महाभारत 14.75 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←आश्वमेधिक पर्व→

←अध्याय 75→

[mh-14-75] • 26 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। एवं त्रिरात्रम् अभवत् तद् युद्धं भरतर्षभ। अर्जुनस्य नरेन्द्रेण वृत्रेणेव शतक्रतोः।

vaiśaṃpāyana uvāca. evaṃ trirātram abhavat tad yuddhaṃ bharatarṣabha. arjunasya narendreṇa vṛtreṇeva śatakratoḥ.

ततश् चतुर्थे दिवसे वज्रदत्तो महाबलः। जहास सस्वनं हासं वाक्यं चेदम् अथाब्रवीत्।

tataś caturthe divase vajradatto mahābalaḥ. jahāsa sasvanaṃ hāsaṃ vākyaṃ cedam athābravīt.

अर्जुनार्जुन तिष्ठस्व न मे जीवन् विमोक्ष्यसे। त्वां निहत्य करिष्यामि पितुस् तोयं यथाविधि।

arjunārjuna tiṣṭhasva na me jīvan vimokṣyase. tvāṃ nihatya kariṣyāmi pitus toyaṃ yathāvidhi.

त्वया वृद्धो मम पिता भगदत्तः पितुः सखा। हतो वृद्धो ऽपचायित्वाच् छिशुं माम् अद्य योधय।

tvayā vṛddho mama pitā bhagadattaḥ pituḥ sakhā. hato vṛddho 'pacāyitvāc chiśuṃ mām adya yodhaya.

इत्य् एवम् उक्त्वा संक्रुद्धो वज्रदत्तो नराधिपः। प्रेषयाम् आस कौरव्य वारणं पाण्डवं प्रति।

ity evam uktvā saṃkruddho vajradatto narādhipaḥ. preṣayām āsa kauravya vāraṇaṃ pāṇḍavaṃ prati.

संप्रेष्यमाणो नागेन्द्रो वज्रदत्तेन धीमता। उत्पतिष्यन्न् इवाकाशम् अभिदुद्राव पाण्डवम्।

saṃpreṣyamāṇo nāgendro vajradattena dhīmatā. utpatiṣyann ivākāśam abhidudrāva pāṇḍavam.

अग्रहस्तप्रमुक्तेन शीकरेण स फल्गुनम्। समुक्षत महाराज शैलं नील इवाम्बुदः।

agrahastapramuktena śīkareṇa sa phalgunam. samukṣata mahārāja śailaṃ nīla ivāmbudaḥ.

स तेन प्रेषितो राज्ञा मेघवन् निनदन् मुहुः। मुखाडम्बरघोषेण समाद्रवत फल्गुनम्।

sa tena preṣito rājñā meghavan ninadan muhuḥ. mukhāḍambaraghoṣeṇa samādravata phalgunam.

स नृत्यन्न् इव नागेन्द्रो वज्रदत्तप्रचोदितः। आससाद द्रुतं राजन् कौरवाणां महारथम्।

sa nṛtyann iva nāgendro vajradattapracoditaḥ. āsasāda drutaṃ rājan kauravāṇāṃ mahāratham.

तम् आपतन्तं संप्रेक्ष्य वज्रदत्तस्य वारणम्। गाण्डीवम् आश्रित्य बली न व्यकम्पत शत्रुहा।

tam āpatantaṃ saṃprekṣya vajradattasya vāraṇam. gāṇḍīvam āśritya balī na vyakampata śatruhā.

चुक्रोध बलवच् चापि पाण्डवस् तस्य भूपतेः। कार्यविघ्नम् अनुस्मृत्य पूर्ववैरं च भारत।

cukrodha balavac cāpi pāṇḍavas tasya bhūpateḥ. kāryavighnam anusmṛtya pūrvavairaṃ ca bhārata.

ततस् तं वारणं क्रुद्धः शरजालेन पाण्डवः। निवारयाम् आस तदा वेलेव मकरालयम्।

tatas taṃ vāraṇaṃ kruddhaḥ śarajālena pāṇḍavaḥ. nivārayām āsa tadā veleva makarālayam.

स नागप्रवरो वीर्याद् अर्जुनेन निवारितः। तस्थौ शरैर् वितुन्नाङ्गः श्वाविच् छललितो यथा।

sa nāgapravaro vīryād arjunena nivāritaḥ. tasthau śarair vitunnāṅgaḥ śvāvic chalalito yathā.

निवारितं गजं दृष्ट्वा भगदत्तात्मजो नृपः। उत्ससर्ज शितान् बाणान् अर्जुने क्रोधमूर्छितः।

nivāritaṃ gajaṃ dṛṣṭvā bhagadattātmajo nṛpaḥ. utsasarja śitān bāṇān arjune krodhamūrchitaḥ.

अर्जुनस् तु महाराज शरैः शरविघातिभिः। वारयाम् आस तान् अस्तांस् तद् अद्भुतम् इवाभवत्।

arjunas tu mahārāja śaraiḥ śaravighātibhiḥ. vārayām āsa tān astāṃs tad adbhutam ivābhavat.

ततः पुनर् अतिक्रुद्धो राजा प्राग्ज्योतिषाधिपः। प्रेषयाम् आस नागेन्द्रं बलवच् छ्वसनोपमम्।

tataḥ punar atikruddho rājā prāgjyotiṣādhipaḥ. preṣayām āsa nāgendraṃ balavac chvasanopamam.

तम् आपतन्तं संप्रेक्ष्य बलवान् पाकशासनिः। नाराचम् अग्निसंकाशं प्राहिणोद् वारणं प्रति।

tam āpatantaṃ saṃprekṣya balavān pākaśāsaniḥ. nārācam agnisaṃkāśaṃ prāhiṇod vāraṇaṃ prati.

स तेन वारणो राजन् मर्मण्य् अभिहतो भृशम्। पपात सहसा भूमौ वज्ररुग्ण इवाचलः।

sa tena vāraṇo rājan marmaṇy abhihato bhṛśam. papāta sahasā bhūmau vajrarugṇa ivācalaḥ.

स पतञ् शुशुभे नागो धनंजयशराहतः। विशन्न् इव महाशैलो महीं वज्रप्रपीडितः।

sa patañ śuśubhe nāgo dhanaṃjayaśarāhataḥ. viśann iva mahāśailo mahīṃ vajraprapīḍitaḥ.

तस्मिन् निपतिते नागे वज्रदत्तस्य पाण्डवः। तं न भेतव्यम् इत्य् आह ततो भूमिगतं नृपम्।

tasmin nipatite nāge vajradattasya pāṇḍavaḥ. taṃ na bhetavyam ity āha tato bhūmigataṃ nṛpam.

अब्रवीद् धि महातेजाः प्रस्थितं मां युधिष्ठिरः। राजानस् ते न हन्तव्या धनंजय कथं चन।

abravīd dhi mahātejāḥ prasthitaṃ māṃ yudhiṣṭhiraḥ. rājānas te na hantavyā dhanaṃjaya kathaṃ cana.

सर्वम् एतन् नरव्याघ्र भवत्व् एतावता कृतम्। योधाश् चापि न हन्तव्या धनंजय रणे त्वया।

sarvam etan naravyāghra bhavatv etāvatā kṛtam. yodhāś cāpi na hantavyā dhanaṃjaya raṇe tvayā.

वक्तव्याश् चापि राजानः सर्वैः सह सुहृज्जनैः। युधिष्ठिरस्याश्वमेधो भवद्भिर् अनुभूयताम्।

vaktavyāś cāpi rājānaḥ sarvaiḥ saha suhṛjjanaiḥ. yudhiṣṭhirasyāśvamedho bhavadbhir anubhūyatām.

इति भ्रातृवचः श्रुत्वा न हन्मि त्वां जनाधिप। उत्तिष्ठ न भयं ते ऽस्ति स्वस्तिमान् गच्छ पार्थिव।

iti bhrātṛvacaḥ śrutvā na hanmi tvāṃ janādhipa. uttiṣṭha na bhayaṃ te 'sti svastimān gaccha pārthiva.

आगच्छेथा महाराज परां चैत्रीम् उपस्थिताम्। तदाश्वमेधो भविता धर्मराजस्य धीमतः।

āgacchethā mahārāja parāṃ caitrīm upasthitām. tadāśvamedho bhavitā dharmarājasya dhīmataḥ.

एवम् उक्तः स राजा तु भगदत्तात्मजस् तदा। तथेत्य् एवाब्रवीद् वाक्यं पाण्डवेनाभिनिर्जितः।

evam uktaḥ sa rājā tu bhagadattātmajas tadā. tathety evābravīd vākyaṃ pāṇḍavenābhinirjitaḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...