महाभारत 14.74 (श्लोक 1)

महाभारत

←आश्वमेधिक पर्व→

←अध्याय 74→

[mh-14-74] • 20 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। प्राग्ज्योतिषम् अथाभ्येत्य व्यचरत् स हयोत्तमः। भगदत्तात्मजस् तत्र निर्ययौ रणकर्कशः।

vaiśaṃpāyana uvāca. prāgjyotiṣam athābhyetya vyacarat sa hayottamaḥ. bhagadattātmajas tatra niryayau raṇakarkaśaḥ.

स हयं पाण्डुपुत्रस्य विषयान्तम् उपागतम्। युयुधे भरतश्रेष्ठ वज्रदत्तो महीपतिः।

sa hayaṃ pāṇḍuputrasya viṣayāntam upāgatam. yuyudhe bharataśreṣṭha vajradatto mahīpatiḥ.

सो ऽभिनिर्याय नगराद् भगदत्तसुतो नृपः। अश्वम् आयान्तम् उन्मथ्य नगराभिमुखो ययौ।

so 'bhiniryāya nagarād bhagadattasuto nṛpaḥ. aśvam āyāntam unmathya nagarābhimukho yayau.

तम् आलक्ष्य महाबाहुः कुरूणाम् ऋषभस् तदा। गाण्डीवं विक्षिपंस् तूर्णं सहसा समुपाद्रवत्।

tam ālakṣya mahābāhuḥ kurūṇām ṛṣabhas tadā. gāṇḍīvaṃ vikṣipaṃs tūrṇaṃ sahasā samupādravat.

ततो गाण्डीवनिर्मुक्तैर् इषुभिर् मोहितो नृपः। हयम् उत्सृज्य तं वीरस् ततः पार्थम् उपाद्रवत्।

tato gāṇḍīvanirmuktair iṣubhir mohito nṛpaḥ. hayam utsṛjya taṃ vīras tataḥ pārtham upādravat.

पुनः प्रविश्य नगरं दंशितः स नृपोत्तमः। आरुह्य नागप्रवरं निर्ययौ युद्धकाङ्क्षया।

punaḥ praviśya nagaraṃ daṃśitaḥ sa nṛpottamaḥ. āruhya nāgapravaraṃ niryayau yuddhakāṅkṣayā.

पाण्डुरेणातपत्रेण ध्रियमाणेन मूर्धनि। दोधूयता चामरेण श्वेतेन च महारथः। दोधूयमानेन तथा चामरेण महारथः।

pāṇḍureṇātapatreṇa dhriyamāṇena mūrdhani. dodhūyatā cāmareṇa śvetena ca mahārathaḥ. dodhūyamānena tathā cāmareṇa mahārathaḥ.

ततः पार्थं समासाद्य पाण्डवानां महारथम्। आह्वयाम् आस कौरव्यं बाल्यान् मोहाच् च संयुगे।

tataḥ pārthaṃ samāsādya pāṇḍavānāṃ mahāratham. āhvayām āsa kauravyaṃ bālyān mohāc ca saṃyuge.

स वारणं नगप्रख्यं प्रभिन्नकरटामुखम्। प्रेषयाम् आस संक्रुद्धस् ततः श्वेतहयं प्रति।

sa vāraṇaṃ nagaprakhyaṃ prabhinnakaraṭāmukham. preṣayām āsa saṃkruddhas tataḥ śvetahayaṃ prati.

विक्षरन्तं यथा मेघं परवारणवारणम्। शास्त्रवत् कल्पितं संख्ये त्रिसाहं युद्धदुर्मदम्।

vikṣarantaṃ yathā meghaṃ paravāraṇavāraṇam. śāstravat kalpitaṃ saṃkhye trisāhaṃ yuddhadurmadam.

प्रचोद्यमानः स गजस् तेन राज्ञा महाबलः। तदाङ्कुशेन विबभाव् उत्पतिष्यन्न् इवाम्बरम्।

pracodyamānaḥ sa gajas tena rājñā mahābalaḥ. tadāṅkuśena vibabhāv utpatiṣyann ivāmbaram.

तम् आपतन्तं संप्रेक्ष्य क्रुद्धो राजन् धनंजयः। भूमिष्ठो वारणगतं योधयाम् आस भारत।

tam āpatantaṃ saṃprekṣya kruddho rājan dhanaṃjayaḥ. bhūmiṣṭho vāraṇagataṃ yodhayām āsa bhārata.

वज्रदत्तस् तु संक्रुद्धो मुमोचाशु धनंजये। तोमरान् अग्निसंकाशाञ् शलभान् इव वेगितान्।

vajradattas tu saṃkruddho mumocāśu dhanaṃjaye. tomarān agnisaṃkāśāñ śalabhān iva vegitān.

अर्जुनस् तान् असंप्राप्तान् गाण्डीवप्रेषितैः शरैः। द्विधा त्रिधा च चिच्छेद ख एव खगमैस् तदा।

arjunas tān asaṃprāptān gāṇḍīvapreṣitaiḥ śaraiḥ. dvidhā tridhā ca ciccheda kha eva khagamais tadā.

स तान् दृष्ट्वा तथा छिन्नांस् तोमरान् भगदत्तजः। इषून् असक्तांस् त्वरितः प्राहिणोत् पाण्डवं प्रति।

sa tān dṛṣṭvā tathā chinnāṃs tomarān bhagadattajaḥ. iṣūn asaktāṃs tvaritaḥ prāhiṇot pāṇḍavaṃ prati.

ततो ऽर्जुनस् तूर्णतरं रुक्मपुङ्खान् अजिह्मगान्। प्रेषयाम् आस संक्रुद्धो भगदत्तात्मजं प्रति।

tato 'rjunas tūrṇataraṃ rukmapuṅkhān ajihmagān. preṣayām āsa saṃkruddho bhagadattātmajaṃ prati.

स तैर् विद्धो महातेजा वज्रदत्तो महाहवे। भृशाहतः पपातोर्व्यां न त्व् एनम् अजहात् स्मृतिः।

sa tair viddho mahātejā vajradatto mahāhave. bhṛśāhataḥ papātorvyāṃ na tv enam ajahāt smṛtiḥ.

ततः स पुनर् आरुह्य वारणप्रवरं रणे। अव्यग्रः प्रेषयाम् आस जयार्थी विजयं प्रति।

tataḥ sa punar āruhya vāraṇapravaraṃ raṇe. avyagraḥ preṣayām āsa jayārthī vijayaṃ prati.

तस्मै बाणांस् ततो जिष्णुर् निर्मुक्ताशीविषोपमान्। प्रेषयाम् आस संक्रुद्धो ज्वलितान् इव पावकान्।

tasmai bāṇāṃs tato jiṣṇur nirmuktāśīviṣopamān. preṣayām āsa saṃkruddho jvalitān iva pāvakān.

स तैर् विद्धो महानागो विस्रवन् रुधिरं बभौ। हिमवान् इव शैलेन्द्रो बहुप्रस्रवणस् तदा।

sa tair viddho mahānāgo visravan rudhiraṃ babhau. himavān iva śailendro bahuprasravaṇas tadā.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...