महाभारत 13.78 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←अनुशासन पर्व→

←अध्याय 78→

[mh-13-78] • 27 श्लोकाः

वसिष्ठ उवाच। शतं वर्षसहस्राणां तपस् तप्तं सुदुश्चरम्। गोभिः पूर्वविसृष्टाभिर् गच्छेम श्रेष्ठताम् इति।

vasiṣṭha uvāca. śataṃ varṣasahasrāṇāṃ tapas taptaṃ suduścaram. gobhiḥ pūrvavisṛṣṭābhir gacchema śreṣṭhatām iti.

लोके ऽस्मिन् दक्षिणानां च सर्वासां वयम् उत्तमाः। भवेम न च लिप्येम दोषेणेति परंतप।

loke 'smin dakṣiṇānāṃ ca sarvāsāṃ vayam uttamāḥ. bhavema na ca lipyema doṣeṇeti paraṃtapa.

स एव चेतसा तेन हतो लिप्येत सर्वदा। शकृता च पवित्रार्थं कुर्वीरन् देवमानुषाः।

sa eva cetasā tena hato lipyeta sarvadā. śakṛtā ca pavitrārthaṃ kurvīran devamānuṣāḥ.

तथा सर्वाणि भूतानि स्थावराणि चराणि च। प्रदातारश् च गोलोकान् गच्छेयुर् इति मानद।

tathā sarvāṇi bhūtāni sthāvarāṇi carāṇi ca. pradātāraś ca golokān gaccheyur iti mānada.

ताभ्यो वरं ददौ ब्रह्मा तपसो ऽन्ते स्वयं प्रभुः। एवं भवत्व् इति विभुर् लोकांस् तारयतेति च।

tābhyo varaṃ dadau brahmā tapaso 'nte svayaṃ prabhuḥ. evaṃ bhavatv iti vibhur lokāṃs tārayateti ca.

उत्तस्थुः सिद्धिकामास् ता भूतभव्यस्य मातरः। प्रातर् नमस्यास् ता गावस् ततः पुष्टिम् अवाप्नुयात्। तपसो ऽन्ते महाराज गावो लोकपरायणाः।

uttasthuḥ siddhikāmās tā bhūtabhavyasya mātaraḥ. prātar namasyās tā gāvas tataḥ puṣṭim avāpnuyāt. tapaso 'nte mahārāja gāvo lokaparāyaṇāḥ.

तस्माद् गावो महाभागाः पवित्रं परम् उच्यते। तथैव सर्वभूतानां गावस् तिष्ठन्ति मूर्धनि।

tasmād gāvo mahābhāgāḥ pavitraṃ param ucyate. tathaiva sarvabhūtānāṃ gāvas tiṣṭhanti mūrdhani.

समानवत्सां कपिलां धेनुं दत्त्वा पयस्विनीम्। सुव्रतां वस्त्रसंवीतां ब्रह्मलोके महीयते।

samānavatsāṃ kapilāṃ dhenuṃ dattvā payasvinīm. suvratāṃ vastrasaṃvītāṃ brahmaloke mahīyate.

रोहिणीं तुल्यवत्सां तु धेनुं दत्त्वा पयस्विनीम्। सुव्रतां वस्त्रसंवीतां सूर्यलोके महीयते।

rohiṇīṃ tulyavatsāṃ tu dhenuṃ dattvā payasvinīm. suvratāṃ vastrasaṃvītāṃ sūryaloke mahīyate.

समानवत्सां शबलां धेनुं दत्त्वा पयस्विनीम्। सुव्रतां वस्त्रसंवीतां सोमलोके महीयते।

samānavatsāṃ śabalāṃ dhenuṃ dattvā payasvinīm. suvratāṃ vastrasaṃvītāṃ somaloke mahīyate.

समानवत्सां श्वेतां तु धेनुं दत्त्वा पयस्विनीम्। सुव्रतां वस्त्रसंवीताम् इन्द्रलोके महीयते।

samānavatsāṃ śvetāṃ tu dhenuṃ dattvā payasvinīm. suvratāṃ vastrasaṃvītām indraloke mahīyate.

समानवत्सां कृष्णां तु धेनुं दत्त्वा पयस्विनीम्। सुव्रतां वस्त्रसंवीताम् अग्निलोके महीयते।

samānavatsāṃ kṛṣṇāṃ tu dhenuṃ dattvā payasvinīm. suvratāṃ vastrasaṃvītām agniloke mahīyate.

समानवत्सां धूम्रां तु धेनुं दत्त्वा पयस्विनीम्। सुव्रतां वस्त्रसंवीतां याम्यलोके महीयते।

samānavatsāṃ dhūmrāṃ tu dhenuṃ dattvā payasvinīm. suvratāṃ vastrasaṃvītāṃ yāmyaloke mahīyate.

अपां फेनसवर्णां तु सवत्सां कांस्यदोहनाम्। प्रदाय वस्त्रसंवीतां वारुणं लोकम् अश्नुते।

apāṃ phenasavarṇāṃ tu savatsāṃ kāṃsyadohanām. pradāya vastrasaṃvītāṃ vāruṇaṃ lokam aśnute.

वातरेणुसवर्णां तु सवत्सां कांस्यदोहनाम्। प्रदाय वस्त्रसंवीतां वायुलोके महीयते।

vātareṇusavarṇāṃ tu savatsāṃ kāṃsyadohanām. pradāya vastrasaṃvītāṃ vāyuloke mahīyate.

हिरण्यवर्णां पिङ्गाक्षीं सवत्सां कांस्यदोहनाम्। प्रदाय वस्त्रसंवीतां कौबेरं लोकम् अश्नुते।

hiraṇyavarṇāṃ piṅgākṣīṃ savatsāṃ kāṃsyadohanām. pradāya vastrasaṃvītāṃ kauberaṃ lokam aśnute.

पलालधूम्रवर्णां तु सवत्सां कांस्यदोहनाम्। प्रदाय वस्त्रसंवीतां पितृलोके महीयते।

palāladhūmravarṇāṃ tu savatsāṃ kāṃsyadohanām. pradāya vastrasaṃvītāṃ pitṛloke mahīyate.

सवत्सां पीवरीं दत्त्वा शितिकण्ठाम् अलंकृताम्। वैश्वदेवम् असंबाधं स्थानं श्रेष्ठं प्रपद्यते।

savatsāṃ pīvarīṃ dattvā śitikaṇṭhām alaṃkṛtām. vaiśvadevam asaṃbādhaṃ sthānaṃ śreṣṭhaṃ prapadyate.

समानवत्सां गौरीं तु धेनुं दत्त्वा पयस्विनीम्। सुव्रतां वस्त्रसंवीतां वसूनां लोकम् अश्नुते।

samānavatsāṃ gaurīṃ tu dhenuṃ dattvā payasvinīm. suvratāṃ vastrasaṃvītāṃ vasūnāṃ lokam aśnute.

पाण्डुकम्बलवर्णां तु सवत्सां कांस्यदोहनाम्। प्रदाय वस्त्रसंवीतां साध्यानां लोकम् अश्नुते।

pāṇḍukambalavarṇāṃ tu savatsāṃ kāṃsyadohanām. pradāya vastrasaṃvītāṃ sādhyānāṃ lokam aśnute.

वैराटपृष्ठम् उक्षाणं सर्वरत्नैर् अलंकृतम्। प्रदाय मरुतां लोकान् अजरान् प्रतिपद्यते।

vairāṭapṛṣṭham ukṣāṇaṃ sarvaratnair alaṃkṛtam. pradāya marutāṃ lokān ajarān pratipadyate.

वत्सोपपन्नां नीलाङ्गां सर्वरत्नसमन्विताम्। गन्धर्वाप्सरसां लोकान् दत्त्वा प्राप्नोति मानवः।

vatsopapannāṃ nīlāṅgāṃ sarvaratnasamanvitām. gandharvāpsarasāṃ lokān dattvā prāpnoti mānavaḥ.

शितिकण्ठम् अनड्वाहं सर्वरत्नैर् अलंकृतम्। दत्त्वा प्रजापतेर् लोकान् विशोकः प्रतिपद्यते।

śitikaṇṭham anaḍvāhaṃ sarvaratnair alaṃkṛtam. dattvā prajāpater lokān viśokaḥ pratipadyate.

गोप्रदानरतो याति भित्त्वा जलदसंचयान्। विमानेनार्कवर्णेन दिवि राजन् विराजता।

gopradānarato yāti bhittvā jaladasaṃcayān. vimānenārkavarṇena divi rājan virājatā.

तं चारुवेषाः सुश्रोण्यः सहस्रं वरयोषितः। रमयन्ति नरश्रेष्ठ गोप्रदानरतं नरम्।

taṃ cāruveṣāḥ suśroṇyaḥ sahasraṃ varayoṣitaḥ. ramayanti naraśreṣṭha gopradānarataṃ naram.

वीणानां वल्लकीनां च नूपुराणां च शिञ्जितैः। हासैश् च हरिणाक्षीणां प्रसुप्तः प्रतिबोध्यते।

vīṇānāṃ vallakīnāṃ ca nūpurāṇāṃ ca śiñjitaiḥ. hāsaiś ca hariṇākṣīṇāṃ prasuptaḥ pratibodhyate.

यावन्ति लोमानि भवन्ति धेन्वास्; तावन्ति वर्षाणि महीयते सः। स्वर्गाच् च्युतश् चापि ततो नृलोके; कुले समुत्पत्स्यति गोमिनां सः।

yāvanti lomāni bhavanti dhenvās; tāvanti varṣāṇi mahīyate saḥ. svargāc cyutaś cāpi tato nṛloke; kule samutpatsyati gomināṃ saḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...