महाभारत 13.39 (श्लोक 1)

महाभारत

←अनुशासन पर्व→

←अध्याय 39→

[mh-13-39] • 12 श्लोकाः

युधिष्ठिर उवाच। इमे वै मानवा लोके स्त्रीषु सज्जन्त्य् अभीक्ष्णशः। मोहेन परम् आविष्टा दैवादिष्टेन पार्थिव। स्त्रियश् च पुरुषेष्व् एव प्रत्यक्षं लोकसाक्षिकम्।

yudhiṣṭhira uvāca. ime vai mānavā loke strīṣu sajjanty abhīkṣṇaśaḥ. mohena param āviṣṭā daivādiṣṭena pārthiva. striyaś ca puruṣeṣv eva pratyakṣaṃ lokasākṣikam.

अत्र मे संशयस् तीव्रो हृदि संपरिवर्तते। कथम् आसां नराः सङ्गं कुर्वते कुरुनन्दन। स्त्रियो वा तेषु रज्यन्ते विरज्यन्ते ऽथ वा पुनः।

atra me saṃśayas tīvro hṛdi saṃparivartate. katham āsāṃ narāḥ saṅgaṃ kurvate kurunandana. striyo vā teṣu rajyante virajyante 'tha vā punaḥ.

इति ताः पुरुषव्याघ्र कथं शक्याः स्म रक्षितुम्। प्रमदाः पुरुषेणेह तन् मे व्याख्यातुम् अर्हसि।

iti tāḥ puruṣavyāghra kathaṃ śakyāḥ sma rakṣitum. pramadāḥ puruṣeṇeha tan me vyākhyātum arhasi.

एता हि मयमायाभिर् वञ्चयन्तीह मानवान्। न चासां मुच्यते कश् चित् पुरुषो हस्तम् आगतः। गावो नवतृणानीव गृह्णन्त्य् एव नवान् नवान्।

etā hi mayamāyābhir vañcayantīha mānavān. na cāsāṃ mucyate kaś cit puruṣo hastam āgataḥ. gāvo navatṛṇānīva gṛhṇanty eva navān navān.

शम्बरस्य च या माया या माया नमुचेर् अपि। बलेः कुम्भीनसेश् चैव सर्वास् ता योषितो विदुः।

śambarasya ca yā māyā yā māyā namucer api. baleḥ kumbhīnaseś caiva sarvās tā yoṣito viduḥ.

हसन्तं प्रहसन्त्य् एता रुदन्तं प्ररुदन्ति च। अप्रियं प्रियवाक्यैश् च गृह्णते कालयोगतः। यदि जिह्वासहस्रं स्याज् जीवेच् च शरदां शतम्। अनन्यकर्मा स्त्रीदोषान् अनुक्त्वा निधनं व्रजेत्।

hasantaṃ prahasanty etā rudantaṃ prarudanti ca. apriyaṃ priyavākyaiś ca gṛhṇate kālayogataḥ. yadi jihvāsahasraṃ syāj jīvec ca śaradāṃ śatam. ananyakarmā strīdoṣān anuktvā nidhanaṃ vrajet.

उशना वेद यच् छास्त्रं यच् च वेद बृहस्पतिः। स्त्रीबुद्ध्या न विशिष्येते ताः स्म रक्ष्याः कथं नरैः।

uśanā veda yac chāstraṃ yac ca veda bṛhaspatiḥ. strībuddhyā na viśiṣyete tāḥ sma rakṣyāḥ kathaṃ naraiḥ.

अनृतं सत्यम् इत्य् आहुः सत्यं चापि तथानृतम्। दोषास्पदे ऽशुचौ देशे ह्य् आसां रक्तास् त्व् अहो नराः। इति यास् ताः कथं वीर संरक्ष्याः पुरुषैर् इह।

anṛtaṃ satyam ity āhuḥ satyaṃ cāpi tathānṛtam. doṣāspade 'śucau deśe hy āsāṃ raktās tv aho narāḥ. iti yās tāḥ kathaṃ vīra saṃrakṣyāḥ puruṣair iha.

स्त्रीणां बुद्ध्युपनिष्कर्षाद् अर्थशास्त्राणि शत्रुहन्। बृहस्पतिप्रभृतिभिर् मन्ये सद्भिः कृतानि वै।

strīṇāṃ buddhyupaniṣkarṣād arthaśāstrāṇi śatruhan. bṛhaspatiprabhṛtibhir manye sadbhiḥ kṛtāni vai.

संपूज्यमानाः पुरुषैर् विकुर्वन्ति मनो नृषु। अपास्ताश् च तथा राजन् विकुर्वन्ति मनः स्त्रियः। इमाः प्रजा महाबाहो धार्मिक्य इति नः श्रुतम्। सत्कृतासत्कृताश् चापि विकुर्वन्ति मनः सदा।

saṃpūjyamānāḥ puruṣair vikurvanti mano nṛṣu. apāstāś ca tathā rājan vikurvanti manaḥ striyaḥ. imāḥ prajā mahābāho dhārmikya iti naḥ śrutam. satkṛtāsatkṛtāś cāpi vikurvanti manaḥ sadā.

कस् ताः शक्तो रक्षितुं स्याद् इति मे संशयो महान्। तन् मे ब्रूहि महाबाहो कुरूणां वंशवर्धन।

kas tāḥ śakto rakṣituṃ syād iti me saṃśayo mahān. tan me brūhi mahābāho kurūṇāṃ vaṃśavardhana.

यदि शक्या कुरुश्रेष्ठ रक्षा तासां कथं चन। कर्तुं वा कृतपूर्वा वा तन् मे व्याख्यातुम् अर्हसि।

yadi śakyā kuruśreṣṭha rakṣā tāsāṃ kathaṃ cana. kartuṃ vā kṛtapūrvā vā tan me vyākhyātum arhasi.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents