महाभारत 14.82 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←आश्वमेधिक पर्व→

←अध्याय 82→

[mh-14-82] • 32 श्लोकाः

अर्जुन उवाच। किम् आगमनकृत्यं ते कौरव्यकुलनन्दिनि। मणिपूरपतेर् मातुस् तथैव च रणाजिरे।

arjuna uvāca. kim āgamanakṛtyaṃ te kauravyakulanandini. maṇipūrapater mātus tathaiva ca raṇājire.

कच्चित् कुशलकामासि राज्ञो ऽस्य भुजगात्मजे। मम वा चञ्चलापाङ्गे कच्चित् त्वं शुभम् इच्छसि।

kaccit kuśalakāmāsi rājño 'sya bhujagātmaje. mama vā cañcalāpāṅge kaccit tvaṃ śubham icchasi.

कच्चित् ते पृथुलश्रोणि नाप्रियं शुभदर्शने। अकार्षम् अहम् अज्ञानाद् अयं वा बभ्रुवाहनः।

kaccit te pṛthulaśroṇi nāpriyaṃ śubhadarśane. akārṣam aham ajñānād ayaṃ vā babhruvāhanaḥ.

कच्चिच् च राजपुत्री ते सपत्नी चैत्रवाहिनी। चित्राङ्गदा वरारोहा नापराध्यति किं चन।

kaccic ca rājaputrī te sapatnī caitravāhinī. citrāṅgadā varārohā nāparādhyati kiṃ cana.

तम् उवाचोरगपतेर् दुहिता प्रहसन्त्य् अथ। न मे त्वम् अपराद्धो ऽसि न नृपो बभ्रुवाहनः। न जनित्री तथास्येयं मम या प्रेष्यवत् स्थिता।

tam uvācoragapater duhitā prahasanty atha. na me tvam aparāddho 'si na nṛpo babhruvāhanaḥ. na janitrī tathāsyeyaṃ mama yā preṣyavat sthitā.

श्रूयतां यद् यथा चेदं मया सर्वं विचेष्टितम्। न मे कोपस् त्वया कार्यः शिरसा त्वां प्रसादये।

śrūyatāṃ yad yathā cedaṃ mayā sarvaṃ viceṣṭitam. na me kopas tvayā kāryaḥ śirasā tvāṃ prasādaye.

त्वत्प्रीत्यर्थं हि कौरव्य कृतम् एतन् मयानघ। यत् तच् छृणु महाबाहो निखिलेन धनंजय।

tvatprītyarthaṃ hi kauravya kṛtam etan mayānagha. yat tac chṛṇu mahābāho nikhilena dhanaṃjaya.

महाभारतयुद्धे यत् त्वया शांतनवो नृपः। अधर्मेण हतः पार्थ तस्यैषा निष्कृतिः कृता।

mahābhāratayuddhe yat tvayā śāṃtanavo nṛpaḥ. adharmeṇa hataḥ pārtha tasyaiṣā niṣkṛtiḥ kṛtā.

न हि भीष्मस् त्वया वीर युध्यमानो निपातितः। शिखण्डिना तु संसक्तस् तम् आश्रित्य हतस् त्वया।

na hi bhīṣmas tvayā vīra yudhyamāno nipātitaḥ. śikhaṇḍinā tu saṃsaktas tam āśritya hatas tvayā.

तस्य शान्तिम् अकृत्वा तु त्यजेस् त्वं यदि जीवितम्। कर्मणा तेन पापेन पतेथा निरये ध्रुवम्।

tasya śāntim akṛtvā tu tyajes tvaṃ yadi jīvitam. karmaṇā tena pāpena patethā niraye dhruvam.

एषा तु विहिता शान्तिः पुत्राद् यां प्राप्तवान् असि। वसुभिर् वसुधापाल गङ्गया च महामते।

eṣā tu vihitā śāntiḥ putrād yāṃ prāptavān asi. vasubhir vasudhāpāla gaṅgayā ca mahāmate.

पुरा हि श्रुतम् एतद् वै वसुभिः कथितं मया। गङ्गायास् तीरम् आगम्य हते शांतनवे नृपे।

purā hi śrutam etad vai vasubhiḥ kathitaṃ mayā. gaṅgāyās tīram āgamya hate śāṃtanave nṛpe.

आप्लुत्य देवा वसवः समेत्य च महानदीम्। इदम् ऊचुर् वचो घोरं भागीरथ्या मते तदा।

āplutya devā vasavaḥ sametya ca mahānadīm. idam ūcur vaco ghoraṃ bhāgīrathyā mate tadā.

एष शांतनवो भीष्मो निहतः सव्यसाचिना। अयुध्यमानः संग्रामे संसक्तो ऽन्येन भामिनि।

eṣa śāṃtanavo bhīṣmo nihataḥ savyasācinā. ayudhyamānaḥ saṃgrāme saṃsakto 'nyena bhāmini.

तद् अनेनाभिषङ्गेण वयम् अप्य् अर्जुनं शुभे। शापेन योजयामेति तथास्त्व् इति च साब्रवीत्।

tad anenābhiṣaṅgeṇa vayam apy arjunaṃ śubhe. śāpena yojayāmeti tathāstv iti ca sābravīt.

तद् अहं पितुर् आवेद्य भृशं प्रव्यथितेन्द्रिया। अभवं स च तच् छ्रुत्वा विषादम् अगमत् परम्।

tad ahaṃ pitur āvedya bhṛśaṃ pravyathitendriyā. abhavaṃ sa ca tac chrutvā viṣādam agamat param.

पिता तु मे वसून् गत्वा त्वदर्थं समयाचत। पुनः पुनः प्रसाद्यैनांस् त एनम् इदम् अब्रुवन्।

pitā tu me vasūn gatvā tvadarthaṃ samayācata. punaḥ punaḥ prasādyaināṃs ta enam idam abruvan.

पुनस् तस्य महाभाग मणिपूरेश्वरो युवा। स एनं रणमध्यस्थं शरैः पातयिता भुवि।

punas tasya mahābhāga maṇipūreśvaro yuvā. sa enaṃ raṇamadhyasthaṃ śaraiḥ pātayitā bhuvi.

एवं कृते स नागेन्द्र मुक्तशापो भविष्यति। गच्छेति वसुभिश् चोक्तो मम चेदं शशंस सः।

evaṃ kṛte sa nāgendra muktaśāpo bhaviṣyati. gaccheti vasubhiś cokto mama cedaṃ śaśaṃsa saḥ.

तच् छ्रुत्वा त्वं मया तस्माच् छापाद् असि विमोक्षितः। न हि त्वां देवराजो ऽपि समरेषु पराजयेत्।

tac chrutvā tvaṃ mayā tasmāc chāpād asi vimokṣitaḥ. na hi tvāṃ devarājo 'pi samareṣu parājayet.

आत्मा पुत्रः स्मृतस् तस्मात् तेनेहासि पराजितः। नात्र दोषो मम मतः कथं वा मन्यसे विभो।

ātmā putraḥ smṛtas tasmāt tenehāsi parājitaḥ. nātra doṣo mama mataḥ kathaṃ vā manyase vibho.

इत्य् एवम् उक्तो विजयः प्रसन्नात्माब्रवीद् इदम्। सर्वं मे सुप्रियं देवि यद् एतत् कृतवत्य् असि।

ity evam ukto vijayaḥ prasannātmābravīd idam. sarvaṃ me supriyaṃ devi yad etat kṛtavaty asi.

इत्य् उक्त्वाथाब्रवीत् पुत्रं मणिपूरेश्वरं जयः। चित्राङ्गदायाः शृण्वन्त्याः कौरव्यदुहितुस् तथा।

ity uktvāthābravīt putraṃ maṇipūreśvaraṃ jayaḥ. citrāṅgadāyāḥ śṛṇvantyāḥ kauravyaduhitus tathā.

युधिष्ठिरस्याश्वमेधः परां चैत्रीं भविष्यति। तत्रागच्छेः सहामात्यो मातृभ्यां सहितो नृप।

yudhiṣṭhirasyāśvamedhaḥ parāṃ caitrīṃ bhaviṣyati. tatrāgaccheḥ sahāmātyo mātṛbhyāṃ sahito nṛpa.

इत्य् एवम् उक्तः पार्थेन स राजा बभ्रुवाहनः। उवाच पितरं धीमान् इदम् अस्राविलेक्षणः।

ity evam uktaḥ pārthena sa rājā babhruvāhanaḥ. uvāca pitaraṃ dhīmān idam asrāvilekṣaṇaḥ.

उपयास्यामि धर्मज्ञ भवतः शासनाद् अहम्। अश्वमेधे महायज्ञे द्विजातिपरिवेषकः।

upayāsyāmi dharmajña bhavataḥ śāsanād aham. aśvamedhe mahāyajñe dvijātipariveṣakaḥ.

मम त्व् अनुग्रहार्थाय प्रविशस्व पुरं स्वकम्। भार्याभ्यां सह शत्रुघ्न मा भूत् ते ऽत्र विचारणा।

mama tv anugrahārthāya praviśasva puraṃ svakam. bhāryābhyāṃ saha śatrughna mā bhūt te 'tra vicāraṇā.

उषित्वेह विशल्यस् त्वं सुखं स्वे वेश्मनि प्रभो। पुनर् अश्वानुगमनं कर्तासि जयतां वर।

uṣitveha viśalyas tvaṃ sukhaṃ sve veśmani prabho. punar aśvānugamanaṃ kartāsi jayatāṃ vara.

इत्य् उक्तः स तु पुत्रेण तदा वानरकेतनः। स्मयन् प्रोवाच कौन्तेयस् तदा चित्राङ्गदासुतम्।

ity uktaḥ sa tu putreṇa tadā vānaraketanaḥ. smayan provāca kaunteyas tadā citrāṅgadāsutam.

विदितं ते महाबाहो यथा दीक्षां चराम्य् अहम्। न स तावत् प्रवेक्ष्यामि पुरं ते पृथुलोचन।

viditaṃ te mahābāho yathā dīkṣāṃ carāmy aham. na sa tāvat pravekṣyāmi puraṃ te pṛthulocana.

यथाकामं प्रयात्य् एष यज्ञियश् च तुरंगमः। स्वस्ति ते ऽस्तु गमिष्यामि न स्थानं विद्यते मम।

yathākāmaṃ prayāty eṣa yajñiyaś ca turaṃgamaḥ. svasti te 'stu gamiṣyāmi na sthānaṃ vidyate mama.

स तत्र विधिवत् तेन पूजितः पाकशासनिः। भार्याभ्याम् अभ्यनुज्ञातः प्रायाद् भरतसत्तमः।

sa tatra vidhivat tena pūjitaḥ pākaśāsaniḥ. bhāryābhyām abhyanujñātaḥ prāyād bharatasattamaḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...