महाभारत 13.56 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←अनुशासन पर्व→

←अध्याय 56→

[mh-13-56] • 20 श्लोकाः

च्यवन उवाच। अवश्यं कथनीयं मे तवैतन् नरपुंगव। यदर्थं त्वाहम् उच्छेत्तुं संप्राप्तो मनुजाधिप।

cyavana uvāca. avaśyaṃ kathanīyaṃ me tavaitan narapuṃgava. yadarthaṃ tvāham ucchettuṃ saṃprāpto manujādhipa.

भृगूणां क्षत्रिया याज्या नित्यम् एव जनाधिप। ते च भेदं गमिष्यन्ति दैवयुक्तेन हेतुना।

bhṛgūṇāṃ kṣatriyā yājyā nityam eva janādhipa. te ca bhedaṃ gamiṣyanti daivayuktena hetunā.

क्षत्रियाश् च भृगून् सर्वान् वधिष्यन्ति नराधिप। आ गर्भाद् अनुकृन्तन्तो दैवदण्डनिपीडिताः।

kṣatriyāś ca bhṛgūn sarvān vadhiṣyanti narādhipa. ā garbhād anukṛntanto daivadaṇḍanipīḍitāḥ.

तत उत्पत्स्यते ऽस्माकं कुले गोत्रविवर्धनः। और्वो नाम महातेजा ज्वलनार्कसमद्युतिः।

tata utpatsyate 'smākaṃ kule gotravivardhanaḥ. aurvo nāma mahātejā jvalanārkasamadyutiḥ.

स त्रैलोक्यविनाशाय कोपाग्निं जनयिष्यति। महीं सपर्वतवनां यः करिष्यति भस्मसात्।

sa trailokyavināśāya kopāgniṃ janayiṣyati. mahīṃ saparvatavanāṃ yaḥ kariṣyati bhasmasāt.

कं चित् कालं तु तं वह्निं स एव शमयिष्यति। समुद्रे वडवावक्त्रे प्रक्षिप्य मुनिसत्तमः।

kaṃ cit kālaṃ tu taṃ vahniṃ sa eva śamayiṣyati. samudre vaḍavāvaktre prakṣipya munisattamaḥ.

पुत्रं तस्य महाभागम् ऋचीकं भृगुनन्दनम्। साक्षात् कृत्स्नो धनुर्वेदः समुपस्थास्यते ऽनघ।

putraṃ tasya mahābhāgam ṛcīkaṃ bhṛgunandanam. sākṣāt kṛtsno dhanurvedaḥ samupasthāsyate 'nagha.

क्षत्रियाणाम् अभावाय दैवयुक्तेन हेतुना। स तु तं प्रतिगृह्यैव पुत्रे संक्रामयिष्यति।

kṣatriyāṇām abhāvāya daivayuktena hetunā. sa tu taṃ pratigṛhyaiva putre saṃkrāmayiṣyati.

जमदग्नौ महाभागे तपसा भावितात्मनि। स चापि भृगुशार्दूलस् तं वेदं धारयिष्यति।

jamadagnau mahābhāge tapasā bhāvitātmani. sa cāpi bhṛguśārdūlas taṃ vedaṃ dhārayiṣyati.

कुलात् तु तव धर्मात्मन् कन्यां सो ऽधिगमिष्यति। क्षत्रहन्ता भवेद् धिंस्रम् इति देवं सनातनम्। नारायणम् उपास्यास्य वरात् तं पुत्रम् इच्छति। उद्भावनार्थं भवतो वंशस्य नृपसत्तम।

kulāt tu tava dharmātman kanyāṃ so 'dhigamiṣyati. kṣatrahantā bhaved dhiṃsram iti devaṃ sanātanam. nārāyaṇam upāsyāsya varāt taṃ putram icchati. udbhāvanārthaṃ bhavato vaṃśasya nṛpasattama.

गाधेर् दुहितरं प्राप्य पौत्रीं तव महातपाः। ब्राह्मणं क्षत्रधर्माणं रामम् उत्पादयिष्यति।

gādher duhitaraṃ prāpya pautrīṃ tava mahātapāḥ. brāhmaṇaṃ kṣatradharmāṇaṃ rāmam utpādayiṣyati.

क्षत्रियं विप्रकर्माणं बृहस्पतिम् इवौजसा। विश्वामित्रं तव कुले गाधेः पुत्रं सुधार्मिकम्। तपसा महता युक्तं प्रदास्यति महाद्युते।

kṣatriyaṃ viprakarmāṇaṃ bṛhaspatim ivaujasā. viśvāmitraṃ tava kule gādheḥ putraṃ sudhārmikam. tapasā mahatā yuktaṃ pradāsyati mahādyute.

स्त्रियौ तु कारणं तत्र परिवर्ते भविष्यतः। पितामहनियोगाद् वै नान्यथैतद् भविष्यति।

striyau tu kāraṇaṃ tatra parivarte bhaviṣyataḥ. pitāmahaniyogād vai nānyathaitad bhaviṣyati.

तृतीये पुरुषे तुभ्यं ब्राह्मणत्वम् उपैष्यति। भविता त्वं च संबन्धी भृगूणां भावितात्मनाम्।

tṛtīye puruṣe tubhyaṃ brāhmaṇatvam upaiṣyati. bhavitā tvaṃ ca saṃbandhī bhṛgūṇāṃ bhāvitātmanām.

भीष्म उवाच। कुशिकस् तु मुनेर् वाक्यं च्यवनस्य महात्मनः। श्रुत्वा हृष्टो ऽभवद् राजा वाक्यं चेदम् उवाच ह। एवम् अस्त्व् इति धर्मात्मा तदा भरतसत्तम।

bhīṣma uvāca. kuśikas tu muner vākyaṃ cyavanasya mahātmanaḥ. śrutvā hṛṣṭo 'bhavad rājā vākyaṃ cedam uvāca ha. evam astv iti dharmātmā tadā bharatasattama.

च्यवनस् तु महातेजाः पुनर् एव नराधिपम्। वरार्थं चोदयाम् आस तम् उवाच स पार्थिवः।

cyavanas tu mahātejāḥ punar eva narādhipam. varārthaṃ codayām āsa tam uvāca sa pārthivaḥ.

बाढम् एवं ग्रहीष्यामि कामं त्वत्तो महामुने। ब्रह्मभूतं कुलं मे ऽस्तु धर्मे चास्य मनो भवेत्।

bāḍham evaṃ grahīṣyāmi kāmaṃ tvatto mahāmune. brahmabhūtaṃ kulaṃ me 'stu dharme cāsya mano bhavet.

एवम् उक्तस् तथेत्य् एवं प्रत्युक्त्वा च्यवनो मुनिः। अभ्यनुज्ञाय नृपतिं तीर्थयात्रां ययौ तदा।

evam uktas tathety evaṃ pratyuktvā cyavano muniḥ. abhyanujñāya nṛpatiṃ tīrthayātrāṃ yayau tadā.

एतत् ते कथितं सर्वम् अशेषेण मया नृप। भृगूणां कुशिकानां च प्रति संबन्धकारणम्।

etat te kathitaṃ sarvam aśeṣeṇa mayā nṛpa. bhṛgūṇāṃ kuśikānāṃ ca prati saṃbandhakāraṇam.

यथोक्तं मुनिना चापि तथा तद् अभवन् नृप। जन्म रामस्य च मुनेर् विश्वामित्रस्य चैव ह।

yathoktaṃ muninā cāpi tathā tad abhavan nṛpa. janma rāmasya ca muner viśvāmitrasya caiva ha.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...