महाभारत 13.140 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←अनुशासन पर्व→

←अध्याय 140→

[mh-13-140] • 26 श्लोकाः

भीष्म उवाच। इत्य् उक्तः स तदा तूष्णीम् अभूद् वायुस् ततो ऽब्रवीत्। शृणु राजन्न् अगस्त्यस्य माहात्म्यं ब्राह्मणस्य ह।

bhīṣma uvāca. ity uktaḥ sa tadā tūṣṇīm abhūd vāyus tato 'bravīt. śṛṇu rājann agastyasya māhātmyaṃ brāhmaṇasya ha.

असुरैर् निर्जिता देवा निरुत्साहाश् च ते कृताः। यज्ञाश् चैषां हृताः सर्वे पितृभ्यश् च स्वधा तथा।

asurair nirjitā devā nirutsāhāś ca te kṛtāḥ. yajñāś caiṣāṃ hṛtāḥ sarve pitṛbhyaś ca svadhā tathā.

कर्मेज्या मानवानां च दानवैर् हैहयर्षभ। भ्रष्टैश्वर्यास् ततो देवाश् चेरुः पृथ्वीम् इति श्रुतिः।

karmejyā mānavānāṃ ca dānavair haihayarṣabha. bhraṣṭaiśvaryās tato devāś ceruḥ pṛthvīm iti śrutiḥ.

ततः कदा चित् ते राजन् दीप्तम् आदित्यवर्चसम्। ददृशुस् तेजसा युक्तम् अगस्त्यं विपुलव्रतम्।

tataḥ kadā cit te rājan dīptam ādityavarcasam. dadṛśus tejasā yuktam agastyaṃ vipulavratam.

अभिवाद्य च तं देवा दृष्ट्वा च यशसा वृतम्। इदम् ऊचुर् महात्मानं वाक्यं काले जनाधिप।

abhivādya ca taṃ devā dṛṣṭvā ca yaśasā vṛtam. idam ūcur mahātmānaṃ vākyaṃ kāle janādhipa.

दानवैर् युधि भग्नाः स्म तथैश्वर्याच् च भ्रंशिताः। तद् अस्मान् नो भयात् तीव्रात् त्राहि त्वं मुनिपुंगव।

dānavair yudhi bhagnāḥ sma tathaiśvaryāc ca bhraṃśitāḥ. tad asmān no bhayāt tīvrāt trāhi tvaṃ munipuṃgava.

इत्य् उक्तः स तदा देवैर् अगस्त्यः कुपितो ऽभवत्। प्रजज्वाल च तेजस्वी कालाग्निर् इव संक्षये।

ity uktaḥ sa tadā devair agastyaḥ kupito 'bhavat. prajajvāla ca tejasvī kālāgnir iva saṃkṣaye.

तेन दीप्तांशुजालेन निर्दग्धा दानवास् तदा। अन्तरिक्षान् महाराज न्यपतन्त सहस्रशः।

tena dīptāṃśujālena nirdagdhā dānavās tadā. antarikṣān mahārāja nyapatanta sahasraśaḥ.

दह्यमानास् तु ते दैत्यास् तस्यागस्त्यस्य तेजसा। उभौ लोकौ परित्यज्य ययुः काष्ठां स्म दक्षिणाम्।

dahyamānās tu te daityās tasyāgastyasya tejasā. ubhau lokau parityajya yayuḥ kāṣṭhāṃ sma dakṣiṇām.

बलिस् तु यजते यज्ञम् अश्वमेधं महीं गतः। ये ऽन्ये स्वस्था महीस्थाश् च ते न दग्धा महासुराः।

balis tu yajate yajñam aśvamedhaṃ mahīṃ gataḥ. ye 'nye svasthā mahīsthāś ca te na dagdhā mahāsurāḥ.

ततो लोकाः पुनः प्राप्ताः सुरैः शान्तं च तद् रजः। अथैनम् अब्रुवन् देवा भूमिष्ठान् असुराञ् जहि।

tato lokāḥ punaḥ prāptāḥ suraiḥ śāntaṃ ca tad rajaḥ. athainam abruvan devā bhūmiṣṭhān asurāñ jahi.

इत्य् उक्त आह देवान् स न शक्नोमि महीगतान्। दग्धुं तपो हि क्षीयेन् मे धक्ष्यामीति च पार्थिव।

ity ukta āha devān sa na śaknomi mahīgatān. dagdhuṃ tapo hi kṣīyen me dhakṣyāmīti ca pārthiva.

एवं दग्धा भगवता दानवाः स्वेन तेजसा। अगस्त्येन तदा राजंस् तपसा भावितात्मना।

evaṃ dagdhā bhagavatā dānavāḥ svena tejasā. agastyena tadā rājaṃs tapasā bhāvitātmanā.

ईदृशश् चाप्य् अगस्त्यो हि कथितस् ते मयानघ। ब्रवीम्य् अहं ब्रूहि वा त्वम् अगस्त्यात् क्षत्रियं वरम्।

īdṛśaś cāpy agastyo hi kathitas te mayānagha. bravīmy ahaṃ brūhi vā tvam agastyāt kṣatriyaṃ varam.

इत्य् उक्तः स तदा तूष्णीम् अभूद् वायुस् ततो ऽब्रवीत्। शृणु राजन् वसिष्ठस्य मुख्यं कर्म यशस्विनः। वैखानसविधानेन गङ्गातीरं समाश्रिताः।

ity uktaḥ sa tadā tūṣṇīm abhūd vāyus tato 'bravīt. śṛṇu rājan vasiṣṭhasya mukhyaṃ karma yaśasvinaḥ. vaikhānasavidhānena gaṅgātīraṃ samāśritāḥ.

आदित्याः सत्रम् आसन्त सरो वै मानसं प्रति। वसिष्ठं मनसा गत्वा श्रुत्वा तत्रास्य गोचरम्।

ādityāḥ satram āsanta saro vai mānasaṃ prati. vasiṣṭhaṃ manasā gatvā śrutvā tatrāsya gocaram.

यजमानांस् तु तान् दृष्ट्वा व्यग्रान् दीक्षानुकर्शितान्। हन्तुम् इच्छन्ति शैलाभाः खलिनो नाम दानवाः।

yajamānāṃs tu tān dṛṣṭvā vyagrān dīkṣānukarśitān. hantum icchanti śailābhāḥ khalino nāma dānavāḥ.

अदूरात् तु ततस् तेषां ब्रह्मदत्तवरं सरः। हता हता वै ते तत्र जीवन्त्य् आप्लुत्य दानवाः।

adūrāt tu tatas teṣāṃ brahmadattavaraṃ saraḥ. hatā hatā vai te tatra jīvanty āplutya dānavāḥ.

ते प्रगृह्य महाघोरान् पर्वतान् परिघान् द्रुमान्। विक्षोभयन्तः सलिलम् उत्थिताः शतयोजनम्।

te pragṛhya mahāghorān parvatān parighān drumān. vikṣobhayantaḥ salilam utthitāḥ śatayojanam.

अभ्यद्रवन्त देवांस् ते सहस्राणि दशैव ह। ततस् तैर् अर्दिता देवाः शरणं वासवं ययुः।

abhyadravanta devāṃs te sahasrāṇi daśaiva ha. tatas tair arditā devāḥ śaraṇaṃ vāsavaṃ yayuḥ.

स च तैर् व्यथितः शक्रो वसिष्ठं शरणं ययौ। ततो ऽभयं ददौ तेभ्यो वसिष्ठो भगवान् ऋषिः।

sa ca tair vyathitaḥ śakro vasiṣṭhaṃ śaraṇaṃ yayau. tato 'bhayaṃ dadau tebhyo vasiṣṭho bhagavān ṛṣiḥ.

तथा तान् दुःखिताञ् जानन्न् आनृशंस्यपरो मुनिः। अयत्नेनादहत् सर्वान् खलिनः स्वेन तेजसा।

tathā tān duḥkhitāñ jānann ānṛśaṃsyaparo muniḥ. ayatnenādahat sarvān khalinaḥ svena tejasā.

कैलासं प्रस्थितां चापि नदीं गङ्गां महातपाः। आनयत् तत् सरो दिव्यं तया भिन्नं च तत् सरः।

kailāsaṃ prasthitāṃ cāpi nadīṃ gaṅgāṃ mahātapāḥ. ānayat tat saro divyaṃ tayā bhinnaṃ ca tat saraḥ.

सरो भिन्नं तया नद्या सरयूः सा ततो ऽभवत्। हताश् च खलिनो यत्र स देशः खलिनो ऽभवत्।

saro bhinnaṃ tayā nadyā sarayūḥ sā tato 'bhavat. hatāś ca khalino yatra sa deśaḥ khalino 'bhavat.

एवं सेन्द्रा वसिष्ठेन रक्षितास् त्रिदिवौकसः। ब्रह्मदत्तवराश् चैव हता दैत्या महात्मना।

evaṃ sendrā vasiṣṭhena rakṣitās tridivaukasaḥ. brahmadattavarāś caiva hatā daityā mahātmanā.

एतत् कर्म वसिष्ठस्य कथितं ते मयानघ। ब्रवीम्य् अहं ब्रूहि वा त्वं वसिष्ठात् क्षत्रियं वरम्।

etat karma vasiṣṭhasya kathitaṃ te mayānagha. bravīmy ahaṃ brūhi vā tvaṃ vasiṣṭhāt kṣatriyaṃ varam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...