुष्वाविचारयन्।

vyāsa uvāca. yudhiṣṭhira mahābāho yad āha kurunandanaḥ. dhṛtarāṣṭro mahātmā tvāṃ tat kuruṣvāvicārayan.

अयं हि वृद्धो नृपतिर् हतपुत्रो विशेषतः। नेदं कृच्छ्रं चिरतरं सहेद् इति मतिर् मम।

ayaṃ hi vṛddho nṛpatir hataputro viśeṣataḥ. nedaṃ kṛcchraṃ cirataraṃ sahed iti matir mama.

गान्धारी च महाभागा प्राज्ञा करुणवेदिनी। पुत्रशोकं महाराज धैर्येणोद्वहते भृशम्।

gāndhārī ca mahābhāgā prājñā karuṇavedinī. putraśokaṃ mahārāja dhairyeṇodvahate bhṛśam.

अहम् अप्य् एतद् एव त्वां ब्रवीमि कुरु मे वचः। अनुज्ञां लभतां राजा मा वृथेह मरिष्यति। स्वस्थो भवत्व् अयं धीमान् वनेषु मधुगन्धिषु।

aham apy etad eva tvāṃ bravīmi kuru me vacaḥ. anujñāṃ labhatāṃ rājā mā vṛtheha mariṣyati. svastho bhavatv ayaṃ dhīmān vaneṣu madhugandhiṣu.

राजर्षीणां पुराणानाम् अनुयातु गतिं नृपः। राजर्षीणां हि सर्वेषाम् अन्ते वनम् उपाश्रयः।

rājarṣīṇāṃ purāṇānām anuyātu gatiṃ nṛpaḥ. rājarṣīṇāṃ hi sarveṣām ante vanam upāśrayaḥ.

वैशंपायन उवाच। इत्य् उक्तः स तदा राजा व्यासेनाद्भुतकर्मणा। प्रत्युवाच महातेजा धर्मराजो युधिष्ठिरः।

vaiśaṃpāyana uvāca. ity uktaḥ sa tadā rājā vyāsenādbhutakarmaṇā. pratyuvāca mahātejā dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ.

भगवान् एव नो मान्यो भगवान् एव नो गुरुः। भगवान् अस्य राज्यस्य कुलस्य च परायणम्।

bhagavān eva no mānyo bhagavān eva no guruḥ. bhagavān asya rājyasya kulasya ca parāyaṇam.

अहं तु पुत्रो भगवान् पिता राजा गुरुश् च मे। निदेशवर्ती च पितुः पुत्रो भवति धर्मतः।

ahaṃ tu putro bhagavān pitā rājā guruś ca me. nideśavartī ca pituḥ putro bhavati dharmataḥ.

इत्य् उक्तः स तु तं प्राह व्यासो धर्मभृतां वरः। युधिष्ठिरं महातेजाः पुनर् एव विशां पते।

ity uktaḥ sa tu taṃ prāha vyāso dharmabhṛtāṃ varaḥ. yudhiṣṭhiraṃ mahātejāḥ punar eva viśāṃ pate.

एवम् एतन् महाबाहो यथा वदसि भारत। राजायं वृद्धतां प्राप्तः प्रमाणे परमे स्थितः।

evam etan mahābāho yathā vadasi bhārata. rājāyaṃ vṛddhatāṃ prāptaḥ pramāṇe parame sthitaḥ.

सो ऽयं मयाभ्यनुज्ञातस् त्वया च पृथिवीपते। करोतु स्वम् अभिप्रायं मास्य विघ्नकरो भव।

so 'yaṃ mayābhyanujñātas tvayā ca pṛthivīpate. karotu svam abhiprāyaṃ māsya vighnakaro bhava.

एष एव परो धर्मो राजर्षीणां युधिष्ठिर। समरे वा भवेन् मृत्युर् वने वा विधिपूर्वकम्।

eṣa eva paro dharmo rājarṣīṇāṃ yudhiṣṭhira. samare vā bhaven mṛtyur vane vā vidhipūrvakam.

पित्रा तु तव राजेन्द्र पाण्डुना पृथिवीक्षिता। शिष्यभूतेन राजायं गुरुवत् पर्युपासितः।

pitrā tu tava rājendra pāṇḍunā pṛthivīkṣitā. śiṣyabhūtena rājāyaṃ guruvat paryupāsitaḥ.

क्रतुभिर् दक्षिणावद्भिर् अन्नपर्वतशोभितैः। महद्भिर् इष्टं भोगाश् च भुक्ताः पुत्राश् च पालिताः।

kratubhir dakṣiṇāvadbhir annaparvataśobhitaiḥ. mahadbhir iṣṭaṃ bhogāś ca bhuktāḥ putrāś ca pālitāḥ.

पुत्रसंस्थं च विपुलं राज्यं विप्रोषिते त्वयि। त्रयोदशसमा भुक्तं दत्तं च विविधं वसु।

putrasaṃsthaṃ ca vipulaṃ rājyaṃ viproṣite tvayi. trayodaśasamā bhuktaṃ dattaṃ ca vividhaṃ vasu.

त्वया चायं नरव्याघ्र गुरुशुश्रूषया नृपः। आराधितः सभृत्येन गान्धारी च यशस्विनी।

tvayā cāyaṃ naravyāghra guruśuśrūṣayā nṛpaḥ. ārādhitaḥ sabhṛtyena gāndhārī ca yaśasvinī.

अनुजानीहि पितरं समयो ऽस्य तपोविधौ। न मन्युर् विद्यते चास्य सुसूक्ष्मो ऽपि युधिष्ठिर।

anujānīhi pitaraṃ samayo 'sya tapovidhau. na manyur vidyate cāsya susūkṣmo 'pi yudhiṣṭhira.

एतावद् उक्त्वा वचनम् अनुज्ञाप्य च पार्थिवम्। तथास्त्व् इति च तेनोक्तः कौन्तेयेन ययौ वनम्।

etāvad uktvā vacanam anujñāpya ca pārthivam. tathāstv iti ca tenoktaḥ kaunteyena yayau vanam.

गते भगवति व्यासे राजा पाण्डुसुतस् ततः। प्रोवाच पितरं वृद्धं मन्दं मन्दम् इवानतः।

gate bhagavati vyāse rājā pāṇḍusutas tataḥ. provāca pitaraṃ vṛddhaṃ mandaṃ mandam ivānataḥ.

यद् आह भगवान् व्यासो यच् चापि भवतो मतम्। यद् आह च महेष्वासः कृपो विदुर एव च।

yad āha bhagavān vyāso yac cāpi bhavato matam. yad āha ca maheṣvāsaḥ kṛpo vidura eva ca.

युयुत्सुः संजयश् चैव तत् कर्तास्म्य् अहम् अञ्जसा। सर्वे ह्य् एते ऽनुमान्या मे कुलस्यास्य हितैषिणः।

yuyutsuḥ saṃjayaś caiva tat kartāsmy aham añjasā. sarve hy ete 'numānyā me kulasyāsya hitaiṣiṇaḥ.

इदं तु याचे नृपते त्वाम् अहं शिरसा नतः। क्रियतां तावद् आहारस् ततो गच्छाश्रमं प्रति।

idaṃ tu yāce nṛpate tvām ahaṃ śirasā nataḥ. kriyatāṃ tāvad āhāras tato gacchāśramaṃ prati.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...