महाभारत 15.23 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←आश्रमवासिक पर्व→

←अध्याय 23→

[mh-15-23] • 21 श्लोकाः

कुन्त्य् उवाच। एवम् एतन् महाबाहो यथा वदसि पाण्डव। कृतम् उद्धर्षणं पूर्वं मया वः सीदतां नृप।

kunty uvāca. evam etan mahābāho yathā vadasi pāṇḍava. kṛtam uddharṣaṇaṃ pūrvaṃ mayā vaḥ sīdatāṃ nṛpa.

द्यूतापहृतराज्यानां पतितानां सुखाद् अपि। ज्ञातिभिः परिभूतानां कृतम् उद्धर्षणं मया।

dyūtāpahṛtarājyānāṃ patitānāṃ sukhād api. jñātibhiḥ paribhūtānāṃ kṛtam uddharṣaṇaṃ mayā.

कथं पाण्डोर् न नश्येत संततिः पुरुषर्षभाः। यशश् च वो न नश्येत इति चोद्धर्षणं कृतम्।

kathaṃ pāṇḍor na naśyeta saṃtatiḥ puruṣarṣabhāḥ. yaśaś ca vo na naśyeta iti coddharṣaṇaṃ kṛtam.

यूयम् इन्द्रसमाः सर्वे देवतुल्यपराक्रमाः। मा परेषां मुखप्रेक्षाः स्थेत्य् एवं तत् कृतं मया।

yūyam indrasamāḥ sarve devatulyaparākramāḥ. mā pareṣāṃ mukhaprekṣāḥ sthety evaṃ tat kṛtaṃ mayā.

कथं धर्मभृतां श्रेष्ठो राजा त्वं वासवोपमः। पुनर् वने न दुःखी स्या इति चोद्धर्षणं कृतम्।

kathaṃ dharmabhṛtāṃ śreṣṭho rājā tvaṃ vāsavopamaḥ. punar vane na duḥkhī syā iti coddharṣaṇaṃ kṛtam.

नागायुतसमप्राणः ख्यातविक्रमपौरुषः। नायं भीमो ऽत्ययं गच्छेद् इति चोद्धर्षणं कृतम्।

nāgāyutasamaprāṇaḥ khyātavikramapauruṣaḥ. nāyaṃ bhīmo 'tyayaṃ gacched iti coddharṣaṇaṃ kṛtam.

भीमसेनाद् अवरजस् तथायं वासवोपमः। विजयो नावसीदेत इति चोद्धर्षणं कृतम्।

bhīmasenād avarajas tathāyaṃ vāsavopamaḥ. vijayo nāvasīdeta iti coddharṣaṇaṃ kṛtam.

नकुलः सहदेवश् च तथेमौ गुरुवर्तिनौ। क्षुधा कथं न सीदेताम् इति चोद्धर्षणं कृतम्।

nakulaḥ sahadevaś ca tathemau guruvartinau. kṣudhā kathaṃ na sīdetām iti coddharṣaṇaṃ kṛtam.

इयं च बृहती श्यामा श्रीमत्य् आयतलोचना। वृथा सभातले क्लिष्टा मा भूद् इति च तत् कृतम्।

iyaṃ ca bṛhatī śyāmā śrīmaty āyatalocanā. vṛthā sabhātale kliṣṭā mā bhūd iti ca tat kṛtam.

प्रेक्षन्त्या मे तदा हीमां वेपन्तीं कदलीम् इव। स्त्रीधर्मिणीम् अनिन्द्याङ्गीं तथा द्यूतपराजिताम्।

prekṣantyā me tadā hīmāṃ vepantīṃ kadalīm iva. strīdharmiṇīm anindyāṅgīṃ tathā dyūtaparājitām.

दुःशासनो यदा मौढ्याद् दासीवत् पर्यकर्षत। तदैव विदितं मह्यं पराभूतम् इदं कुलम्।

duḥśāsano yadā mauḍhyād dāsīvat paryakarṣata. tadaiva viditaṃ mahyaṃ parābhūtam idaṃ kulam.

विषण्णाः कुरवश् चैव तदा मे श्वशुरादयः। यदैषा नाथम् इच्छन्ती व्यलपत् कुररी यथा।

viṣaṇṇāḥ kuravaś caiva tadā me śvaśurādayaḥ. yadaiṣā nātham icchantī vyalapat kurarī yathā.

केशपक्षे परामृष्टा पापेन हतबुद्धिना। यदा दुःशासनेनैषा तदा मुह्याम्य् अहं नृप।

keśapakṣe parāmṛṣṭā pāpena hatabuddhinā. yadā duḥśāsanenaiṣā tadā muhyāmy ahaṃ nṛpa.

युष्मत्तेजोविवृद्ध्यर्थं मया ह्य् उद्धर्षणं कृतम्। तदानीं विदुरावाक्यैर् इति तद् वित्त पुत्रकाः।

yuṣmattejovivṛddhyarthaṃ mayā hy uddharṣaṇaṃ kṛtam. tadānīṃ vidurāvākyair iti tad vitta putrakāḥ.

कथं न राजवंशो ऽयं नश्येत् प्राप्य सुतान् मम। पाण्डोर् इति मया पुत्र तस्माद् उद्धर्षणं कृतम्।

kathaṃ na rājavaṃśo 'yaṃ naśyet prāpya sutān mama. pāṇḍor iti mayā putra tasmād uddharṣaṇaṃ kṛtam.

न तस्य पुत्रः पौत्रौ वा कुत एव स पार्थिव। लभते सुकृतांल् लोकान् यस्माद् वंशः प्रणश्यति।

na tasya putraḥ pautrau vā kuta eva sa pārthiva. labhate sukṛtāṃl lokān yasmād vaṃśaḥ praṇaśyati.

भुक्तं राज्यफलं पुत्रा भर्तुर् मे विपुलं पुरा। महादानानि दत्तानि पीतः सोमो यथाविधि।

bhuktaṃ rājyaphalaṃ putrā bhartur me vipulaṃ purā. mahādānāni dattāni pītaḥ somo yathāvidhi.

साहं नात्मफलार्थं वै वासुदेवम् अचूचुदम्। विदुरायाः प्रलापैस् तैः प्लावनार्थं तु तत् कृतम्।

sāhaṃ nātmaphalārthaṃ vai vāsudevam acūcudam. vidurāyāḥ pralāpais taiḥ plāvanārthaṃ tu tat kṛtam.

नाहं राज्यफलं पुत्र कामये पुत्रनिर्जितम्। पतिलोकान् अहं पुण्यान् कामये तपसा विभो।

nāhaṃ rājyaphalaṃ putra kāmaye putranirjitam. patilokān ahaṃ puṇyān kāmaye tapasā vibho.

श्वश्रूश्वशुरयोः कृत्वा शुश्रूषां वनवासिनोः। तपसा शोषयिष्यामि युधिष्ठिर कलेवरम्।

śvaśrūśvaśurayoḥ kṛtvā śuśrūṣāṃ vanavāsinoḥ. tapasā śoṣayiṣyāmi yudhiṣṭhira kalevaram.

निवर्तस्व कुरुश्रेष्ठ भीमसेनादिभिः सह। धर्मे ते धीयतां बुद्धिर् मनस् ते महद् अस्तु च।

nivartasva kuruśreṣṭha bhīmasenādibhiḥ saha. dharme te dhīyatāṃ buddhir manas te mahad astu ca.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...