महाभारत 13.36 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←अनुशासन पर्व→

←अध्याय 36→

[mh-13-36] • 19 श्लोकाः

भीष्म उवाच। अत्राप्य् उदाहरन्तीमम् इतिहासं पुरातनम्। शक्रशम्बरसंवादं तन् निबोध युधिष्ठिर।

bhīṣma uvāca. atrāpy udāharantīmam itihāsaṃ purātanam. śakraśambarasaṃvādaṃ tan nibodha yudhiṣṭhira.

शक्रो ह्य् अज्ञातरूपेण जटी भूत्वा रजोरुणः। विरूपं रूपम् आस्थाय प्रश्नं पप्रच्छ शम्बरम्।

śakro hy ajñātarūpeṇa jaṭī bhūtvā rajoruṇaḥ. virūpaṃ rūpam āsthāya praśnaṃ papraccha śambaram.

केन शम्बर वृत्तेन स्वजात्यान् अधितिष्ठसि। श्रेष्ठं त्वां केन मन्यन्ते तन् मे प्रब्रूहि पृच्छतः।

kena śambara vṛttena svajātyān adhitiṣṭhasi. śreṣṭhaṃ tvāṃ kena manyante tan me prabrūhi pṛcchataḥ.

शम्बर उवाच। नासूयामि सदा विप्रान् ब्रह्माणं च पितामहम्। शास्त्राणि वदतो विप्रान् संमन्यामि यथासुखम्।

śambara uvāca. nāsūyāmi sadā viprān brahmāṇaṃ ca pitāmaham. śāstrāṇi vadato viprān saṃmanyāmi yathāsukham.

श्रुत्वा च नावजानामि नापराध्यामि कर्हि चित्। अभ्यर्च्यान् अनुपृच्छामि पादौ गृह्णामि धीमताम्।

śrutvā ca nāvajānāmi nāparādhyāmi karhi cit. abhyarcyān anupṛcchāmi pādau gṛhṇāmi dhīmatām.

ते विश्रब्धाः प्रभाषन्ते संयच्छन्ति च मां सदा। प्रमत्तेष्व् अप्रमत्तो ऽस्मि सदा सुप्तेषु जागृमि।

te viśrabdhāḥ prabhāṣante saṃyacchanti ca māṃ sadā. pramatteṣv apramatto 'smi sadā supteṣu jāgṛmi.

ते मा शास्त्रपथे युक्तं ब्रह्मण्यम् अनसूयकम्। समासिञ्चन्ति शास्तारः क्षौद्रं मध्व् इव मक्षिकाः।

te mā śāstrapathe yuktaṃ brahmaṇyam anasūyakam. samāsiñcanti śāstāraḥ kṣaudraṃ madhv iva makṣikāḥ.

यच् च भाषन्ति ते तुष्टास् तत् तद् गृह्णामि मेधया। समाधिम् आत्मनो नित्यम् अनुलोमम् अचिन्तयन्।

yac ca bhāṣanti te tuṣṭās tat tad gṛhṇāmi medhayā. samādhim ātmano nityam anulomam acintayan.

सो ऽहं वागग्रसृष्टानां रसानाम् अवलेहकः। स्वजात्यान् अधितिष्ठामि नक्षत्राणीव चन्द्रमाः।

so 'haṃ vāgagrasṛṣṭānāṃ rasānām avalehakaḥ. svajātyān adhitiṣṭhāmi nakṣatrāṇīva candramāḥ.

एतत् पृथिव्याम् अमृतम् एतच् चक्षुर् अनुत्तमम्। यद् ब्राह्मणमुखाच् छास्त्रम् इह श्रुत्वा प्रवर्तते।

etat pṛthivyām amṛtam etac cakṣur anuttamam. yad brāhmaṇamukhāc chāstram iha śrutvā pravartate.

एतत् कारणम् आज्ञाय दृष्ट्वा देवासुरं पुरा। युद्धं पिता मे हृष्टात्मा विस्मितः प्रत्यपद्यत।

etat kāraṇam ājñāya dṛṣṭvā devāsuraṃ purā. yuddhaṃ pitā me hṛṣṭātmā vismitaḥ pratyapadyata.

दृष्ट्वा च ब्राह्मणानां तु महिमानं महात्मनाम्। पर्यपृच्छत् कथम् इमे सिद्धा इति निशाकरम्। स पृष्टस् तान् उवाचेदं सिद्धांस् तत्र निशाकरः।

dṛṣṭvā ca brāhmaṇānāṃ tu mahimānaṃ mahātmanām. paryapṛcchat katham ime siddhā iti niśākaram. sa pṛṣṭas tān uvācedaṃ siddhāṃs tatra niśākaraḥ.

सोम उवाच। ब्राह्मणास् तपसा सर्वे सिध्यन्ते वाग्बलाः सदा। भुजवीर्या हि राजानो वागस्त्राश् च द्विजातयः।

soma uvāca. brāhmaṇās tapasā sarve sidhyante vāgbalāḥ sadā. bhujavīryā hi rājāno vāgastrāś ca dvijātayaḥ.

प्रवसन् वाप्य् अधीयीत बह्वीर् दुर्वसतीर् वसन्। निर्मन्युर् अपि निर्मानो यतिः स्यात् समदर्शनः।

pravasan vāpy adhīyīta bahvīr durvasatīr vasan. nirmanyur api nirmāno yatiḥ syāt samadarśanaḥ.

अपि चेज् जातिसंपन्नः सर्वान् वेदान् पितुर् गृहे। श्लाघमान इवाधीयेद् ग्राम्य इत्य् एव तं विदुः।

api cej jātisaṃpannaḥ sarvān vedān pitur gṛhe. ślāghamāna ivādhīyed grāmya ity eva taṃ viduḥ.

भूमिर् एतौ निगिरति सर्पो बिलशयान् इव। राजानं चाप्य् अयोद्धारं ब्राह्मणं चाप्रवासिनम्।

bhūmir etau nigirati sarpo bilaśayān iva. rājānaṃ cāpy ayoddhāraṃ brāhmaṇaṃ cāpravāsinam.

अतिमानः श्रियं हन्ति पुरुषस्याल्पमेधसः। गर्भेण दुष्यते कन्या गृहवासेन च द्विजः। विद्याविदो लोकविदस् तपोदमसमन्विताः। नित्यं पूज्याश् च वन्द्याश् च द्विजा लोकद्वयेच्छुभिः।

atimānaḥ śriyaṃ hanti puruṣasyālpamedhasaḥ. garbheṇa duṣyate kanyā gṛhavāsena ca dvijaḥ. vidyāvido lokavidas tapodamasamanvitāḥ. nityaṃ pūjyāś ca vandyāś ca dvijā lokadvayecchubhiḥ.

इत्य् एतन् मे पिता श्रुत्वा सोमाद् अद्भुतदर्शनात्। ब्राह्मणान् पूजयाम् आस तथैवाहं महाव्रतान्।

ity etan me pitā śrutvā somād adbhutadarśanāt. brāhmaṇān pūjayām āsa tathaivāhaṃ mahāvratān.

भीष्म उवाच। श्रुत्वैतद् वचनं शक्रो दानवेन्द्रमुखाच् च्युतम्। द्विजान् संपूजयाम् आस महेन्द्रत्वम् अवाप च।

bhīṣma uvāca. śrutvaitad vacanaṃ śakro dānavendramukhāc cyutam. dvijān saṃpūjayām āsa mahendratvam avāpa ca.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...