महाभारत 15.35 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←आश्रमवासिक पर्व→

←अध्याय 35→

[mh-15-35] • 25 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। तथा समुपविष्टेषु पाण्डवेषु महात्मसु। व्यासः सत्यवतीपुत्रः प्रोवाचामन्त्र्य पार्थिवम्।

vaiśaṃpāyana uvāca. tathā samupaviṣṭeṣu pāṇḍaveṣu mahātmasu. vyāsaḥ satyavatīputraḥ provācāmantrya pārthivam.

धृतराष्ट्र महाबाहो कच्चित् ते वर्धते तपः। कच्चिन् मनस् ते प्रीणाति वनवासे नराधिप।

dhṛtarāṣṭra mahābāho kaccit te vardhate tapaḥ. kaccin manas te prīṇāti vanavāse narādhipa.

कच्चिद् धृदि न ते शोको राजन् पुत्रविनाशजः। कच्चिज् ज्ञानानि सर्वाणि प्रसन्नानि तवानघ।

kaccid dhṛdi na te śoko rājan putravināśajaḥ. kaccij jñānāni sarvāṇi prasannāni tavānagha.

कच्चिद् बुद्धिं दृढां कृत्वा चरस्य् आरण्यकं विधिम्। कच्चिद् वधूश् च गान्धारी न शोकेनाभिभूयते।

kaccid buddhiṃ dṛḍhāṃ kṛtvā carasy āraṇyakaṃ vidhim. kaccid vadhūś ca gāndhārī na śokenābhibhūyate.

महाप्रज्ञा बुद्धिमती देवी धर्मार्थदर्शिनी। आगमापायतत्त्वज्ञा कच्चिद् एषा न शोचति।

mahāprajñā buddhimatī devī dharmārthadarśinī. āgamāpāyatattvajñā kaccid eṣā na śocati.

कच्चित् कुन्ती च राजंस् त्वां शुश्रूषुर् अनहंकृता। या परित्यज्य राज्यं स्वं गुरुशुश्रूषणे रता।

kaccit kuntī ca rājaṃs tvāṃ śuśrūṣur anahaṃkṛtā. yā parityajya rājyaṃ svaṃ guruśuśrūṣaṇe ratā.

कच्चिद् धर्मसुतो राजा त्वया प्रीत्याभिनन्दितः। भीमार्जुनयमाश् चैव कच्चिद् एते ऽपि सान्त्विताः।

kaccid dharmasuto rājā tvayā prītyābhinanditaḥ. bhīmārjunayamāś caiva kaccid ete 'pi sāntvitāḥ.

कच्चिन् नन्दसि दृष्ट्वैतान् कच्चित् ते निर्मलं मनः। कच्चिद् विशुद्धभावो ऽसि जातज्ञानो नराधिप।

kaccin nandasi dṛṣṭvaitān kaccit te nirmalaṃ manaḥ. kaccid viśuddhabhāvo 'si jātajñāno narādhipa.

एतद् धि त्रितयं श्रेष्ठं सर्वभूतेषु भारत। निर्वैरता महाराज सत्यम् अद्रोह एव च।

etad dhi tritayaṃ śreṣṭhaṃ sarvabhūteṣu bhārata. nirvairatā mahārāja satyam adroha eva ca.

कच्चित् ते नानुतापो ऽस्ति वनवासेन भारत। स्वदते वन्यम् अन्नं वा मुनिवासांसि वा विभो।

kaccit te nānutāpo 'sti vanavāsena bhārata. svadate vanyam annaṃ vā munivāsāṃsi vā vibho.

विदितं चापि मे राजन् विदुरस्य महात्मनः। गमनं विधिना येन धर्मस्य सुमहात्मनः।

viditaṃ cāpi me rājan vidurasya mahātmanaḥ. gamanaṃ vidhinā yena dharmasya sumahātmanaḥ.

माण्डव्यशापाद् धि स वै धर्मो विदुरतां गतः। महाबुद्धिर् महायोगी महात्मा सुमहामनाः।

māṇḍavyaśāpād dhi sa vai dharmo viduratāṃ gataḥ. mahābuddhir mahāyogī mahātmā sumahāmanāḥ.

बृहस्पतिर् वा देवेषु शुक्रो वाप्य् असुरेषु यः। न तथा बुद्धिसंपन्नो यथा स पुरुषर्षभः।

bṛhaspatir vā deveṣu śukro vāpy asureṣu yaḥ. na tathā buddhisaṃpanno yathā sa puruṣarṣabhaḥ.

तपोबलव्ययं कृत्वा सुमहच् चिरसंभृतम्। माण्डव्येनर्षिणा धर्मो ह्य् अभिभूतः सनातनः।

tapobalavyayaṃ kṛtvā sumahac cirasaṃbhṛtam. māṇḍavyenarṣiṇā dharmo hy abhibhūtaḥ sanātanaḥ.

नियोगाद् ब्रह्मणः पूर्वं मया स्वेन बलेन च। वैचित्रवीर्यके क्षेत्रे जातः स सुमहामतिः।

niyogād brahmaṇaḥ pūrvaṃ mayā svena balena ca. vaicitravīryake kṣetre jātaḥ sa sumahāmatiḥ.

भ्राता तव महाराज देवदेवः सनातनः। धारणाच् छ्रेयसो ध्यानाद् यं धर्मं कवयो विदुः।

bhrātā tava mahārāja devadevaḥ sanātanaḥ. dhāraṇāc chreyaso dhyānād yaṃ dharmaṃ kavayo viduḥ.

सत्येन संवर्धयति दमेन नियमेन च। अहिंसया च दानेन तपसा च सनातनः।

satyena saṃvardhayati damena niyamena ca. ahiṃsayā ca dānena tapasā ca sanātanaḥ.

येन योगबलाज् जातः कुरुराजो युधिष्ठिरः। धर्म इत्य् एष नृपते प्राज्ञेनामितबुद्धिना। प्रत्यक्षं पूजितो येन चित्तस्थश् चिन्मयो हरिः। शुद्धाशयस्य भक्त्या च संभ्रमाराधितः पुरा।

yena yogabalāj jātaḥ kururājo yudhiṣṭhiraḥ. dharma ity eṣa nṛpate prājñenāmitabuddhinā. pratyakṣaṃ pūjito yena cittasthaś cinmayo hariḥ. śuddhāśayasya bhaktyā ca saṃbhramārādhitaḥ purā.

यथा ह्य् अग्निर् यथा वायुर् यथापः पृथिवी यथा। यथाकाशं तथा धर्म इह चामुत्र च स्थितः।

yathā hy agnir yathā vāyur yathāpaḥ pṛthivī yathā. yathākāśaṃ tathā dharma iha cāmutra ca sthitaḥ.

सर्वगश् चैव कौरव्य सर्वं व्याप्य चराचरम्। दृश्यते देवदेवः स सिद्धैर् निर्दग्धकिल्बिषैः।

sarvagaś caiva kauravya sarvaṃ vyāpya carācaram. dṛśyate devadevaḥ sa siddhair nirdagdhakilbiṣaiḥ.

यो हि धर्मः स विदुरो विदुरो यः स पाण्डवः। स एष राजन् वश्यस् ते पाण्डवः प्रेष्यवत् स्थितः।

yo hi dharmaḥ sa viduro viduro yaḥ sa pāṇḍavaḥ. sa eṣa rājan vaśyas te pāṇḍavaḥ preṣyavat sthitaḥ.

प्रविष्टः स स्वम् आत्मानं भ्राता ते बुद्धिसत्तमः। दिष्ट्या महात्मा कौन्तेयं महायोगबलान्वितः।

praviṣṭaḥ sa svam ātmānaṃ bhrātā te buddhisattamaḥ. diṣṭyā mahātmā kaunteyaṃ mahāyogabalānvitaḥ.

त्वां चापि श्रेयसा योक्ष्ये नचिराद् भरतर्षभ। संशयच्छेदनार्थं हि प्राप्तं मां विद्धि पुत्रक।

tvāṃ cāpi śreyasā yokṣye nacirād bharatarṣabha. saṃśayacchedanārthaṃ hi prāptaṃ māṃ viddhi putraka.

न कृतं यत् पुरा कैश् चित् कर्म लोके महर्षिभिः। आश्चर्यभूतं तपसः फलं संदर्शयामि वः।

na kṛtaṃ yat purā kaiś cit karma loke maharṣibhiḥ. āścaryabhūtaṃ tapasaḥ phalaṃ saṃdarśayāmi vaḥ.

किम् इच्छसि महीपाल मत्तः प्राप्तुम् अमानुषम्। द्रष्टुं स्प्रष्टुम् अथ श्रोतुं वद कर्तास्मि तत् तथा।

kim icchasi mahīpāla mattaḥ prāptum amānuṣam. draṣṭuṃ spraṣṭum atha śrotuṃ vada kartāsmi tat tathā.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...