महाभारत 14.69 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←आश्वमेधिक पर्व→

←अध्याय 69→

[mh-14-69] • 20 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। ब्रह्मास्त्रं तु यदा राजन् कृष्णेन प्रतिसंहृतम्। तदा तद् वेश्म ते पित्रा तेजसाभिविदीपितम्।

vaiśaṃpāyana uvāca. brahmāstraṃ tu yadā rājan kṛṣṇena pratisaṃhṛtam. tadā tad veśma te pitrā tejasābhividīpitam.

ततो रक्षांसि सर्वाणि नेशुस् त्यक्त्वा गृहं तु तत्। अन्तरिक्षे च वाग् आसीत् साधु केशव साध्व् इति।

tato rakṣāṃsi sarvāṇi neśus tyaktvā gṛhaṃ tu tat. antarikṣe ca vāg āsīt sādhu keśava sādhv iti.

तद् अस्त्रं ज्वलितं चापि पितामहम् अगात् तदा। ततः प्राणान् पुनर् लेभे पिता तव जनेश्वर। व्यचेष्टत च बालो ऽसौ यथोत्साहं यथाबलम्।

tad astraṃ jvalitaṃ cāpi pitāmaham agāt tadā. tataḥ prāṇān punar lebhe pitā tava janeśvara. vyaceṣṭata ca bālo 'sau yathotsāhaṃ yathābalam.

बभूवुर् मुदिता राजंस् ततस् ता भरतस्त्रियः। ब्राह्मणान् वाचयाम् आसुर् गोविन्दस्य च शासनात्।

babhūvur muditā rājaṃs tatas tā bharatastriyaḥ. brāhmaṇān vācayām āsur govindasya ca śāsanāt.

ततस् ता मुदिताः सर्वाः प्रशशंसुर् जनार्दनम्। स्त्रियो भरतसिंहानां नावं लब्ध्वेव पारगाः।

tatas tā muditāḥ sarvāḥ praśaśaṃsur janārdanam. striyo bharatasiṃhānāṃ nāvaṃ labdhveva pāragāḥ.

कुन्ती द्रुपदपुत्री च सुभद्रा चोत्तरा तथा। स्त्रियश् चान्या नृसिंहानां बभूवुर् हृष्टमानसाः।

kuntī drupadaputrī ca subhadrā cottarā tathā. striyaś cānyā nṛsiṃhānāṃ babhūvur hṛṣṭamānasāḥ.

तत्र मल्ला नटा झल्ला ग्रन्थिकाः सौखशायिकाः। सूतमागधसंघाश् चाप्य् अस्तुवन् वै जनार्दनम्। कुरुवंशस् तवाख्याभिर् आशीर्भिर् भरतर्षभ। सभाजयत संहृष्टो महाराज महाजनः।

tatra mallā naṭā jhallā granthikāḥ saukhaśāyikāḥ. sūtamāgadhasaṃghāś cāpy astuvan vai janārdanam. kuruvaṃśas tavākhyābhir āśīrbhir bharatarṣabha. sabhājayata saṃhṛṣṭo mahārāja mahājanaḥ.

उत्थाय तु यथाकालम् उत्तरा यदुनन्दनम्। अभ्यवादयत प्रीता सह पुत्रेण भारत। ततस् तस्यै ददौ प्रीतो बहुरत्नं विशेषतः।

utthāya tu yathākālam uttarā yadunandanam. abhyavādayata prītā saha putreṇa bhārata. tatas tasyai dadau prīto bahuratnaṃ viśeṣataḥ.

तथान्ये वृष्णिशार्दूला नाम चास्याकरोत् प्रभुः। पितुस् तव महाराज सत्यसंधो जनार्दनः।

tathānye vṛṣṇiśārdūlā nāma cāsyākarot prabhuḥ. pitus tava mahārāja satyasaṃdho janārdanaḥ.

परिक्षीणे कुले यस्माज् जातो ऽयम् अभिमन्युजः। परिक्षिद् इति नामास्य भवत्व् इत्य् अब्रवीत् तदा।

parikṣīṇe kule yasmāj jāto 'yam abhimanyujaḥ. parikṣid iti nāmāsya bhavatv ity abravīt tadā.

सो ऽवर्धत यथाकालं पिता तव नराधिप। मनःप्रह्लादनश् चासीत् सर्वलोकस्य भारत। पितामहसमानो ऽयं परीक्षिद् भविता नृपः।

so 'vardhata yathākālaṃ pitā tava narādhipa. manaḥprahlādanaś cāsīt sarvalokasya bhārata. pitāmahasamāno 'yaṃ parīkṣid bhavitā nṛpaḥ.

मासजातस् तु ते वीर पिता भवति भारत। अथाजग्मुः सुबहुलं रत्नम् आदाय पाण्डवाः। मेरुकूटनिभान् भाण्डान् कलशान् भाजनानि च। कृताकृतं महद् धेमम् आदाय पुरुषोत्तमाः। भारार्तैर् वाहनैस् तत्र गोरुते गोरुते पथि। निवसन्तो ययुर् देवं स्मरन्तः परमेष्ठिनम्। नासीत् तत्र नरः कश् चिद् अभारार्तो नृपं विना। भीमादयो ऽपि यज्ञार्थं वहन्ते किं पुनर् जनाः।

māsajātas tu te vīra pitā bhavati bhārata. athājagmuḥ subahulaṃ ratnam ādāya pāṇḍavāḥ. merukūṭanibhān bhāṇḍān kalaśān bhājanāni ca. kṛtākṛtaṃ mahad dhemam ādāya puruṣottamāḥ. bhārārtair vāhanais tatra gorute gorute pathi. nivasanto yayur devaṃ smarantaḥ parameṣṭhinam. nāsīt tatra naraḥ kaś cid abhārārto nṛpaṃ vinā. bhīmādayo 'pi yajñārthaṃ vahante kiṃ punar janāḥ.

तान् समीपगताञ् श्रुत्वा निर्ययुर् वृष्णिपुंगवाः। अलंचक्रुश् च माल्यौघैः पुरुषा नागसाह्वयम्।

tān samīpagatāñ śrutvā niryayur vṛṣṇipuṃgavāḥ. alaṃcakruś ca mālyaughaiḥ puruṣā nāgasāhvayam.

पताकाभिर् विचित्राभिर् ध्वजैश् च विविधैर् अपि। वेश्मानि समलंचक्रुः पौराश् चापि जनाधिप।

patākābhir vicitrābhir dhvajaiś ca vividhair api. veśmāni samalaṃcakruḥ paurāś cāpi janādhipa.

देवतायतनानां च पूजा बहुविधास् तथा। संदिदेशाथ विदुरः पाण्डुपुत्रप्रियेप्सया।

devatāyatanānāṃ ca pūjā bahuvidhās tathā. saṃdideśātha viduraḥ pāṇḍuputrapriyepsayā.

राजमार्गाश् च तत्रासन् सुमनोभिर् अलंकृताः। शुशुभे तत् पुरं चापि समुद्रौघनिभस्वनम्।

rājamārgāś ca tatrāsan sumanobhir alaṃkṛtāḥ. śuśubhe tat puraṃ cāpi samudraughanibhasvanam.

नर्तकैश् चापि नृत्यद्भिर् गायनानां च निस्वनैः। आसीद् वैश्रवणस्येव निवासस् तत् पुरं तदा।

nartakaiś cāpi nṛtyadbhir gāyanānāṃ ca nisvanaiḥ. āsīd vaiśravaṇasyeva nivāsas tat puraṃ tadā.

बन्दिभिश् च नरै राजन् स्त्रीसहायैः सहस्रशः। तत्र तत्र विविक्तेषु समन्ताद् उपशोभितम्।

bandibhiś ca narai rājan strīsahāyaiḥ sahasraśaḥ. tatra tatra vivikteṣu samantād upaśobhitam.

पताका धूयमानाश् च श्वसता मातरिश्वना। अदर्शयन्न् इव तदा कुरून् वै दक्षिणोत्तरान्।

patākā dhūyamānāś ca śvasatā mātariśvanā. adarśayann iva tadā kurūn vai dakṣiṇottarān.

अघोषयत् तदा चापि पुरुषो राजधूर्गतः। सर्वरात्रिविहारो ऽद्य रत्नाभरणलक्षणः।

aghoṣayat tadā cāpi puruṣo rājadhūrgataḥ. sarvarātrivihāro 'dya ratnābharaṇalakṣaṇaḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...