महाभारत 13.46 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←अनुशासन पर्व→

←अध्याय 46→

[mh-13-46] • 14 श्लोकाः

भीष्म उवाच। प्राचेतसस्य वचनं कीर्तयन्ति पुराविदः। यस्याः किं चिन् नाददते ज्ञातयो न स विक्रयः।

bhīṣma uvāca. prācetasasya vacanaṃ kīrtayanti purāvidaḥ. yasyāḥ kiṃ cin nādadate jñātayo na sa vikrayaḥ.

अर्हणं तत् कुमारीणाम् आनृशंस्यतमं च तत्। सर्वं च प्रतिदेयं स्यात् कन्यायै तद् अशेषतः।

arhaṇaṃ tat kumārīṇām ānṛśaṃsyatamaṃ ca tat. sarvaṃ ca pratideyaṃ syāt kanyāyai tad aśeṣataḥ.

पितृभिर् भ्रातृभिश् चैव श्वशुरैर् अथ देवरैः। पूज्या लालयितव्याश् च बहुकल्याणम् ईप्सुभिः।

pitṛbhir bhrātṛbhiś caiva śvaśurair atha devaraiḥ. pūjyā lālayitavyāś ca bahukalyāṇam īpsubhiḥ.

यदि वै स्त्री न रोचेत पुमांसं न प्रमोदयेत्। अमोदनात् पुनः पुंसः प्रजनं न प्रवर्धते।

yadi vai strī na roceta pumāṃsaṃ na pramodayet. amodanāt punaḥ puṃsaḥ prajanaṃ na pravardhate.

पूज्या लालयितव्याश् च स्त्रियो नित्यं जनाधिप। स्त्रियो यत्र च पूज्यन्ते रमन्ते तत्र देवताः। अपूजिताश् च यत्रैताः सर्वास् तत्राफलाः क्रियाः। तदैव तत् कुलं नास्ति यदा शोचन्ति जामयः।

pūjyā lālayitavyāś ca striyo nityaṃ janādhipa. striyo yatra ca pūjyante ramante tatra devatāḥ. apūjitāś ca yatraitāḥ sarvās tatrāphalāḥ kriyāḥ. tadaiva tat kulaṃ nāsti yadā śocanti jāmayaḥ.

जामीशप्तानि गेहानि निकृत्तानीव कृत्यया। नैव भान्ति न वर्धन्ते श्रिया हीनानि पार्थिव।

jāmīśaptāni gehāni nikṛttānīva kṛtyayā. naiva bhānti na vardhante śriyā hīnāni pārthiva.

स्त्रियः पुंसां परिददे मनुर् जिगमिषुर् दिवम्। अबलाः स्वल्पकौपीनाः सुहृदः सत्यजिष्णवः।

striyaḥ puṃsāṃ paridade manur jigamiṣur divam. abalāḥ svalpakaupīnāḥ suhṛdaḥ satyajiṣṇavaḥ.

ईर्ष्यवो मानकामाश् च चण्डा असुहृदो ऽबुधाः। स्त्रियो माननम् अर्हन्ति ता मानयत मानवाः।

īrṣyavo mānakāmāś ca caṇḍā asuhṛdo 'budhāḥ. striyo mānanam arhanti tā mānayata mānavāḥ.

स्त्रीप्रत्ययो हि वो धर्मो रतिभोगाश् च केवलाः। परिचर्यान्नसंस्कारास् तदायत्ता भवन्तु वः।

strīpratyayo hi vo dharmo ratibhogāś ca kevalāḥ. paricaryānnasaṃskārās tadāyattā bhavantu vaḥ.

उत्पादनम् अपत्यस्य जातस्य परिपालनम्। प्रीत्यर्थं लोकयात्रा च पश्यत स्त्रीनिबन्धनम्।

utpādanam apatyasya jātasya paripālanam. prītyarthaṃ lokayātrā ca paśyata strīnibandhanam.

संमान्यमानाश् चैताभिः सर्वकार्याण्य् अवाप्स्यथ। विदेहराजदुहिता चात्र श्लोकम् अगायत।

saṃmānyamānāś caitābhiḥ sarvakāryāṇy avāpsyatha. videharājaduhitā cātra ślokam agāyata.

नास्ति यज्ञः स्त्रियः कश् चिन् न श्राद्धं नोपवासकम्। धर्मस् तु भर्तृशुश्रूषा तया स्वर्गं जयत्य् उत।

nāsti yajñaḥ striyaḥ kaś cin na śrāddhaṃ nopavāsakam. dharmas tu bhartṛśuśrūṣā tayā svargaṃ jayaty uta.

पिता रक्षति कौमारे भर्ता रक्षति यौवने। पुत्रास् तु स्थविरीभावे न स्त्री स्वातन्त्र्यम् अर्हति।

pitā rakṣati kaumāre bhartā rakṣati yauvane. putrās tu sthavirībhāve na strī svātantryam arhati.

श्रिय एताः स्त्रियो नाम सत्कार्या भूतिम् इच्छता। लालिता निगृहीता च स्त्री श्रीर् भवति भारत।

śriya etāḥ striyo nāma satkāryā bhūtim icchatā. lālitā nigṛhītā ca strī śrīr bhavati bhārata.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...