महाभारत 13.77 (श्लोक 1)

महाभारत

←अनुशासन पर्व→

←अध्याय 77→

[mh-13-77] • 24 श्लोकाः

भीष्म उवाच। एतस्मिन्न् एव काले तु वसिष्ठम् ऋषिसत्तमम्। अत्राप्य् उदाहरन्तीमम् इतिहासं पुरातनम्। वसिष्ठस्य च संवादं सौदासस्य महात्मनः। इक्ष्वाकुवंशजो राजा सौदासो ददतां वरः।

bhīṣma uvāca. etasminn eva kāle tu vasiṣṭham ṛṣisattamam. atrāpy udāharantīmam itihāsaṃ purātanam. vasiṣṭhasya ca saṃvādaṃ saudāsasya mahātmanaḥ. ikṣvākuvaṃśajo rājā saudāso dadatāṃ varaḥ.

सर्वलोकचरं सिद्धं ब्रह्मकोशं सनातनम्। पुरोहितम् इदं प्रष्टुम् अभिवाद्योपचक्रमे।

sarvalokacaraṃ siddhaṃ brahmakośaṃ sanātanam. purohitam idaṃ praṣṭum abhivādyopacakrame.

सौदास उवाच। त्रैलोक्ये भगवन् किं स्वित् पवित्रं कथ्यते ऽनघ। लोकत्रये मुनिश्रेष्ठ भगवंल् लोकभावन। यत् कीर्तयन् सदा मर्त्यः प्राप्नुयात् पुण्यम् उत्तमम्।

saudāsa uvāca. trailokye bhagavan kiṃ svit pavitraṃ kathyate 'nagha. lokatraye muniśreṣṭha bhagavaṃl lokabhāvana. yat kīrtayan sadā martyaḥ prāpnuyāt puṇyam uttamam.

भीष्म उवाच। तस्मै प्रोवाच वचनं प्रणताय हितं तदा। गवाम् उपनिषद् विद्वान् नमस्कृत्य गवां शुचिः।

bhīṣma uvāca. tasmai provāca vacanaṃ praṇatāya hitaṃ tadā. gavām upaniṣad vidvān namaskṛtya gavāṃ śuciḥ.

गावः सुरभिगन्धिन्यस् तथा गुग्गुलुगन्धिकाः। गावः प्रतिष्ठा भूतानां गावः स्वस्त्ययनं महत्।

gāvaḥ surabhigandhinyas tathā guggulugandhikāḥ. gāvaḥ pratiṣṭhā bhūtānāṃ gāvaḥ svastyayanaṃ mahat.

गावो भूतं भविष्यच् च गावः पुष्टिः सनातनी। गावो लक्ष्म्यास् तथा मूलं गोषु दत्तं न नश्यति। अन्नं हि सततं गावो देवानां परमं हविः।

gāvo bhūtaṃ bhaviṣyac ca gāvaḥ puṣṭiḥ sanātanī. gāvo lakṣmyās tathā mūlaṃ goṣu dattaṃ na naśyati. annaṃ hi satataṃ gāvo devānāṃ paramaṃ haviḥ.

स्वाहाकारवषट्कारौ गोषु नित्यं प्रतिष्ठितौ। गावो यज्ञस्य हि फलं गोषु यज्ञाः प्रतिष्ठिताः। गावो भविष्यं भूतं च गोषु यज्ञाः प्रतिष्ठिताः।

svāhākāravaṣaṭkārau goṣu nityaṃ pratiṣṭhitau. gāvo yajñasya hi phalaṃ goṣu yajñāḥ pratiṣṭhitāḥ. gāvo bhaviṣyaṃ bhūtaṃ ca goṣu yajñāḥ pratiṣṭhitāḥ.

सायं प्रातश् च सततं होमकाले महामते। गावो ददति वै होम्यम् ऋषिभ्यः पुरुषर्षभ।

sāyaṃ prātaś ca satataṃ homakāle mahāmate. gāvo dadati vai homyam ṛṣibhyaḥ puruṣarṣabha.

कानि चिद् यानि दुर्गाणि दुष्कृतानि कृतानि च। तरन्ति चैव पाप्मानं धेनुं ये ददति प्रभो।

kāni cid yāni durgāṇi duṣkṛtāni kṛtāni ca. taranti caiva pāpmānaṃ dhenuṃ ye dadati prabho.

एकां च दशगुर् दद्याद् दश दद्याच् च गोशती। शतं सहस्रगुर् दद्यात् सर्वे तुल्यफला हि ते।

ekāṃ ca daśagur dadyād daśa dadyāc ca gośatī. śataṃ sahasragur dadyāt sarve tulyaphalā hi te.

अनाहिताग्निः शतगुर् अयज्वा च सहस्रगुः। समृद्धो यश् च कीनाशो नार्घ्यम् अर्हन्ति ते त्रयः।

anāhitāgniḥ śatagur ayajvā ca sahasraguḥ. samṛddho yaś ca kīnāśo nārghyam arhanti te trayaḥ.

कपिलां ये प्रयच्छन्ति सवत्सां कांस्यदोहनाम्। सुव्रतां वस्त्रसंवीताम् उभौ लोकौ जयन्ति ते।

kapilāṃ ye prayacchanti savatsāṃ kāṃsyadohanām. suvratāṃ vastrasaṃvītām ubhau lokau jayanti te.

युवानम् इन्द्रियोपेतं शतेन सह यूथपम्। गवेन्द्रं ब्राह्मणेन्द्राय भूरिशृङ्गम् अलंकृतम्।

yuvānam indriyopetaṃ śatena saha yūthapam. gavendraṃ brāhmaṇendrāya bhūriśṛṅgam alaṃkṛtam.

वृषभं ये प्रयच्छन्ति श्रोत्रियाय परंतप। ऐश्वर्यं ते ऽभिजायन्ते जायमानाः पुनः पुनः।

vṛṣabhaṃ ye prayacchanti śrotriyāya paraṃtapa. aiśvaryaṃ te 'bhijāyante jāyamānāḥ punaḥ punaḥ.

नाकीर्तयित्वा गाः सुप्यान् नास्मृत्य पुनर् उत्पतेत्। सायं प्रातर् नमस्येच् च गास् ततः पुष्टिम् आप्नुयात्।

nākīrtayitvā gāḥ supyān nāsmṛtya punar utpatet. sāyaṃ prātar namasyec ca gās tataḥ puṣṭim āpnuyāt.

गवां मूत्रपुरीषस्य नोद्विजेत कदा चन। न चासां मांसम् अश्नीयाद् गवां व्युष्टिं तथाश्नुते।

gavāṃ mūtrapurīṣasya nodvijeta kadā cana. na cāsāṃ māṃsam aśnīyād gavāṃ vyuṣṭiṃ tathāśnute.

गाश् च संकीर्तयेन् नित्यं नावमन्येत गास् तथा। अनिष्टं स्वप्नम् आलक्ष्य गां नरः संप्रकीर्तयेत्।

gāś ca saṃkīrtayen nityaṃ nāvamanyeta gās tathā. aniṣṭaṃ svapnam ālakṣya gāṃ naraḥ saṃprakīrtayet.

गोमयेन सदा स्नायाद् गोकरीषे च संविशेत्। श्लेष्ममूत्रपुरीषाणि प्रतिघातं च वर्जयेत्।

gomayena sadā snāyād gokarīṣe ca saṃviśet. śleṣmamūtrapurīṣāṇi pratighātaṃ ca varjayet.

सार्द्रचर्मणि भुञ्जीत निरीक्षन् वारुणीं दिशम्। वाग्यतः सर्पिषा भूमौ गवां व्युष्टिं तथाश्नुते।

sārdracarmaṇi bhuñjīta nirīkṣan vāruṇīṃ diśam. vāgyataḥ sarpiṣā bhūmau gavāṃ vyuṣṭiṃ tathāśnute.

घृतेन जुहुयाद् अग्निं घृतेन स्वस्ति वाचयेत्। घृतं दद्याद् घृतं प्राशेद् गवां व्युष्टिं तथाश्नुते।

ghṛtena juhuyād agniṃ ghṛtena svasti vācayet. ghṛtaṃ dadyād ghṛtaṃ prāśed gavāṃ vyuṣṭiṃ tathāśnute.

गोमत्या विद्यया धेनुं तिलानाम् अभिमन्त्र्य यः। रसरत्नमयीं दद्यान् न स शोचेत् कृताकृते।

gomatyā vidyayā dhenuṃ tilānām abhimantrya yaḥ. rasaratnamayīṃ dadyān na sa śocet kṛtākṛte.

गावो माम् उपतिष्ठन्तु हेमशृङ्गाः पयोमुचः। सुरभ्यः सौरभेयाश् च सरितः सागरं यथा।

gāvo mām upatiṣṭhantu hemaśṛṅgāḥ payomucaḥ. surabhyaḥ saurabheyāś ca saritaḥ sāgaraṃ yathā.

गावः पश्यन्तु मां नित्यं गावः पश्याम्य् अहं तदा। गावो ऽस्माकं वयं तासां यतो गावस् ततो वयम्।

gāvaḥ paśyantu māṃ nityaṃ gāvaḥ paśyāmy ahaṃ tadā. gāvo 'smākaṃ vayaṃ tāsāṃ yato gāvas tato vayam.

एवं रात्रौ दिवा चैव समेषु विषमेषु च। महाभयेषु च नरः कीर्तयन् मुच्यते भयात्।

evaṃ rātrau divā caiva sameṣu viṣameṣu ca. mahābhayeṣu ca naraḥ kīrtayan mucyate bhayāt.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents