महाभारत 14.11 (श्लोक 1)

महाभारत

←आश्वमेधिक पर्व→

←अध्याय 11→

[mh-14-11] • 20 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। इत्य् उक्ते नृपतौ तस्मिन् व्यासेनाद्भुतकर्मणा। वासुदेवो महातेजास् ततो वचनम् आददे।

vaiśaṃpāyana uvāca. ity ukte nṛpatau tasmin vyāsenādbhutakarmaṇā. vāsudevo mahātejās tato vacanam ādade.

तं नृपं दीनमनसं निहतज्ञातिबान्धवम्। उपप्लुतम् इवादित्यं सधूमम् इव पावकम्।

taṃ nṛpaṃ dīnamanasaṃ nihatajñātibāndhavam. upaplutam ivādityaṃ sadhūmam iva pāvakam.

निर्विण्णमनसं पार्थं ज्ञात्वा वृष्णिकुलोद्वहः। आश्वासयन् धर्मसुतं प्रवक्तुम् उपचक्रमे।

nirviṇṇamanasaṃ pārthaṃ jñātvā vṛṣṇikulodvahaḥ. āśvāsayan dharmasutaṃ pravaktum upacakrame.

वासुदेव उवाच। सर्वं जिह्मं मृत्युपदम् आर्जवं ब्रह्मणः पदम्। एतावाञ् ज्ञानविषयः किं प्रलापः करिष्यति।

vāsudeva uvāca. sarvaṃ jihmaṃ mṛtyupadam ārjavaṃ brahmaṇaḥ padam. etāvāñ jñānaviṣayaḥ kiṃ pralāpaḥ kariṣyati.

नैव ते निष्ठितं कर्म नैव ते शत्रवो जिताः। कथं शत्रुं शरीरस्थम् आत्मानं नावबुध्यसे।

naiva te niṣṭhitaṃ karma naiva te śatravo jitāḥ. kathaṃ śatruṃ śarīrastham ātmānaṃ nāvabudhyase.

अत्र ते वर्तयिष्यामि यथाधर्मं यथाश्रुतम्। इन्द्रस्य सह वृत्रेण यथा युद्धम् अवर्तत।

atra te vartayiṣyāmi yathādharmaṃ yathāśrutam. indrasya saha vṛtreṇa yathā yuddham avartata.

वृत्रेण पृथिवी व्याप्ता पुरा किल नराधिप। दृष्ट्वा स पृथिवीं व्याप्तां गन्धस्य विषये हृते। धराहरणदुर्गन्धो विषयः समपद्यत।

vṛtreṇa pṛthivī vyāptā purā kila narādhipa. dṛṣṭvā sa pṛthivīṃ vyāptāṃ gandhasya viṣaye hṛte. dharāharaṇadurgandho viṣayaḥ samapadyata.

शतक्रतुश् चुकोपाथ गन्धस्य विषये हृते। वृत्रस्य स ततः क्रुद्धो वज्रं घोरम् अवासृजत्।

śatakratuś cukopātha gandhasya viṣaye hṛte. vṛtrasya sa tataḥ kruddho vajraṃ ghoram avāsṛjat.

स वध्यमानो वज्रेण पृथिव्यां भूरितेजसा। विवेश सहसैवापो जग्राह विषयं ततः।

sa vadhyamāno vajreṇa pṛthivyāṃ bhūritejasā. viveśa sahasaivāpo jagrāha viṣayaṃ tataḥ.

व्याप्तास्व् अथाप्सु वृत्रेण रसे च विषये हृते। शतक्रतुर् अभिक्रुद्धस् तासु वज्रम् अवासृजत्।

vyāptāsv athāpsu vṛtreṇa rase ca viṣaye hṛte. śatakratur abhikruddhas tāsu vajram avāsṛjat.

स वध्यमानो वज्रेण सलिले भूरितेजसा। विवेश सहसा ज्योतिर् जग्राह विषयं ततः।

sa vadhyamāno vajreṇa salile bhūritejasā. viveśa sahasā jyotir jagrāha viṣayaṃ tataḥ.

व्याप्ते ज्योतिषि वृत्रेण रूपे ऽथ विषये हृते। शतक्रतुर् अभिक्रुद्धस् तत्र वज्रम् अवासृजत्।

vyāpte jyotiṣi vṛtreṇa rūpe 'tha viṣaye hṛte. śatakratur abhikruddhas tatra vajram avāsṛjat.

स वध्यमानो वज्रेण सुभृशं भूरितेजसा। विवेश सहसा वायुं जग्राह विषयं ततः।

sa vadhyamāno vajreṇa subhṛśaṃ bhūritejasā. viveśa sahasā vāyuṃ jagrāha viṣayaṃ tataḥ.

व्याप्ते वायौ तु वृत्रेण स्पर्शे ऽथ विषये हृते। शतक्रतुर् अभिक्रुद्धस् तत्र वज्रम् अवासृजत्।

vyāpte vāyau tu vṛtreṇa sparśe 'tha viṣaye hṛte. śatakratur abhikruddhas tatra vajram avāsṛjat.

स वध्यमानो वज्रेण तस्मिन्न् अमिततेजसा। आकाशम् अभिदुद्राव जग्राह विषयं ततः।

sa vadhyamāno vajreṇa tasminn amitatejasā. ākāśam abhidudrāva jagrāha viṣayaṃ tataḥ.

आकाशे वृत्रभूते च शब्दे च विषये हृते। शतक्रतुर् अभिक्रुद्धस् तत्र वज्रम् अवासृजत्।

ākāśe vṛtrabhūte ca śabde ca viṣaye hṛte. śatakratur abhikruddhas tatra vajram avāsṛjat.

स वध्यमानो वज्रेण तस्मिन्न् अमिततेजसा। विवेश सहसा शक्रं जग्राह विषयं ततः।

sa vadhyamāno vajreṇa tasminn amitatejasā. viveśa sahasā śakraṃ jagrāha viṣayaṃ tataḥ.

तस्य वृत्रगृहीतस्य मोहः समभवन् महान्। रथंतरेण तं तात वसिष्ठः प्रत्यबोधयत्।

tasya vṛtragṛhītasya mohaḥ samabhavan mahān. rathaṃtareṇa taṃ tāta vasiṣṭhaḥ pratyabodhayat.

ततो वृत्रं शरीरस्थं जघान भरतर्षभ। शतक्रतुर् अदृश्येन वज्रेणेतीह नः श्रुतम्।

tato vṛtraṃ śarīrasthaṃ jaghāna bharatarṣabha. śatakratur adṛśyena vajreṇetīha naḥ śrutam.

इदं धर्मरहस्यं च शक्रेणोक्तं महर्षिषु। ऋषिभिश् च मम प्रोक्तं तन् निबोध नराधिप।

idaṃ dharmarahasyaṃ ca śakreṇoktaṃ maharṣiṣu. ṛṣibhiś ca mama proktaṃ tan nibodha narādhipa.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...