महाभारत 14.65 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←आश्वमेधिक पर्व→

←अध्याय 65→

[mh-14-65] • 29 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। एतस्मिन्न् एव काले तु वासुदेवो ऽपि वीर्यवान्। उपायाद् वृष्णिभिः सार्धं पुरं वारणसाह्वयम्।

vaiśaṃpāyana uvāca. etasminn eva kāle tu vāsudevo 'pi vīryavān. upāyād vṛṣṇibhiḥ sārdhaṃ puraṃ vāraṇasāhvayam.

समयं वाजिमेधस्य विदित्वा पुरुषर्षभः। यथोक्तो धर्मपुत्रेण व्रजन् स स्वपुरीं प्रति।

samayaṃ vājimedhasya viditvā puruṣarṣabhaḥ. yathokto dharmaputreṇa vrajan sa svapurīṃ prati.

रौक्मिणेयेन सहितो युयुधानेन चैव ह। चारुदेष्णेन साम्बेन गदेन कृतवर्मणा।

raukmiṇeyena sahito yuyudhānena caiva ha. cārudeṣṇena sāmbena gadena kṛtavarmaṇā.

सारणेन च वीरेण निशठेनोल्मुकेन च। बलदेवं पुरस्कृत्य सुभद्रासहितस् तदा।

sāraṇena ca vīreṇa niśaṭhenolmukena ca. baladevaṃ puraskṛtya subhadrāsahitas tadā.

द्रौपदीम् उत्तरां चैव पृथां चाप्य् अवलोककः। समाश्वासयितुं चापि क्षत्रिया निहतेश्वराः।

draupadīm uttarāṃ caiva pṛthāṃ cāpy avalokakaḥ. samāśvāsayituṃ cāpi kṣatriyā nihateśvarāḥ.

तान् आगतान् समीक्ष्यैव धृतराष्ट्रो महीपतिः। प्रत्यगृह्णाद् यथान्यायं विदुरश् च महामनाः।

tān āgatān samīkṣyaiva dhṛtarāṣṭro mahīpatiḥ. pratyagṛhṇād yathānyāyaṃ viduraś ca mahāmanāḥ.

तत्रैव न्यवसत् कृष्णः स्वर्चितः पुरुषर्षभः। विदुरेण महातेजास् तथैव च युयुत्सुना।

tatraiva nyavasat kṛṣṇaḥ svarcitaḥ puruṣarṣabhaḥ. vidureṇa mahātejās tathaiva ca yuyutsunā.

वसत्सु वृष्णिवीरेषु तत्राथ जनमेजय। जज्ञे तव पिता राजन् परिक्षित् परवीरहा।

vasatsu vṛṣṇivīreṣu tatrātha janamejaya. jajñe tava pitā rājan parikṣit paravīrahā.

स तु राजा महाराज ब्रह्मास्त्रेणाभिपीडितः। शवो बभूव निश्चेष्टो हर्षशोकविवर्धनः।

sa tu rājā mahārāja brahmāstreṇābhipīḍitaḥ. śavo babhūva niśceṣṭo harṣaśokavivardhanaḥ.

हृष्टानां सिंहनादेन जनानां तत्र निस्वनः। आविश्य प्रदिशः सर्वाः पुनर् एव व्युपारमत्।

hṛṣṭānāṃ siṃhanādena janānāṃ tatra nisvanaḥ. āviśya pradiśaḥ sarvāḥ punar eva vyupāramat.

ततः सो ऽतित्वरः कृष्णो विवेशान्तःपुरं तदा। युयुधानद्वितीयो वै व्यथितेन्द्रियमानसः।

tataḥ so 'titvaraḥ kṛṣṇo viveśāntaḥpuraṃ tadā. yuyudhānadvitīyo vai vyathitendriyamānasaḥ.

ततस् त्वरितम् आयान्तीं ददर्श स्वां पितृष्वसाम्। क्रोशन्तीम् अभिधावेति वासुदेवं पुनः पुनः।

tatas tvaritam āyāntīṃ dadarśa svāṃ pitṛṣvasām. krośantīm abhidhāveti vāsudevaṃ punaḥ punaḥ.

पृष्ठतो द्रौपदीं चैव सुभद्रां च यशस्विनीम्। सविक्रोशं सकरुणं बान्धवानां स्त्रियो नृप।

pṛṣṭhato draupadīṃ caiva subhadrāṃ ca yaśasvinīm. savikrośaṃ sakaruṇaṃ bāndhavānāṃ striyo nṛpa.

ततः कृष्णं समासाद्य कुन्ती राजसुता तदा। प्रोवाच राजशार्दूल बाष्पगद्गदया गिरा।

tataḥ kṛṣṇaṃ samāsādya kuntī rājasutā tadā. provāca rājaśārdūla bāṣpagadgadayā girā.

वासुदेव महाबाहो सुप्रजा देवकी त्वया। त्वं नो गतिः प्रतिष्ठा च त्वदायत्तम् इदं कुलम्।

vāsudeva mahābāho suprajā devakī tvayā. tvaṃ no gatiḥ pratiṣṭhā ca tvadāyattam idaṃ kulam.

यदुप्रवीर यो ऽयं ते स्वस्रीयस्यात्मजः प्रभो। अश्वत्थाम्ना हतो जातस् तम् उज्जीवय केशव।

yadupravīra yo 'yaṃ te svasrīyasyātmajaḥ prabho. aśvatthāmnā hato jātas tam ujjīvaya keśava.

त्वया ह्य् एतत् प्रतिज्ञातम् ऐषीके यदुनन्दन। अहं संजीवयिष्यामि मृतं जातम् इति प्रभो।

tvayā hy etat pratijñātam aiṣīke yadunandana. ahaṃ saṃjīvayiṣyāmi mṛtaṃ jātam iti prabho.

सो ऽयं जातो मृतस् तात पश्यैनं पुरुषर्षभ। उत्तरां च सुभद्रां च द्रौपदीं मां च माधव।

so 'yaṃ jāto mṛtas tāta paśyainaṃ puruṣarṣabha. uttarāṃ ca subhadrāṃ ca draupadīṃ māṃ ca mādhava.

धर्मपुत्रं च भीमं च फल्गुनं नकुलं तथा। सहदेवं च दुर्धर्ष सर्वान् नस् त्रातुम् अर्हसि।

dharmaputraṃ ca bhīmaṃ ca phalgunaṃ nakulaṃ tathā. sahadevaṃ ca durdharṣa sarvān nas trātum arhasi.

अस्मिन् प्राणाः समायत्ताः पाण्डवानां ममैव च। पाण्डोश् च पिण्डो दाशार्ह तथैव श्वशुरस्य मे।

asmin prāṇāḥ samāyattāḥ pāṇḍavānāṃ mamaiva ca. pāṇḍoś ca piṇḍo dāśārha tathaiva śvaśurasya me.

अभिमन्योश् च भद्रं ते प्रियस्य सदृशस्य च। प्रियम् उत्पादयाद्य त्वं प्रेतस्यापि जनार्दन।

abhimanyoś ca bhadraṃ te priyasya sadṛśasya ca. priyam utpādayādya tvaṃ pretasyāpi janārdana.

उत्तरा हि प्रियोक्तं वै कथयत्य् अरिसूदन। अभिमन्योर् वचः कृष्ण प्रियत्वात् ते न संशयः।

uttarā hi priyoktaṃ vai kathayaty arisūdana. abhimanyor vacaḥ kṛṣṇa priyatvāt te na saṃśayaḥ.

अब्रवीत् किल दाशार्ह वैराटीम् आर्जुनिः पुरा। मातुलस्य कुलं भद्रे तव पुत्रो गमिष्यति।

abravīt kila dāśārha vairāṭīm ārjuniḥ purā. mātulasya kulaṃ bhadre tava putro gamiṣyati.

गत्वा वृष्ण्यन्धककुलं धनुर्वेदं ग्रहीष्यति। अस्त्राणि च विचित्राणि नीतिशास्त्रं च केवलम्।

gatvā vṛṣṇyandhakakulaṃ dhanurvedaṃ grahīṣyati. astrāṇi ca vicitrāṇi nītiśāstraṃ ca kevalam.

इत्य् एतत् प्रणयात् तात सौभद्रः परवीरहा। कथयाम् आस दुर्धर्षस् तथा चैतन् न संशयः।

ity etat praṇayāt tāta saubhadraḥ paravīrahā. kathayām āsa durdharṣas tathā caitan na saṃśayaḥ.

तास् त्वां वयं प्रणम्येह याचामो मधुसूदन। कुलस्यास्य हितार्थं त्वं कुरु कल्याणम् उत्तमम्।

tās tvāṃ vayaṃ praṇamyeha yācāmo madhusūdana. kulasyāsya hitārthaṃ tvaṃ kuru kalyāṇam uttamam.

एवम् उक्त्वा तु वार्ष्णेयं पृथा पृथुललोचना। उच्छ्रित्य बाहू दुःखार्ता ताश् चान्याः प्रापतन् भुवि।

evam uktvā tu vārṣṇeyaṃ pṛthā pṛthulalocanā. ucchritya bāhū duḥkhārtā tāś cānyāḥ prāpatan bhuvi.

अब्रुवंश् च महाराज सर्वाः सास्राविलेक्षणाः। स्वस्रीयो वासुदेवस्य मृतो जात इति प्रभो।

abruvaṃś ca mahārāja sarvāḥ sāsrāvilekṣaṇāḥ. svasrīyo vāsudevasya mṛto jāta iti prabho.

एवम् उक्ते ततः कुन्तीं प्रत्यगृह्णाज् जनार्दनः। भूमौ निपतितां चैनां सान्त्वयाम् आस भारत।

evam ukte tataḥ kuntīṃ pratyagṛhṇāj janārdanaḥ. bhūmau nipatitāṃ caināṃ sāntvayām āsa bhārata.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...