महाभारत 14.85 (श्लोक 1)

महाभारत

←आश्वमेधिक पर्व→

←अध्याय 85→

[mh-14-85] • 23 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। शकुनेस् तु सुतो वीरो गान्धाराणां महारथः। प्रत्युद्ययौ गुडाकेशं सैन्येन महता वृतः। हस्त्यश्वरथपूर्णेन पताकाध्वजमालिना।

vaiśaṃpāyana uvāca. śakunes tu suto vīro gāndhārāṇāṃ mahārathaḥ. pratyudyayau guḍākeśaṃ sainyena mahatā vṛtaḥ. hastyaśvarathapūrṇena patākādhvajamālinā.

अमृष्यमाणास् ते योधा नृपतेः शकुनेर् वधम्। अभ्ययुः सहिताः पार्थं प्रगृहीतशरासनाः।

amṛṣyamāṇās te yodhā nṛpateḥ śakuner vadham. abhyayuḥ sahitāḥ pārthaṃ pragṛhītaśarāsanāḥ.

तान् उवाच स धर्मात्मा बीभत्सुर् अपराजितः। युधिष्ठिरस्य वचनं न च ते जगृहुर् हितम्।

tān uvāca sa dharmātmā bībhatsur aparājitaḥ. yudhiṣṭhirasya vacanaṃ na ca te jagṛhur hitam.

वार्यमाणास् तु पार्थेन सान्त्वपूर्वम् अमर्षिताः। परिवार्य हयं जग्मुस् ततश् चुक्रोध पाण्डवः।

vāryamāṇās tu pārthena sāntvapūrvam amarṣitāḥ. parivārya hayaṃ jagmus tataś cukrodha pāṇḍavaḥ.

ततः शिरांसि दीप्ताग्रैस् तेषां चिच्छेद पाण्डवः। क्षुरैर् गाण्डीवनिर्मुक्तैर् नातियत्नाद् इवार्जुनः।

tataḥ śirāṃsi dīptāgrais teṣāṃ ciccheda pāṇḍavaḥ. kṣurair gāṇḍīvanirmuktair nātiyatnād ivārjunaḥ.

ते वध्यमानाः पार्थेन हयम् उत्सृज्य संभ्रमात्। न्यवर्तन्त महाराज शरवर्षार्दिता भृशम्।

te vadhyamānāḥ pārthena hayam utsṛjya saṃbhramāt. nyavartanta mahārāja śaravarṣārditā bhṛśam.

वितुद्यमानस् तैश् चापि गान्धारैः पाण्डवर्षभः। आदिश्यादिश्य तेजस्वी शिरांस्य् एषां न्यपातयत्।

vitudyamānas taiś cāpi gāndhāraiḥ pāṇḍavarṣabhaḥ. ādiśyādiśya tejasvī śirāṃsy eṣāṃ nyapātayat.

वध्यमानेषु तेष्व् आजौ गान्धारेषु समन्ततः। स राजा शकुनेः पुत्रः पाण्डवं प्रत्यवारयत्।

vadhyamāneṣu teṣv ājau gāndhāreṣu samantataḥ. sa rājā śakuneḥ putraḥ pāṇḍavaṃ pratyavārayat.

तं युध्यमानं राजानं क्षत्रधर्मे व्यवस्थितम्। पार्थो ऽब्रवीन् न मे वध्या राजानो राजशासनात्। अलं युद्धेन ते वीर न ते ऽस्त्य् अद्य पराजयः।

taṃ yudhyamānaṃ rājānaṃ kṣatradharme vyavasthitam. pārtho 'bravīn na me vadhyā rājāno rājaśāsanāt. alaṃ yuddhena te vīra na te 'sty adya parājayaḥ.

इत्य् उक्तस् तद् अनादृत्य वाक्यम् अज्ञानमोहितः। स शक्रसमकर्माणम् अवाकिरत सायकैः।

ity uktas tad anādṛtya vākyam ajñānamohitaḥ. sa śakrasamakarmāṇam avākirata sāyakaiḥ.

तस्य पार्थः शिरस्त्राणम् अर्धचन्द्रेण पत्रिणा। अपाहरद् असंभ्रान्तो जयद्रथशिरो यथा।

tasya pārthaḥ śirastrāṇam ardhacandreṇa patriṇā. apāharad asaṃbhrānto jayadrathaśiro yathā.

तद् दृष्ट्वा विस्मयं जग्मुर् गान्धाराः सर्व एव ते। इच्छता तेन न हतो राजेत्य् अपि च ते विदुः।

tad dṛṣṭvā vismayaṃ jagmur gāndhārāḥ sarva eva te. icchatā tena na hato rājety api ca te viduḥ.

गान्धारराजपुत्रस् तु पलायनकृतक्षणः। बभौ तैर् एव सहितस् त्रस्तैः क्षुद्रमृगैर् इव।

gāndhārarājaputras tu palāyanakṛtakṣaṇaḥ. babhau tair eva sahitas trastaiḥ kṣudramṛgair iva.

तेषां तु तरसा पार्थस् तत्रैव परिधावताम्। विजहारोत्तमाङ्गानि भल्लैः संनतपर्वभिः।

teṣāṃ tu tarasā pārthas tatraiva paridhāvatām. vijahārottamāṅgāni bhallaiḥ saṃnataparvabhiḥ.

उच्छ्रितांस् तु भुजान् के चिन् नाबुध्यन्त शरैर् हृतान्। शरैर् गाण्डीवनिर्मुक्तैः पृथुभिः पार्थचोदितैः।

ucchritāṃs tu bhujān ke cin nābudhyanta śarair hṛtān. śarair gāṇḍīvanirmuktaiḥ pṛthubhiḥ pārthacoditaiḥ.

संभ्रान्तनरनागाश्वम् अथ तद् विद्रुतं बलम्। हतविध्वस्तभूयिष्ठम् आवर्तत मुहुर् मुहुः।

saṃbhrāntanaranāgāśvam atha tad vidrutaṃ balam. hatavidhvastabhūyiṣṭham āvartata muhur muhuḥ.

न ह्य् अदृश्यन्त वीरस्य के चिद् अग्रे ऽग्र्यकर्मणः। रिपवः पात्यमाना वै ये सहेयुर् महाशरान्।

na hy adṛśyanta vīrasya ke cid agre 'gryakarmaṇaḥ. ripavaḥ pātyamānā vai ye saheyur mahāśarān.

ततो गान्धारराजस्य मन्त्रिवृद्धपुरःसरा। जननी निर्ययौ भीता पुरस्कृत्यार्घ्यम् उत्तमम्।

tato gāndhārarājasya mantrivṛddhapuraḥsarā. jananī niryayau bhītā puraskṛtyārghyam uttamam.

सा न्यवारयद् अव्यग्रा तं पुत्रं युद्धदुर्मदम्। प्रसादयाम् आस च तं जिष्णुम् अक्लिष्टकारिणम्।

sā nyavārayad avyagrā taṃ putraṃ yuddhadurmadam. prasādayām āsa ca taṃ jiṣṇum akliṣṭakāriṇam.

तां पूजयित्वा कौन्तेयः प्रसादम् अकरोत् तदा। शकुनेश् चापि तनयं सान्त्वयन्न् इदम् अब्रवीत्।

tāṃ pūjayitvā kaunteyaḥ prasādam akarot tadā. śakuneś cāpi tanayaṃ sāntvayann idam abravīt.

न मे प्रियं महाबाहो यत् ते बुद्धिर् इयं कृता। प्रतियोद्धुम् अमित्रघ्न भ्रातैव त्वं ममानघ।

na me priyaṃ mahābāho yat te buddhir iyaṃ kṛtā. pratiyoddhum amitraghna bhrātaiva tvaṃ mamānagha.

गान्धारीं मातरं स्मृत्वा धृतराष्ट्रकृतेन च। तेन जीवसि राजंस् त्वं निहतास् त्व् अनुगास् तव।

gāndhārīṃ mātaraṃ smṛtvā dhṛtarāṣṭrakṛtena ca. tena jīvasi rājaṃs tvaṃ nihatās tv anugās tava.

मैवं भूः शाम्यतां वैरं मा ते भूद् बुद्धिर् ईदृशी। आगन्तव्यं परां चैत्रीम् अश्वमेधे नृपस्य नः।

maivaṃ bhūḥ śāmyatāṃ vairaṃ mā te bhūd buddhir īdṛśī. āgantavyaṃ parāṃ caitrīm aśvamedhe nṛpasya naḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents