महाभारत 13.81 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←अनुशासन पर्व→

←अध्याय 81→

[mh-13-81] • 26 श्लोकाः

युधिष्ठिर उवाच। मया गवां पुरीषं वै श्रिया जुष्टम् इति श्रुतम्। एतद् इच्छाम्य् अहं श्रोतुं संशयो ऽत्र हि मे महान्।

yudhiṣṭhira uvāca. mayā gavāṃ purīṣaṃ vai śriyā juṣṭam iti śrutam. etad icchāmy ahaṃ śrotuṃ saṃśayo 'tra hi me mahān.

भीष्म उवाच। अत्राप्य् उदाहरन्तीमम् इतिहासं पुरातनम्। गोभिर् नृपेह संवादं श्रिया भरतसत्तम।

bhīṣma uvāca. atrāpy udāharantīmam itihāsaṃ purātanam. gobhir nṛpeha saṃvādaṃ śriyā bharatasattama.

श्रीः कृत्वेह वपुः कान्तं गोमध्यं प्रविवेश ह। गावो ऽथ विस्मितास् तस्या दृष्ट्वा रूपस्य संपदम्।

śrīḥ kṛtveha vapuḥ kāntaṃ gomadhyaṃ praviveśa ha. gāvo 'tha vismitās tasyā dṛṣṭvā rūpasya saṃpadam.

गाव ऊचुः। कासि देवि कुतो वा त्वं रूपेणाप्रतिमा भुवि। विस्मिताः स्म महाभागे तव रूपस्य संपदा।

gāva ūcuḥ. kāsi devi kuto vā tvaṃ rūpeṇāpratimā bhuvi. vismitāḥ sma mahābhāge tava rūpasya saṃpadā.

इच्छामस् त्वां वयं ज्ञातुं का त्वं क्व च गमिष्यसि। तत्त्वेन च सुवर्णाभे सर्वम् एतद् ब्रवीहि नः।

icchāmas tvāṃ vayaṃ jñātuṃ kā tvaṃ kva ca gamiṣyasi. tattvena ca suvarṇābhe sarvam etad bravīhi naḥ.

श्रीर् उवाच। लोककान्तास्मि भद्रं वः श्रीर् नाम्नेह परिश्रुता। मया दैत्याः परित्यक्ता विनष्टाः शाश्वतीः समाः। मयाभिपन्ना देवाश् च मोदन्ते शाश्वतीः समाः।

śrīr uvāca. lokakāntāsmi bhadraṃ vaḥ śrīr nāmneha pariśrutā. mayā daityāḥ parityaktā vinaṣṭāḥ śāśvatīḥ samāḥ. mayābhipannā devāś ca modante śāśvatīḥ samāḥ.

इन्द्रो विवस्वान् सोमश् च विष्णुर् आपो ऽग्निर् एव च। मयाभिपन्ना ऋध्यन्ते ऋषयो देवतास् तथा।

indro vivasvān somaś ca viṣṇur āpo 'gnir eva ca. mayābhipannā ṛdhyante ṛṣayo devatās tathā.

यांश् च द्विषाम्य् अहं गावस् ते विनश्यन्ति सर्वशः। धर्मार्थकामहीनाश् च ते भवन्त्य् असुखान्विताः।

yāṃś ca dviṣāmy ahaṃ gāvas te vinaśyanti sarvaśaḥ. dharmārthakāmahīnāś ca te bhavanty asukhānvitāḥ.

एवंप्रभावां मां गावो विजानीत सुखप्रदाम्। इच्छामि चापि युष्मासु वस्तुं सर्वासु नित्यदा। आगता प्रार्थयानाहं श्रीजुष्टा भवतानघाः।

evaṃprabhāvāṃ māṃ gāvo vijānīta sukhapradām. icchāmi cāpi yuṣmāsu vastuṃ sarvāsu nityadā. āgatā prārthayānāhaṃ śrījuṣṭā bhavatānaghāḥ.

गाव ऊचुः। अध्रुवां चञ्चलां च त्वां सामान्यां बहुभिः सह। न त्वाम् इच्छामि भद्रं ते गम्यतां यत्र रोचते।

gāva ūcuḥ. adhruvāṃ cañcalāṃ ca tvāṃ sāmānyāṃ bahubhiḥ saha. na tvām icchāmi bhadraṃ te gamyatāṃ yatra rocate.

वपुष्मन्त्यो वयं सर्वाः किम् अस्माकं त्वयाद्य वै। यत्रेष्टं गम्यतां तत्र कृतकार्या वयं त्वया।

vapuṣmantyo vayaṃ sarvāḥ kim asmākaṃ tvayādya vai. yatreṣṭaṃ gamyatāṃ tatra kṛtakāryā vayaṃ tvayā.

श्रीर् उवाच। किम् एतद् वः क्षमं गावो यन् मां नेहाभ्यनन्दथ। न मां संप्रति गृह्णीथ कस्माद् वै दुर्लभां सतीम्।

śrīr uvāca. kim etad vaḥ kṣamaṃ gāvo yan māṃ nehābhyanandatha. na māṃ saṃprati gṛhṇītha kasmād vai durlabhāṃ satīm.

सत्यश् च लोकवादो ऽयं लोके चरति सुव्रताः। स्वयं प्राप्ते परिभवो भवतीति विनिश्चयः।

satyaś ca lokavādo 'yaṃ loke carati suvratāḥ. svayaṃ prāpte paribhavo bhavatīti viniścayaḥ.

महद् उग्रं तपः कृत्वा मां निषेवन्ति मानवाः। देवदानवगन्धर्वाः पिशाचोरगराक्षसाः।

mahad ugraṃ tapaḥ kṛtvā māṃ niṣevanti mānavāḥ. devadānavagandharvāḥ piśācoragarākṣasāḥ.

क्षमम् एतद् धि वो गावः प्रतिगृह्णीत माम् इह। नावमन्या ह्य् अहं सौम्यास् त्रैलोक्ये सचराचरे।

kṣamam etad dhi vo gāvaḥ pratigṛhṇīta mām iha. nāvamanyā hy ahaṃ saumyās trailokye sacarācare.

गाव ऊचुः। नावमन्यामहे देवि न त्वां परिभवामहे। अध्रुवा चलचित्तासि ततस् त्वां वर्जयामहे।

gāva ūcuḥ. nāvamanyāmahe devi na tvāṃ paribhavāmahe. adhruvā calacittāsi tatas tvāṃ varjayāmahe.

बहुनात्र किम् उक्तेन गम्यतां यत्र वाञ्छसि। वपुष्मत्यो वयं सर्वाः किम् अस्माकं त्वयानघे।

bahunātra kim uktena gamyatāṃ yatra vāñchasi. vapuṣmatyo vayaṃ sarvāḥ kim asmākaṃ tvayānaghe.

श्रीर् उवाच। अवज्ञाता भविष्यामि सर्वलोकेषु मानदाः। प्रत्याख्यानेन युष्माभिः प्रसादः क्रियताम् इति।

śrīr uvāca. avajñātā bhaviṣyāmi sarvalokeṣu mānadāḥ. pratyākhyānena yuṣmābhiḥ prasādaḥ kriyatām iti.

महाभागा भवत्यो वै शरण्याः शरणागताम्। परित्रायन्तु मां नित्यं भजमानाम् अनिन्दिताम्। माननां त्व् अहम् इच्छामि भवत्यः सततं शुभाः।

mahābhāgā bhavatyo vai śaraṇyāḥ śaraṇāgatām. paritrāyantu māṃ nityaṃ bhajamānām aninditām. mānanāṃ tv aham icchāmi bhavatyaḥ satataṃ śubhāḥ.

अप्य् एकाङ्गे तु वो वस्तुम् इच्छामि च सुकुत्सिते। न वो ऽस्ति कुत्सितं किं चिद् अङ्गेष्व् आलक्ष्यते ऽनघाः।

apy ekāṅge tu vo vastum icchāmi ca sukutsite. na vo 'sti kutsitaṃ kiṃ cid aṅgeṣv ālakṣyate 'naghāḥ.

पुण्याः पवित्राः सुभगा ममादेशं प्रयच्छत। वसेयं यत्र चाङ्गे ऽहं तन् मे व्याख्यातुम् अर्हथ।

puṇyāḥ pavitrāḥ subhagā mamādeśaṃ prayacchata. vaseyaṃ yatra cāṅge 'haṃ tan me vyākhyātum arhatha.

भीष्म उवाच। एवम् उक्तास् तु ता गावः शुभाः करुणवत्सलाः। संमन्त्र्य सहिताः सर्वाः श्रियम् ऊचुर् नराधिप।

bhīṣma uvāca. evam uktās tu tā gāvaḥ śubhāḥ karuṇavatsalāḥ. saṃmantrya sahitāḥ sarvāḥ śriyam ūcur narādhipa.

अवश्यं मानना कार्या तवास्माभिर् यशस्विनि। शकृन्मूत्रे निवस नः पुण्यम् एतद् धि नः शुभे।

avaśyaṃ mānanā kāryā tavāsmābhir yaśasvini. śakṛnmūtre nivasa naḥ puṇyam etad dhi naḥ śubhe.

श्रीर् उवाच। दिष्ट्या प्रसादो युष्माभिः कृतो मे ऽनुग्रहात्मकः। एवं भवतु भद्रं वः पूजितास्मि सुखप्रदाः।

śrīr uvāca. diṣṭyā prasādo yuṣmābhiḥ kṛto me 'nugrahātmakaḥ. evaṃ bhavatu bhadraṃ vaḥ pūjitāsmi sukhapradāḥ.

भीष्म उवाच। एवं कृत्वा तु समयं श्रीर् गोभिः सह भारत। पश्यन्तीनां ततस् तासां तत्रैवान्तरधीयत।

bhīṣma uvāca. evaṃ kṛtvā tu samayaṃ śrīr gobhiḥ saha bhārata. paśyantīnāṃ tatas tāsāṃ tatraivāntaradhīyata.

एतद् गोशकृतः पुत्र माहात्म्यं ते ऽनुवर्णितम्। माहात्म्यं च गवां भूयः श्रूयतां गदतो मम।

etad gośakṛtaḥ putra māhātmyaṃ te 'nuvarṇitam. māhātmyaṃ ca gavāṃ bhūyaḥ śrūyatāṃ gadato mama.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...