महाभारत 13.66 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←अनुशासन पर्व→

←अध्याय 66→

[mh-13-66] • 19 श्लोकाः

युधिष्ठिर उवाच। श्रुतं दानफलं तात यत् त्वया परिकीर्तितम्। अन्नं तु ते विशेषेण प्रशस्तम् इह भारत।

yudhiṣṭhira uvāca. śrutaṃ dānaphalaṃ tāta yat tvayā parikīrtitam. annaṃ tu te viśeṣeṇa praśastam iha bhārata.

पानीयदानं परमं कथं चेह महाफलम्। इत्य् एतच् छ्रोतुम् इच्छामि विस्तरेण पितामह।

pānīyadānaṃ paramaṃ kathaṃ ceha mahāphalam. ity etac chrotum icchāmi vistareṇa pitāmaha.

भीष्म उवाच। हन्त ते वर्तयिष्यामि यथावद् भरतर्षभ। गदतस् तन् ममाद्येह शृणु सत्यपराक्रम। पानीयदानात् प्रभृति सर्वं वक्ष्यामि ते ऽनघ।

bhīṣma uvāca. hanta te vartayiṣyāmi yathāvad bharatarṣabha. gadatas tan mamādyeha śṛṇu satyaparākrama. pānīyadānāt prabhṛti sarvaṃ vakṣyāmi te 'nagha.

यद् अन्नं यच् च पानीयं संप्रदायाश्नुते नरः। न तस्मात् परमं दानं किं चिद् अस्तीति मे मतिः।

yad annaṃ yac ca pānīyaṃ saṃpradāyāśnute naraḥ. na tasmāt paramaṃ dānaṃ kiṃ cid astīti me matiḥ.

अन्नात् प्राणभृतस् तात प्रवर्तन्ते हि सर्वशः। तस्माद् अन्नं परं लोके सर्वदानेषु कथ्यते।

annāt prāṇabhṛtas tāta pravartante hi sarvaśaḥ. tasmād annaṃ paraṃ loke sarvadāneṣu kathyate.

अन्नाद् बलं च तेजश् च प्राणिनां वर्धते सदा। अन्नदानम् अतस् तस्माच् छ्रेष्ठम् आह प्रजापतिः।

annād balaṃ ca tejaś ca prāṇināṃ vardhate sadā. annadānam atas tasmāc chreṣṭham āha prajāpatiḥ.

सावित्र्या ह्य् अपि कौन्तेय श्रुतं ते वचनं शुभम्। यतश् चैतद् यथा चैतद् देवसत्रे महामते।

sāvitryā hy api kaunteya śrutaṃ te vacanaṃ śubham. yataś caitad yathā caitad devasatre mahāmate.

अन्ने दत्ते नरेणेह प्राणा दत्ता भवन्त्य् उत। प्राणदानाद् धि परमं न दानम् इह विद्यते।

anne datte nareṇeha prāṇā dattā bhavanty uta. prāṇadānād dhi paramaṃ na dānam iha vidyate.

श्रुतं हि ते महाबाहो लोमशस्यापि तद् वचः। प्राणान् दत्त्वा कपोताय यत् प्राप्तं शिबिना पुरा।

śrutaṃ hi te mahābāho lomaśasyāpi tad vacaḥ. prāṇān dattvā kapotāya yat prāptaṃ śibinā purā.

तां गतिं लभते दत्त्वा द्विजस्यान्नं विशां पते। गतिं विशिष्टां गच्छन्ति प्राणदा इति नः श्रुतम्।

tāṃ gatiṃ labhate dattvā dvijasyānnaṃ viśāṃ pate. gatiṃ viśiṣṭāṃ gacchanti prāṇadā iti naḥ śrutam.

अन्नं चापि प्रभवति पानीयात् कुरुसत्तम। नीरजातेन हि विना न किं चित् संप्रवर्तते।

annaṃ cāpi prabhavati pānīyāt kurusattama. nīrajātena hi vinā na kiṃ cit saṃpravartate.

नीरजातश् च भगवान् सोमो ग्रहगणेश्वरः। अमृतं च सुधा चैव स्वाहा चैव वषट् तथा।

nīrajātaś ca bhagavān somo grahagaṇeśvaraḥ. amṛtaṃ ca sudhā caiva svāhā caiva vaṣaṭ tathā.

अन्नौषध्यो महाराज वीरुधश् च जलोद्भवाः। यतः प्राणभृतां प्राणाः संभवन्ति विशां पते।

annauṣadhyo mahārāja vīrudhaś ca jalodbhavāḥ. yataḥ prāṇabhṛtāṃ prāṇāḥ saṃbhavanti viśāṃ pate.

देवानाम् अमृतं चान्नं नागानां च सुधा तथा। पितॄणां च स्वधा प्रोक्ता पशूनां चापि वीरुधः।

devānām amṛtaṃ cānnaṃ nāgānāṃ ca sudhā tathā. pitṝṇāṃ ca svadhā proktā paśūnāṃ cāpi vīrudhaḥ.

अन्नम् एव मनुष्याणां प्राणान् आहुर् मनीषिणः। तच् च सर्वं नरव्याघ्र पानीयात् संप्रवर्तते।

annam eva manuṣyāṇāṃ prāṇān āhur manīṣiṇaḥ. tac ca sarvaṃ naravyāghra pānīyāt saṃpravartate.

तस्मात् पानीयदानाद् वै न परं विद्यते क्व चित्। तच् च दद्यान् नरो नित्यं य इच्छेद् भूतिम् आत्मनः।

tasmāt pānīyadānād vai na paraṃ vidyate kva cit. tac ca dadyān naro nityaṃ ya icched bhūtim ātmanaḥ.

धन्यं यशस्यम् आयुष्यं जलदानं विशां पते। शत्रूंश् चाप्य् अधि कौन्तेय सदा तिष्ठति तोयदः।

dhanyaṃ yaśasyam āyuṣyaṃ jaladānaṃ viśāṃ pate. śatrūṃś cāpy adhi kaunteya sadā tiṣṭhati toyadaḥ.

सर्वकामान् अवाप्नोति कीर्तिं चैवेह शाश्वतीम्। प्रेत्य चानन्त्यम् आप्नोति पापेभ्यश् च प्रमुच्यते।

sarvakāmān avāpnoti kīrtiṃ caiveha śāśvatīm. pretya cānantyam āpnoti pāpebhyaś ca pramucyate.

तोयदो मनुजव्याघ्र स्वर्गं गत्वा महाद्युते। अक्षयान् समवाप्नोति लोकान् इत्य् अब्रवीन् मनुः।

toyado manujavyāghra svargaṃ gatvā mahādyute. akṣayān samavāpnoti lokān ity abravīn manuḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...