महाभारत 14.26 (श्लोक 1)

महाभारत

←आश्वमेधिक पर्व→

←अध्याय 26→

[mh-14-26] • 18 श्लोकाः

ब्राह्मण उवाच। एकः शास्ता न द्वितीयो ऽस्ति शास्ता; यथा नियुक्तो ऽस्मि तथा चरामि। यो हृच्छयस् तम् अहम् अनुब्रवीमि। हृद्य् एष तिष्ठन् पुरुषः शास्ति शास्ता; तेनैव युक्तः प्रवणाद् इवोदकम्।

brāhmaṇa uvāca. ekaḥ śāstā na dvitīyo 'sti śāstā; yathā niyukto 'smi tathā carāmi. yo hṛcchayas tam aham anubravīmi. hṛdy eṣa tiṣṭhan puruṣaḥ śāsti śāstā; tenaiva yuktaḥ pravaṇād ivodakam.

एको गुरुर् नास्ति ततो द्वितीयो; यो हृच्छयस् तम् अहम् अनुब्रवीमि। तेनानुशिष्टा गुरुणा सदैव; पराभूता दानवाः सर्व एव।

eko gurur nāsti tato dvitīyo; yo hṛcchayas tam aham anubravīmi. tenānuśiṣṭā guruṇā sadaiva; parābhūtā dānavāḥ sarva eva.

एको बन्धुर् नास्ति ततो द्वितीयो; यो हृच्छयस् तम् अहम् अनुब्रवीमि। तेनानुशिष्टा बान्धवा बन्धुमन्तः; सप्तर्षयः सप्त दिवि प्रभान्ति।

eko bandhur nāsti tato dvitīyo; yo hṛcchayas tam aham anubravīmi. tenānuśiṣṭā bāndhavā bandhumantaḥ; saptarṣayaḥ sapta divi prabhānti.

एकः श्रोता नास्ति ततो द्वितीयो; यो हृच्छयस् तम् अहम् अनुब्रवीमि। तस्मिन् गुरौ गुरुवासं निरुष्य; शक्रो गतः सर्वलोकामरत्वम्।

ekaḥ śrotā nāsti tato dvitīyo; yo hṛcchayas tam aham anubravīmi. tasmin gurau guruvāsaṃ niruṣya; śakro gataḥ sarvalokāmaratvam.

एको द्वेष्टा नास्ति ततो द्वितीयो; यो हृच्छयस् तम् अहम् अनुब्रवीमि। तेनानुशिष्टा गुरुणा सदैव; लोकद्विष्टाः पन्नगाः सर्व एव।

eko dveṣṭā nāsti tato dvitīyo; yo hṛcchayas tam aham anubravīmi. tenānuśiṣṭā guruṇā sadaiva; lokadviṣṭāḥ pannagāḥ sarva eva.

अत्राप्य् उदाहरन्तीमम् इतिहासं पुरातनम्। प्रजापतौ पन्नगानां देवर्षीणां च संविदम्।

atrāpy udāharantīmam itihāsaṃ purātanam. prajāpatau pannagānāṃ devarṣīṇāṃ ca saṃvidam.

देवर्षयश् च नागाश् च असुराश् च प्रजापतिम्। पर्यपृच्छन्न् उपासीनाः श्रेयो नः प्रोच्यताम् इति।

devarṣayaś ca nāgāś ca asurāś ca prajāpatim. paryapṛcchann upāsīnāḥ śreyo naḥ procyatām iti.

तेषां प्रोवाच भगवाञ् श्रेयः समनुपृच्छताम्। ओम् इत्य् एकाक्षरं ब्रह्म ते श्रुत्वा प्राद्रवन् दिशः।

teṣāṃ provāca bhagavāñ śreyaḥ samanupṛcchatām. om ity ekākṣaraṃ brahma te śrutvā prādravan diśaḥ.

तेषां प्राद्रवमाणानाम् उपदेशार्थम् आत्मनः। सर्पाणां दशने भावः प्रवृत्तः पूर्वम् एव तु।

teṣāṃ prādravamāṇānām upadeśārtham ātmanaḥ. sarpāṇāṃ daśane bhāvaḥ pravṛttaḥ pūrvam eva tu.

असुराणां प्रवृत्तस् तु दम्भभावः स्वभावजः। दानं देवा व्यवसिता दमम् एव महर्षयः।

asurāṇāṃ pravṛttas tu dambhabhāvaḥ svabhāvajaḥ. dānaṃ devā vyavasitā damam eva maharṣayaḥ.

एकं शास्तारम् आसाद्य शब्देनैकेन संस्कृताः। नाना व्यवसिताः सर्वे सर्पदेवर्षिदानवाः।

ekaṃ śāstāram āsādya śabdenaikena saṃskṛtāḥ. nānā vyavasitāḥ sarve sarpadevarṣidānavāḥ.

शृणोत्य् अयं प्रोच्यमानं गृह्णाति च यथातथम्। पृच्छतस् तावतो भूयो गुरुर् अन्यो ऽनुमन्यते।

śṛṇoty ayaṃ procyamānaṃ gṛhṇāti ca yathātatham. pṛcchatas tāvato bhūyo gurur anyo 'numanyate.

तस्य चानुमते कर्म ततः पश्चात् प्रवर्तते। गुरुर् बोद्धा च शत्रुश् च द्वेष्टा च हृदि संश्रितः।

tasya cānumate karma tataḥ paścāt pravartate. gurur boddhā ca śatruś ca dveṣṭā ca hṛdi saṃśritaḥ.

पापेन विचरंल् लोके पापचारी भवत्य् अयम्। शुभेन विचरंल् लोके शुभचारी भवत्य् उत।

pāpena vicaraṃl loke pāpacārī bhavaty ayam. śubhena vicaraṃl loke śubhacārī bhavaty uta.

कामचारी तु कामेन य इन्द्रियसुखे रतः। व्रतवारी सदैवैष य इन्द्रियजये रतः।

kāmacārī tu kāmena ya indriyasukhe rataḥ. vratavārī sadaivaiṣa ya indriyajaye rataḥ.

अपेतव्रतकर्मा तु केवलं ब्रह्मणि श्रितः। ब्रह्मभूतश् चरंल् लोके ब्रह्मचारी भवत्य् अयम्।

apetavratakarmā tu kevalaṃ brahmaṇi śritaḥ. brahmabhūtaś caraṃl loke brahmacārī bhavaty ayam.

ब्रह्मैव समिधस् तस्य ब्रह्माग्निर् ब्रह्मसंस्तरः। आपो ब्रह्म गुरुर् ब्रह्म स ब्रह्मणि समाहितः।

brahmaiva samidhas tasya brahmāgnir brahmasaṃstaraḥ. āpo brahma gurur brahma sa brahmaṇi samāhitaḥ.

एतद् एतादृशं सूक्ष्मं ब्रह्मचर्यं विदुर् बुधाः। विदित्वा चान्वपद्यन्त क्षेत्रज्ञेनानुदर्शिनः।

etad etādṛśaṃ sūkṣmaṃ brahmacaryaṃ vidur budhāḥ. viditvā cānvapadyanta kṣetrajñenānudarśinaḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents