महाभारत 14.67 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←आश्वमेधिक पर्व→

←अध्याय 67→

[mh-14-67] • 24 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। एवम् उक्तस् तु राजेन्द्र केशिहा दुःखमूर्छितः। तथेति व्याजहारोच्चैर् ह्लादयन्न् इव तं जनम्।

vaiśaṃpāyana uvāca. evam uktas tu rājendra keśihā duḥkhamūrchitaḥ. tatheti vyājahāroccair hlādayann iva taṃ janam.

वाक्येन तेन हि तदा तं जनं पुरुषर्षभः। ह्लादयाम् आस स विभुर् घर्मार्तं सलिलैर् इव।

vākyena tena hi tadā taṃ janaṃ puruṣarṣabhaḥ. hlādayām āsa sa vibhur gharmārtaṃ salilair iva.

ततः स प्राविशत् तूर्णं जन्मवेश्म पितुस् तव। अर्चितं पुरुषव्याघ्र सितैर् माल्यैर् यथाविधि।

tataḥ sa prāviśat tūrṇaṃ janmaveśma pitus tava. arcitaṃ puruṣavyāghra sitair mālyair yathāvidhi.

अपां कुम्भैः सुपूर्णैश् च विन्यस्तैः सर्वतोदिशम्। घृतेन तिन्दुकालातैः सर्षपैश् च महाभुज।

apāṃ kumbhaiḥ supūrṇaiś ca vinyastaiḥ sarvatodiśam. ghṛtena tindukālātaiḥ sarṣapaiś ca mahābhuja.

शस्त्रैश् च विमलैर् न्यस्तैः पावकैश् च समन्ततः। वृद्धाभिश् चाभिरामाभिः परिचारार्थम् अच्युतः।

śastraiś ca vimalair nyastaiḥ pāvakaiś ca samantataḥ. vṛddhābhiś cābhirāmābhiḥ paricārārtham acyutaḥ.

दक्षैश् च परितो वीर भिषग्भिः कुशलैस् तथा। ददर्श च स तेजस्वी रक्षोघ्नान्य् अपि सर्वशः। द्रव्याणि स्थापितानि स्म विधिवत् कुशलैर् जनैः।

dakṣaiś ca parito vīra bhiṣagbhiḥ kuśalais tathā. dadarśa ca sa tejasvī rakṣoghnāny api sarvaśaḥ. dravyāṇi sthāpitāni sma vidhivat kuśalair janaiḥ.

तथायुक्तं च तद् दृष्ट्वा जन्मवेश्म पितुस् तव। हृष्टो ऽभवद् धृषीकेशः साधु साध्व् इति चाब्रवीत्।

tathāyuktaṃ ca tad dṛṣṭvā janmaveśma pitus tava. hṛṣṭo 'bhavad dhṛṣīkeśaḥ sādhu sādhv iti cābravīt.

तथा ब्रुवति वार्ष्णेये प्रहृष्टवदने तदा। द्रौपदी त्वरिता गत्वा वैराटीं वाक्यम् अब्रवीत्।

tathā bruvati vārṣṇeye prahṛṣṭavadane tadā. draupadī tvaritā gatvā vairāṭīṃ vākyam abravīt.

अयम् आयाति ते भद्रे श्वशुरो मधुसूदनः। पुराणर्षिर् अचिन्त्यात्मा समीपम् अपराजितः।

ayam āyāti te bhadre śvaśuro madhusūdanaḥ. purāṇarṣir acintyātmā samīpam aparājitaḥ.

सापि बाष्पकलां वाचं निगृह्याश्रूणि चैव ह। सुसंवीताभवद् देवी देववत् कृष्णम् ईक्षती।

sāpi bāṣpakalāṃ vācaṃ nigṛhyāśrūṇi caiva ha. susaṃvītābhavad devī devavat kṛṣṇam īkṣatī.

सा तथा दूयमानेन हृदयेन तपस्विनी। दृष्ट्वा गोविन्दम् आयान्तं कृपणं पर्यदेवयत्।

sā tathā dūyamānena hṛdayena tapasvinī. dṛṣṭvā govindam āyāntaṃ kṛpaṇaṃ paryadevayat.

पुण्डरीकाक्ष पश्यस्व बालाव् इह विनाकृतौ। अभिमन्युं च मां चैव हतौ तुल्यं जनार्दन।

puṇḍarīkākṣa paśyasva bālāv iha vinākṛtau. abhimanyuṃ ca māṃ caiva hatau tulyaṃ janārdana.

वार्ष्णेय मधुहन् वीर शिरसा त्वां प्रसादये। द्रोणपुत्रास्त्रनिर्दग्धं जीवयैनं ममात्मजम्।

vārṣṇeya madhuhan vīra śirasā tvāṃ prasādaye. droṇaputrāstranirdagdhaṃ jīvayainaṃ mamātmajam.

यदि स्म धर्मराज्ञा वा भीमसेनेन वा पुनः। त्वया वा पुण्डरीकाक्ष वाक्यम् उक्तम् इदं भवेत्।

yadi sma dharmarājñā vā bhīmasenena vā punaḥ. tvayā vā puṇḍarīkākṣa vākyam uktam idaṃ bhavet.

अजानतीम् इषीकेयं जनित्रीं हन्त्व् इति प्रभो। अहम् एव विनष्टा स्यां नेदम् एवंगतं भवेत्।

ajānatīm iṣīkeyaṃ janitrīṃ hantv iti prabho. aham eva vinaṣṭā syāṃ nedam evaṃgataṃ bhavet.

गर्भस्थस्यास्य बालस्य ब्रह्मास्त्रेण निपातनम्। ब्रह्मास्त्रेणास्य बालस्य गर्भस्थस्य निकृन्तनम्। कृत्वा नृशंसं दुर्बुद्धिर् द्रौणिः किं फलम् अश्नुते।

garbhasthasyāsya bālasya brahmāstreṇa nipātanam. brahmāstreṇāsya bālasya garbhasthasya nikṛntanam. kṛtvā nṛśaṃsaṃ durbuddhir drauṇiḥ kiṃ phalam aśnute.

सा त्वा प्रसाद्य शिरसा याचे शत्रुनिबर्हण। प्राणांस् त्यक्ष्यामि गोविन्द नायं संजीवते यदि।

sā tvā prasādya śirasā yāce śatrunibarhaṇa. prāṇāṃs tyakṣyāmi govinda nāyaṃ saṃjīvate yadi.

अस्मिन् हि बहवः साधो ये ममासन् मनोरथाः। ते द्रोणपुत्रेण हताः किं नु जीवामि केशव।

asmin hi bahavaḥ sādho ye mamāsan manorathāḥ. te droṇaputreṇa hatāḥ kiṃ nu jīvāmi keśava.

आसीन् मम मतिः कृष्ण पूर्णोत्सङ्गा जनार्दन। अभिवादयिष्ये दिष्ट्येति तद् इदं वितथीकृतम्।

āsīn mama matiḥ kṛṣṇa pūrṇotsaṅgā janārdana. abhivādayiṣye diṣṭyeti tad idaṃ vitathīkṛtam.

चपलाक्षस्य दायादे मृते ऽस्मिन् पुरुषर्षभ। विफला मे कृताः कृष्ण हृदि सर्वे मनोरथाः।

capalākṣasya dāyāde mṛte 'smin puruṣarṣabha. viphalā me kṛtāḥ kṛṣṇa hṛdi sarve manorathāḥ.

चपलाक्षः किलातीव प्रियस् ते मधुसूदन। सुतं पश्यस्व तस्येमं ब्रह्मास्त्रेण निपातितम्।

capalākṣaḥ kilātīva priyas te madhusūdana. sutaṃ paśyasva tasyemaṃ brahmāstreṇa nipātitam.

कृतघ्नो ऽयं नृशंसो ऽयं यथास्य जनकस् तथा। यः पाण्डवीं श्रियं त्यक्त्वा गतो ऽद्य यमसादनम्।

kṛtaghno 'yaṃ nṛśaṃso 'yaṃ yathāsya janakas tathā. yaḥ pāṇḍavīṃ śriyaṃ tyaktvā gato 'dya yamasādanam.

मया चैतत् प्रतिज्ञातं रणमूर्धनि केशव। अभिमन्यौ हते वीर त्वाम् एष्याम्य् अचिराद् इति।

mayā caitat pratijñātaṃ raṇamūrdhani keśava. abhimanyau hate vīra tvām eṣyāmy acirād iti.

तच् च नाकरवं कृष्ण नृशंसा जीवितप्रिया। इदानीम् आगतां तत्र किं नु वक्ष्यति फाल्गुनिः।

tac ca nākaravaṃ kṛṣṇa nṛśaṃsā jīvitapriyā. idānīm āgatāṃ tatra kiṃ nu vakṣyati phālguniḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...