महाभारत 15.34 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←आश्रमवासिक पर्व→

←अध्याय 34→

[mh-15-34] • 26 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। एवं सा रजनी तेषाम् आश्रमे पुण्यकर्मणाम्। शिवा नक्षत्रसंपन्ना सा व्यतीयाय भारत।

vaiśaṃpāyana uvāca. evaṃ sā rajanī teṣām āśrame puṇyakarmaṇām. śivā nakṣatrasaṃpannā sā vyatīyāya bhārata.

तत्र तत्र कथाश् चासंस् तेषां धर्मार्थलक्षणाः। विचित्रपदसंचारा नानाश्रुतिभिर् अन्विताः।

tatra tatra kathāś cāsaṃs teṣāṃ dharmārthalakṣaṇāḥ. vicitrapadasaṃcārā nānāśrutibhir anvitāḥ.

पाण्डवास् त्व् अभितो मातुर् धरण्यां सुषुपुस् तदा। उत्सृज्य सुमहार्हाणि शयनानि नराधिप।

pāṇḍavās tv abhito mātur dharaṇyāṃ suṣupus tadā. utsṛjya sumahārhāṇi śayanāni narādhipa.

यदाहारो ऽभवद् राजा धृतराष्ट्रो महामनाः। तदाहारा नृवीरास् ते न्यवसंस् तां निशां तदा।

yadāhāro 'bhavad rājā dhṛtarāṣṭro mahāmanāḥ. tadāhārā nṛvīrās te nyavasaṃs tāṃ niśāṃ tadā.

व्यतीतायां तु शर्वर्यां कृतपूर्वाह्णिकक्रियः। भ्रातृभिः सह कौन्तेयो ददर्शाश्रममण्डलम्।

vyatītāyāṃ tu śarvaryāṃ kṛtapūrvāhṇikakriyaḥ. bhrātṛbhiḥ saha kaunteyo dadarśāśramamaṇḍalam.

सान्तःपुरपरीवारः सभृत्यः सपुरोहितः। यथासुखं यथोद्देशं धृतराष्ट्राभ्यनुज्ञया।

sāntaḥpuraparīvāraḥ sabhṛtyaḥ sapurohitaḥ. yathāsukhaṃ yathoddeśaṃ dhṛtarāṣṭrābhyanujñayā.

ददर्श तत्र वेदीश् च संप्रज्वलितपावकाः। कृताभिषेकैर् मुनिभिर् हुताग्निभिर् उपस्थिताः।

dadarśa tatra vedīś ca saṃprajvalitapāvakāḥ. kṛtābhiṣekair munibhir hutāgnibhir upasthitāḥ.

वानेयपुष्पनिकरैर् आज्यधूमोद्गमैर् अपि। ब्राह्मेण वपुषा युक्ता युक्ता मुनिगणैश् च ताः।

vāneyapuṣpanikarair ājyadhūmodgamair api. brāhmeṇa vapuṣā yuktā yuktā munigaṇaiś ca tāḥ.

मृगयूथैर् अनुद्विग्नैस् तत्र तत्र समाश्रितैः। अशङ्कितैः पक्षिगणैः प्रगीतैर् इव च प्रभो।

mṛgayūthair anudvignais tatra tatra samāśritaiḥ. aśaṅkitaiḥ pakṣigaṇaiḥ pragītair iva ca prabho.

केकाभिर् नीलकण्ठानां दात्यूहानां च कूजितैः। कोकिलानां च कुहरैः शुभैः श्रुतिमनोहरैः।

kekābhir nīlakaṇṭhānāṃ dātyūhānāṃ ca kūjitaiḥ. kokilānāṃ ca kuharaiḥ śubhaiḥ śrutimanoharaiḥ.

प्राधीतद्विजघोषैश् च क्व चित् क्व चिद् अलंकृतम्। फलमूलसमुद्वाहैर् महद्भिश् चोपशोभितम्।

prādhītadvijaghoṣaiś ca kva cit kva cid alaṃkṛtam. phalamūlasamudvāhair mahadbhiś copaśobhitam.

ततः स राजा प्रददौ तापसार्थम् उपाहृतान्। कलशान् काञ्चनान् राजंस् तथैवौदुम्बरान् अपि।

tataḥ sa rājā pradadau tāpasārtham upāhṛtān. kalaśān kāñcanān rājaṃs tathaivaudumbarān api.

अजिनानि प्रवेणीश् च स्रुक्स्रुवं च महीपतिः। कमण्डलूंस् तथा स्थालीः पिठराणि च भारत।

ajināni praveṇīś ca sruksruvaṃ ca mahīpatiḥ. kamaṇḍalūṃs tathā sthālīḥ piṭharāṇi ca bhārata.

भाजनानि च लौहानि पात्रीश् च विविधा नृप। यद् यद् इच्छति यावच् च यद् अन्यद् अपि काङ्क्षितम्। तत् सर्वं प्रददौ राजा कुन्तीपुत्रो युधिष्ठिरः।

bhājanāni ca lauhāni pātrīś ca vividhā nṛpa. yad yad icchati yāvac ca yad anyad api kāṅkṣitam. tat sarvaṃ pradadau rājā kuntīputro yudhiṣṭhiraḥ.

एवं स राजा धर्मात्मा परीत्याश्रममण्डलम्। वसु विश्राण्य तत् सर्वं पुनर् आयान् महीपतिः।

evaṃ sa rājā dharmātmā parītyāśramamaṇḍalam. vasu viśrāṇya tat sarvaṃ punar āyān mahīpatiḥ.

कृताह्निकं च राजानं धृतराष्ट्रं मनीषिणम्। ददर्शासीनम् अव्यग्रं गान्धारीसहितं तदा।

kṛtāhnikaṃ ca rājānaṃ dhṛtarāṣṭraṃ manīṣiṇam. dadarśāsīnam avyagraṃ gāndhārīsahitaṃ tadā.

मातरं चाविदूरस्थां शिष्यवत् प्रणतां स्थिताम्। कुन्तीं ददर्श धर्मात्मा सततं धर्मचारिणीम्।

mātaraṃ cāvidūrasthāṃ śiṣyavat praṇatāṃ sthitām. kuntīṃ dadarśa dharmātmā satataṃ dharmacāriṇīm.

स तम् अभ्यर्च्य राजानं नाम संश्राव्य चात्मनः। निषीदेत्य् अभ्यनुज्ञातो बृस्याम् उपविवेश ह।

sa tam abhyarcya rājānaṃ nāma saṃśrāvya cātmanaḥ. niṣīdety abhyanujñāto bṛsyām upaviveśa ha.

भीमसेनादयश् चैव पाण्डवाः कौरवर्षभम्। अभिवाद्योपसंगृह्य निषेदुः पार्थिवाज्ञया।

bhīmasenādayaś caiva pāṇḍavāḥ kauravarṣabham. abhivādyopasaṃgṛhya niṣeduḥ pārthivājñayā.

स तैः परिवृतो राजा शुशुभे ऽतीव कौरवः। बिभ्रद् ब्राह्मीं श्रियं दीप्तां देवैर् इव बृहस्पतिः।

sa taiḥ parivṛto rājā śuśubhe 'tīva kauravaḥ. bibhrad brāhmīṃ śriyaṃ dīptāṃ devair iva bṛhaspatiḥ.

तथा तेषूपविष्टेषु समाजग्मुर् महर्षयः। शतयूपप्रभृतयः कुरुक्षेत्रनिवासिनः।

tathā teṣūpaviṣṭeṣu samājagmur maharṣayaḥ. śatayūpaprabhṛtayaḥ kurukṣetranivāsinaḥ.

व्यासश् च भगवान् विप्रो देवर्षिगणपूजितः। वृतः शिष्यैर् महातेजा दर्शयाम् आस तं नृपम्।

vyāsaś ca bhagavān vipro devarṣigaṇapūjitaḥ. vṛtaḥ śiṣyair mahātejā darśayām āsa taṃ nṛpam.

ततः स राजा कौरव्यः कुन्तीपुत्रश् च वीर्यवान्। भीमसेनादयश् चैव समुत्थायाभ्यपूजयन्।

tataḥ sa rājā kauravyaḥ kuntīputraś ca vīryavān. bhīmasenādayaś caiva samutthāyābhyapūjayan.

समागतस् ततो व्यासः शतयूपादिभिर् वृतः। धृतराष्ट्रं महीपालम् आस्यताम् इत्य् अभाषत।

samāgatas tato vyāsaḥ śatayūpādibhir vṛtaḥ. dhṛtarāṣṭraṃ mahīpālam āsyatām ity abhāṣata.

नवं तु विष्टरं कौश्यं कृष्णाजिनकुशोत्तरम्। प्रतिपेदे तदा व्यासस् तदर्थम् उपकल्पितम्।

navaṃ tu viṣṭaraṃ kauśyaṃ kṛṣṇājinakuśottaram. pratipede tadā vyāsas tadartham upakalpitam.

ते च सर्वे द्विजश्रेष्ठा विष्टरेषु समन्ततः। द्वैपायनाभ्यनुज्ञाता निषेदुर् विपुलौजसः।

te ca sarve dvijaśreṣṭhā viṣṭareṣu samantataḥ. dvaipāyanābhyanujñātā niṣedur vipulaujasaḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...