महाभारत 14.61 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←आश्वमेधिक पर्व→

←अध्याय 61→

[mh-14-61] • 19 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। एतच् छ्रुत्वा तु पुत्रस्य वचः शूरात्मजस् तदा। विहाय शोकं धर्मात्मा ददौ श्राद्धम् अनुत्तमम्।

vaiśaṃpāyana uvāca. etac chrutvā tu putrasya vacaḥ śūrātmajas tadā. vihāya śokaṃ dharmātmā dadau śrāddham anuttamam.

तथैव वासुदेवो ऽपि स्वस्रीयस्य महात्मनः। दयितस्य पितुर् नित्यम् अकरोद् और्ध्वदेहिकम्।

tathaiva vāsudevo 'pi svasrīyasya mahātmanaḥ. dayitasya pitur nityam akarod aurdhvadehikam.

षष्टिं शतसहस्राणि ब्राह्मणानां महाभुजः। विधिवद् भोजयाम् आस भोज्यं सर्वगुणान्वितम्।

ṣaṣṭiṃ śatasahasrāṇi brāhmaṇānāṃ mahābhujaḥ. vidhivad bhojayām āsa bhojyaṃ sarvaguṇānvitam.

आच्छाद्य च महाबाहुर् धनतृष्णाम् अपानुदत्। ब्राह्मणानां तदा कृष्णस् तद् अभूद् रोमहर्षणम्।

ācchādya ca mahābāhur dhanatṛṣṇām apānudat. brāhmaṇānāṃ tadā kṛṣṇas tad abhūd romaharṣaṇam.

सुवर्णं चैव गाश् चैव शयनाच्छादनं तथा। दीयमानं तदा विप्राः प्रभूतम् इति चाब्रुवन्।

suvarṇaṃ caiva gāś caiva śayanācchādanaṃ tathā. dīyamānaṃ tadā viprāḥ prabhūtam iti cābruvan.

वासुदेवो ऽथ दाशार्हो बलदेवः ससात्यकिः। अभिमन्योस् तदा श्राद्धम् अकुर्वन् सत्यकस् तदा। अतीव दुःखसंतप्ता न शमं चोपलेभिरे।

vāsudevo 'tha dāśārho baladevaḥ sasātyakiḥ. abhimanyos tadā śrāddham akurvan satyakas tadā. atīva duḥkhasaṃtaptā na śamaṃ copalebhire.

तथैव पाण्डवा वीरा नगरे नागसाह्वये। नोपगच्छन्ति वै शान्तिम् अभिमन्युविनाकृताः।

tathaiva pāṇḍavā vīrā nagare nāgasāhvaye. nopagacchanti vai śāntim abhimanyuvinākṛtāḥ.

सुबहूनि च राजेन्द्र दिवसानि विराटजा। नाभुङ्क्त पतिशोकार्ता तद् अभूत् करुणं महत्। कुक्षिस्थ एव तस्यास्तु स गर्भः संप्रलीयत। ध्रियमाणे ऽथ तस्मिंस् तु गर्भे कुक्षिस्थ एव ह।

subahūni ca rājendra divasāni virāṭajā. nābhuṅkta patiśokārtā tad abhūt karuṇaṃ mahat. kukṣistha eva tasyāstu sa garbhaḥ saṃpralīyata. dhriyamāṇe 'tha tasmiṃs tu garbhe kukṣistha eva ha.

आजगाम ततो व्यासो ज्ञात्वा दिव्येन चक्षुषा। आगम्य चाब्रवीद् धीमान् पृथां पृथुललोचनाम्। उत्तरां च महातेजाः शोकः संत्यज्यताम् अयम्।

ājagāma tato vyāso jñātvā divyena cakṣuṣā. āgamya cābravīd dhīmān pṛthāṃ pṛthulalocanām. uttarāṃ ca mahātejāḥ śokaḥ saṃtyajyatām ayam.

जनिष्यति महातेजाः पुत्रस् तव यशस्विनि। प्रभावाद् वासुदेवस्य मम व्याहरणाद् अपि। पाण्डवानाम् अयं चान्ते पालयिष्यति मेदिनीम्।

janiṣyati mahātejāḥ putras tava yaśasvini. prabhāvād vāsudevasya mama vyāharaṇād api. pāṇḍavānām ayaṃ cānte pālayiṣyati medinīm.

धनंजयं च संप्रेक्ष्य धर्मराजस्य पश्यतः। व्यासो वाक्यम् उवाचेदं हर्षयन्न् इव भारत।

dhanaṃjayaṃ ca saṃprekṣya dharmarājasya paśyataḥ. vyāso vākyam uvācedaṃ harṣayann iva bhārata.

पौत्रस् तव महाबाहो जनिष्यति महामनाः। पृथ्वीं सागरपर्यन्तां पालयिष्यति चैव ह।

pautras tava mahābāho janiṣyati mahāmanāḥ. pṛthvīṃ sāgaraparyantāṃ pālayiṣyati caiva ha.

तस्माच् छोकं कुरुश्रेष्ठ जहि त्वम् अरिकर्शन। विचार्यम् अत्र न हि ते सत्यम् एतद् भविष्यति।

tasmāc chokaṃ kuruśreṣṭha jahi tvam arikarśana. vicāryam atra na hi te satyam etad bhaviṣyati.

यच् चापि वृष्णिवीरेण कृष्णेन कुरुनन्दन। पुरोक्तं तत् तथा भावि मा ते ऽत्रास्तु विचारणा।

yac cāpi vṛṣṇivīreṇa kṛṣṇena kurunandana. puroktaṃ tat tathā bhāvi mā te 'trāstu vicāraṇā.

विबुधानां गतो लोकान् अक्षयान् आत्मनिर्जितान्। न स शोच्यस् त्वया तात न चान्यैः कुरुभिस् तथा।

vibudhānāṃ gato lokān akṣayān ātmanirjitān. na sa śocyas tvayā tāta na cānyaiḥ kurubhis tathā.

एवं पितामहेनोक्तो धर्मात्मा स धनंजयः। त्यक्त्वा शोकं महाराज हृष्टरूपो ऽभवत् तदा।

evaṃ pitāmahenokto dharmātmā sa dhanaṃjayaḥ. tyaktvā śokaṃ mahārāja hṛṣṭarūpo 'bhavat tadā.

पितापि तव धर्मज्ञ गर्भे तस्मिन् महामते। अवर्धत यथाकालं शुक्लपक्षे यथा शशी।

pitāpi tava dharmajña garbhe tasmin mahāmate. avardhata yathākālaṃ śuklapakṣe yathā śaśī.

ततः संचोदयाम् आस व्यासो धर्मात्मजं नृपम्। अश्वमेधं प्रति तदा ततः सो ऽन्तर्हितो ऽभवत्।

tataḥ saṃcodayām āsa vyāso dharmātmajaṃ nṛpam. aśvamedhaṃ prati tadā tataḥ so 'ntarhito 'bhavat.

धर्मराजो ऽपि मेधावी श्रुत्वा व्यासस्य तद् वचः। वित्तोपनयने तात चकार गमने मतिम्।

dharmarājo 'pi medhāvī śrutvā vyāsasya tad vacaḥ. vittopanayane tāta cakāra gamane matim.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...