महाभारत 15.14 (श्लोक 1)

महाभारत

←आश्रमवासिक पर्व→

←अध्याय 14→

[mh-15-14] • 17 श्लोकाः

धृतराष्ट्र उवाच। शंतनुः पालयाम् आस यथावत् पृथिवीम् इमाम्। तथा विचित्रवीर्यश् च भीष्मेण परिपालितः। पालयाम् आस वस् तातो विदितं वो नसंशयः। अनन्तरं स पाण्डुश् च पालयाम् आस मेदिनीम्।

dhṛtarāṣṭra uvāca. śaṃtanuḥ pālayām āsa yathāvat pṛthivīm imām. tathā vicitravīryaś ca bhīṣmeṇa paripālitaḥ. pālayām āsa vas tāto viditaṃ vo nasaṃśayaḥ. anantaraṃ sa pāṇḍuś ca pālayām āsa medinīm.

यथा च पाण्डुर् भ्राता मे दयितो भवताम् अभूत्। स चापि पालयाम् आस यथावत् तच् च वेत्थ ह। अनन्तरं हि पितरम् अनुजातो युधिष्ठिरः। नात्र किं चिन् मृषा जातु भवितेति मतिर् मम।

yathā ca pāṇḍur bhrātā me dayito bhavatām abhūt. sa cāpi pālayām āsa yathāvat tac ca vettha ha. anantaraṃ hi pitaram anujāto yudhiṣṭhiraḥ. nātra kiṃ cin mṛṣā jātu bhaviteti matir mama.

मया च भवतां सम्यक् छुश्रूषा या कृतानघाः। असम्यग् वा महाभागास् तत् क्षन्तव्यम् अतन्द्रितैः।

mayā ca bhavatāṃ samyak chuśrūṣā yā kṛtānaghāḥ. asamyag vā mahābhāgās tat kṣantavyam atandritaiḥ.

यच् च दुर्योधनेनेदं राज्यं भुक्तम् अकण्टकम्। अपि तत्र न वो मन्दो दुर्बुद्धिर् अपराद्धवान्।

yac ca duryodhanenedaṃ rājyaṃ bhuktam akaṇṭakam. api tatra na vo mando durbuddhir aparāddhavān.

तस्यापराधाद् दुर्बुद्धेर् अभिमानान् महीक्षिताम्। विमर्दः सुमहान् आसीद् अनयान् मत्कृताद् अथ। घातिताः कुरवो यच् च पृथिवी च विनाशिता।

tasyāparādhād durbuddher abhimānān mahīkṣitām. vimardaḥ sumahān āsīd anayān matkṛtād atha. ghātitāḥ kuravo yac ca pṛthivī ca vināśitā.

तन् मया साधु वापीदं यदि वासाधु वै कृतम्। तद् वो हृदि न कर्तव्यं माम् अनुज्ञातुम् अर्हथ।

tan mayā sādhu vāpīdaṃ yadi vāsādhu vai kṛtam. tad vo hṛdi na kartavyaṃ mām anujñātum arhatha.

वृद्धो ऽयं हतपुत्रो ऽयं दुःखितो ऽयं जनाधिपः। पूर्वराज्ञां च पुत्रो ऽयम् इति कृत्वानुजानत।

vṛddho 'yaṃ hataputro 'yaṃ duḥkhito 'yaṃ janādhipaḥ. pūrvarājñāṃ ca putro 'yam iti kṛtvānujānata.

इयं च कृपणा वृद्धा हतपुत्रा तपस्विनी। गान्धारी पुत्रशोकार्ता तुल्यं याचति वो मया।

iyaṃ ca kṛpaṇā vṛddhā hataputrā tapasvinī. gāndhārī putraśokārtā tulyaṃ yācati vo mayā.

हतपुत्राव् इमौ वृद्धौ विदित्वा दुःखितौ तथा। अनुजानीत भद्रं वो व्रजावः शरणं च वः।

hataputrāv imau vṛddhau viditvā duḥkhitau tathā. anujānīta bhadraṃ vo vrajāvaḥ śaraṇaṃ ca vaḥ.

अयं च कौरवो राजा कुन्तीपुत्रो युधिष्ठिरः। सर्वैर् भवद्भिर् द्रष्टव्यः समेषु विषमेषु च। न जातु विषमं चैव गमिष्यति कदा चन।

ayaṃ ca kauravo rājā kuntīputro yudhiṣṭhiraḥ. sarvair bhavadbhir draṣṭavyaḥ sameṣu viṣameṣu ca. na jātu viṣamaṃ caiva gamiṣyati kadā cana.

चत्वारः सचिवा यस्य भ्रातरो विपुलौजसः। लोकपालोपमा ह्य् एते सर्वे धर्मार्थदर्शिनः। चतुर्णां लोकपालानां मध्ये विपरिवर्तते।

catvāraḥ sacivā yasya bhrātaro vipulaujasaḥ. lokapālopamā hy ete sarve dharmārthadarśinaḥ. caturṇāṃ lokapālānāṃ madhye viparivartate.

ब्रह्मेव भगवान् एष सर्वभूतजगत्पतिः। एवम् एष महाबाहुर् भीमार्जुनयमैर् वृतः। युधिष्ठिरो महातेजा भवतः पालयिष्यति।

brahmeva bhagavān eṣa sarvabhūtajagatpatiḥ. evam eṣa mahābāhur bhīmārjunayamair vṛtaḥ. yudhiṣṭhiro mahātejā bhavataḥ pālayiṣyati.

अवश्यम् एव वक्तव्यम् इति कृत्वा ब्रवीमि वः। एष न्यासो मया दत्तः सर्वेषां वो युधिष्ठिरः। भवन्तो ऽस्य च वीरस्य न्यासभूता मया कृताः।

avaśyam eva vaktavyam iti kṛtvā bravīmi vaḥ. eṣa nyāso mayā dattaḥ sarveṣāṃ vo yudhiṣṭhiraḥ. bhavanto 'sya ca vīrasya nyāsabhūtā mayā kṛtāḥ.

यद्य् एव तैः कृतं किं चिद् व्यलीकं वा सुतैर् मम। यद्य् अन्येन मदीयेन तद् अनुज्ञातुम् अर्हथ।

yady eva taiḥ kṛtaṃ kiṃ cid vyalīkaṃ vā sutair mama. yady anyena madīyena tad anujñātum arhatha.

भवद्भिर् हि न मे मन्युः कृतपूर्वः कथं चन। अत्यन्तगुरुभक्तानाम् एषो ऽञ्जलिर् इदं नमः।

bhavadbhir hi na me manyuḥ kṛtapūrvaḥ kathaṃ cana. atyantagurubhaktānām eṣo 'ñjalir idaṃ namaḥ.

तेषाम् अस्थिरबुद्धीनां लुब्धानां कामचारिणाम्। कृते याचामि वः सर्वान् गान्धारीसहितो ऽनघाः।

teṣām asthirabuddhīnāṃ lubdhānāṃ kāmacāriṇām. kṛte yācāmi vaḥ sarvān gāndhārīsahito 'naghāḥ.

इत्य् उक्तास् तेन ते राज्ञा पौरजानपदा जनाः। इत्य् एवं ब्रुवतस् तस्य धृतराष्ट्रस्य धीमतः। नोचुर् बाष्पकलाः किं चिद् वीक्षां चक्रुः परस्परम्।

ity uktās tena te rājñā paurajānapadā janāḥ. ity evaṃ bruvatas tasya dhṛtarāṣṭrasya dhīmataḥ. nocur bāṣpakalāḥ kiṃ cid vīkṣāṃ cakruḥ parasparam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents