महाभारत 13.135 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←अनुशासन पर्व→

←अध्याय 135→

[mh-13-135] • 142 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। श्रुत्वा धर्मान् अशेषेण पावनानि च सर्वशः। युधिष्ठिरः शांतनवं पुनर् एवाभ्यभाषत।

vaiśaṃpāyana uvāca. śrutvā dharmān aśeṣeṇa pāvanāni ca sarvaśaḥ. yudhiṣṭhiraḥ śāṃtanavaṃ punar evābhyabhāṣata.

किम् एकं दैवतं लोके किं वाप्य् एकं परायणम्। स्तुवन्तः कं कम् अर्चन्तः प्राप्नुयुर् मानवाः शुभम्।

kim ekaṃ daivataṃ loke kiṃ vāpy ekaṃ parāyaṇam. stuvantaḥ kaṃ kam arcantaḥ prāpnuyur mānavāḥ śubham.

को धर्मः सर्वधर्माणां भवतः परमो मतः। किं जपन् मुच्यते जन्तुर् जन्मसंसारबन्धनात्।

ko dharmaḥ sarvadharmāṇāṃ bhavataḥ paramo mataḥ. kiṃ japan mucyate jantur janmasaṃsārabandhanāt.

भीष्म उवाच। जगत्प्रभुं देवदेवम् अनन्तं पुरुषोत्तमम्। स्तुवन् नामसहस्रेण पुरुषः सततोत्थितः।

bhīṣma uvāca. jagatprabhuṃ devadevam anantaṃ puruṣottamam. stuvan nāmasahasreṇa puruṣaḥ satatotthitaḥ.

तम् एव चार्चयन् नित्यं भक्त्या पुरुषम् अव्ययम्। ध्यायन् स्तुवन् नमस्यंश् च यजमानस् तम् एव च।

tam eva cārcayan nityaṃ bhaktyā puruṣam avyayam. dhyāyan stuvan namasyaṃś ca yajamānas tam eva ca.

अनादिनिधनं विष्णुं सर्वलोकमहेश्वरम्। लोकाध्यक्षं स्तुवन् नित्यं सर्वदुःखातिगो भवेत्।

anādinidhanaṃ viṣṇuṃ sarvalokamaheśvaram. lokādhyakṣaṃ stuvan nityaṃ sarvaduḥkhātigo bhavet.

ब्रह्मण्यं सर्वधर्मज्ञं लोकानां कीर्तिवर्धनम्। लोकनाथं महद् भूतं सर्वभूतभवोद्भवम्।

brahmaṇyaṃ sarvadharmajñaṃ lokānāṃ kīrtivardhanam. lokanāthaṃ mahad bhūtaṃ sarvabhūtabhavodbhavam.

एष मे सर्वधर्माणां धर्मो ऽधिकतमो मतः। यद् भक्त्या पुण्डरीकाक्षं स्तवैर् अर्चेन् नरः सदा।

eṣa me sarvadharmāṇāṃ dharmo 'dhikatamo mataḥ. yad bhaktyā puṇḍarīkākṣaṃ stavair arcen naraḥ sadā.

परमं यो महत् तेजः परमं यो महत् तपः। परमं यो महद् ब्रह्म परमं यः परायणम्।

paramaṃ yo mahat tejaḥ paramaṃ yo mahat tapaḥ. paramaṃ yo mahad brahma paramaṃ yaḥ parāyaṇam.

पवित्राणां पवित्रं यो मङ्गलानां च मङ्गलम्। दैवतं देवतानां च भूतानां यो ऽव्ययः पिता।

pavitrāṇāṃ pavitraṃ yo maṅgalānāṃ ca maṅgalam. daivataṃ devatānāṃ ca bhūtānāṃ yo 'vyayaḥ pitā.

यतः सर्वाणि भूतानि भवन्त्य् आदियुगागमे। यस्मिंश् च प्रलयं यान्ति पुनर् एव युगक्षये।

yataḥ sarvāṇi bhūtāni bhavanty ādiyugāgame. yasmiṃś ca pralayaṃ yānti punar eva yugakṣaye.

तस्य लोकप्रधानस्य जगन्नाथस्य भूपते। विष्णोर् नामसहस्रं मे शृणु पापभयापहम्।

tasya lokapradhānasya jagannāthasya bhūpate. viṣṇor nāmasahasraṃ me śṛṇu pāpabhayāpaham.

यानि नामानि गौणानि विख्यातानि महात्मनः। ऋषिभिः परिगीतानि तानि वक्ष्यामि भूतये।

yāni nāmāni gauṇāni vikhyātāni mahātmanaḥ. ṛṣibhiḥ parigītāni tāni vakṣyāmi bhūtaye.

विष्णोर् नामसहस्रस्य वेदव्यासो महान् ऋषिः। छन्दो ऽनुष्टुप् तथा देवो भगवान् विश्वरूपधृक्। ऋषिर् नाम्नां सहस्रस्य वेदव्यासो महामुनिः। छन्दो ऽनुष्टुप् तथा देवो भगवान् देवकीसुतः। अमृतांशूद्भवो बीजं शक्तिर् देवकीनन्दनः। त्रिसामा हृदयं तस्य शान्त्यर्थे विनियुज्यते। विष्णुं जिष्णुं महाविष्णुं प्रभविष्णुं महेश्वरम्। अनेकरूपदैत्यान्तं नमामि पुरुषोत्तमम्। विश्वं विष्णुर् वषट्कारो भूतभव्यभवत्प्रभुः। भूतकृद् भूतभृद् भावो भूतात्मा भूतभावनः।

viṣṇor nāmasahasrasya vedavyāso mahān ṛṣiḥ. chando 'nuṣṭup tathā devo bhagavān viśvarūpadhṛk. ṛṣir nāmnāṃ sahasrasya vedavyāso mahāmuniḥ. chando 'nuṣṭup tathā devo bhagavān devakīsutaḥ. amṛtāṃśūdbhavo bījaṃ śaktir devakīnandanaḥ. trisāmā hṛdayaṃ tasya śāntyarthe viniyujyate. viṣṇuṃ jiṣṇuṃ mahāviṣṇuṃ prabhaviṣṇuṃ maheśvaram. anekarūpadaityāntaṃ namāmi puruṣottamam. viśvaṃ viṣṇur vaṣaṭkāro bhūtabhavyabhavatprabhuḥ. bhūtakṛd bhūtabhṛd bhāvo bhūtātmā bhūtabhāvanaḥ.

पूतात्मा परमात्मा च मुक्तानां परमा गतिः। अव्ययः पुरुषः साक्षी क्षेत्रज्ञो ऽक्षर एव च।

pūtātmā paramātmā ca muktānāṃ paramā gatiḥ. avyayaḥ puruṣaḥ sākṣī kṣetrajño 'kṣara eva ca.

योगो योगविदां नेता प्रधानपुरुषेश्वरः। नारसिंहवपुः श्रीमान् केशवः पुरुषोत्तमः।

yogo yogavidāṃ netā pradhānapuruṣeśvaraḥ. nārasiṃhavapuḥ śrīmān keśavaḥ puruṣottamaḥ.

सर्वः शर्वः शिवः स्थाणुर् भूतादिर् निधिर् अव्ययः। संभवो भावनो भर्ता प्रभवः प्रभुर् ईश्वरः।

sarvaḥ śarvaḥ śivaḥ sthāṇur bhūtādir nidhir avyayaḥ. saṃbhavo bhāvano bhartā prabhavaḥ prabhur īśvaraḥ.

स्वयंभूः शंभुर् आदित्यः पुष्कराक्षो महास्वनः। अनादिनिधनो धाता विधाता धातुर् उत्तमः।

svayaṃbhūḥ śaṃbhur ādityaḥ puṣkarākṣo mahāsvanaḥ. anādinidhano dhātā vidhātā dhātur uttamaḥ.

अप्रमेयो हृषीकेशः पद्मनाभो ऽमरप्रभुः। विश्वकर्मा मनुस् त्वष्टा स्थविष्ठः स्थविरो ध्रुवः।

aprameyo hṛṣīkeśaḥ padmanābho 'maraprabhuḥ. viśvakarmā manus tvaṣṭā sthaviṣṭhaḥ sthaviro dhruvaḥ.

अग्राह्यः शाश्वतः कृष्णो लोहिताक्षः प्रतर्दनः। प्रभूतस् त्रिककुब्धाम पवित्रं मङ्गलं परम्।

agrāhyaḥ śāśvataḥ kṛṣṇo lohitākṣaḥ pratardanaḥ. prabhūtas trikakubdhāma pavitraṃ maṅgalaṃ param.

ईशानः प्राणदः प्राणो ज्येष्ठः श्रेष्ठः प्रजापतिः। हिरण्यगर्भो भूगर्भो माधवो मधुसूदनः।

īśānaḥ prāṇadaḥ prāṇo jyeṣṭhaḥ śreṣṭhaḥ prajāpatiḥ. hiraṇyagarbho bhūgarbho mādhavo madhusūdanaḥ.

ईश्वरो विक्रमी धन्वी मेधावी विक्रमः क्रमः। अनुत्तमो दुराधर्षः कृतज्ञः कृतिर् आत्मवान्।

īśvaro vikramī dhanvī medhāvī vikramaḥ kramaḥ. anuttamo durādharṣaḥ kṛtajñaḥ kṛtir ātmavān.

सुरेशः शरणं शर्म विश्वरेताः प्रजाभवः। अहः संवत्सरो व्यालः प्रत्ययः सर्वदर्शनः।

sureśaḥ śaraṇaṃ śarma viśvaretāḥ prajābhavaḥ. ahaḥ saṃvatsaro vyālaḥ pratyayaḥ sarvadarśanaḥ.

अजः सर्वेश्वरः सिद्धः सिद्धिः सर्वादिर् अच्युतः। वृषाकपिर् अमेयात्मा सर्वयोगविनिःसृतः।

ajaḥ sarveśvaraḥ siddhaḥ siddhiḥ sarvādir acyutaḥ. vṛṣākapir ameyātmā sarvayogaviniḥsṛtaḥ.

वसुर् वसुमनाः सत्यः समात्मा संमितः समः। अमोघः पुण्डरीकाक्षो वृषकर्मा वृषाकृतिः।

vasur vasumanāḥ satyaḥ samātmā saṃmitaḥ samaḥ. amoghaḥ puṇḍarīkākṣo vṛṣakarmā vṛṣākṛtiḥ.

रुद्रो बहुशिरा बभ्रुर् विश्वयोनिः शुचिश्रवाः। अमृतः शाश्वतः स्थाणुर् वरारोहो महातपाः। युधिष्ठिरः। पितामह महाप्राज्ञ सर्वशास्त्रविशारद। किं जप्यं जपतो नित्यं भवेद् धर्मफलं महत्। प्रस्थाने वा प्रवेशे वा प्रवृत्ते वापि कर्मणि। दैवे वा श्राद्धकाले वा किं जप्यं कर्मसाधनम्। शान्तिकं पौष्टिकं रक्षा शत्रुघ्नं भयनाशनम्। भीष्मः। जप्यं यद् ब्रह्मसमितं तद् भवान् वक्तुम् अर्हति। व्यासप्रोक्तम् इमं मन्त्रं शृणुष्वैकमना नृप। सावित्र्या विहितं दिव्यं सद्यः पापविमोचनम्। शृणु मन्त्रविधिं कृत्स्नं प्रोच्यमानं मयानघ। यं श्रुत्वा पाण्डवश्रेष्ठ सर्वपापैः प्रमुच्यते। रात्राव् अहनि धर्मज्ञ येन पापैर् न लिप्यते। तत् ते ऽहं संप्रवक्ष्यामि शृणुष्वैकमना नृप। आयुष्मान् भवते चैव यं श्रुत्वा पार्थिवात्मज। पुरुषस् तु सुसिद्धार्थः प्रेत्य चेह च मोदते। सेवितं सततं राजन् पुरा राजर्षिसत्तमैः। क्षत्रधर्मपरैर् नित्यं सत्यव्रतपरायणैः। इदम् आह्निकम् अव्यग्रं कुर्वद्भिर् नियतैः सदा। नृपैर् भरतशार्दूल प्राप्यते श्रीर् अनुत्तमा। नमो वसिष्ठाय महाव्रताय। पराशरं वेदनिधिं प्रणम्य। नमो ऽस्त्व् अनन्ताय महोरगाय। नमो ऽस्तु सिद्धेभ्य इहाक्षयेभ्यः। नमो ऽस्त्व् ऋषिभ्यः परमं परेषां। देवेषु देवं वरदं वराणाम्। सहस्रशीर्षाय नमः शिवाय। सहस्रनामाय जनार्दनाय। अजैकपाद् अहिर्बुध्न्यः पिनाकी चापराजितः। ऋतश् च पितृरूपश् च त्र्यम्बकश् च महेश्वरः। वृषाकपिश् च शंभुश् च हवनो ऽथेश्वरस् तथा। एकादशैते प्रथिता रुद्रास् त्रिभुवनेश्वराः। शतम् एतत् समाख्यातं शतरुद्रे महात्मनाम्। अंशो भगश् च मित्रश् च वरुणश् च जलेश्वरः। तथा धातार्यमा चैव जयन्तो भास्करस् तथा। त्वष्टा पूषा तथैवेन्द्रो द्वादशो विष्णुर् उच्यते। इत्य् एते द्वादशादित्याः काश्यपेया इति श्रुतिः। धरो ध्रुवश् च सोमश् च सावित्रो ऽथानिलो ऽनलः। प्रत्यूषश् च प्रभासश् च वसवो ऽष्टौ प्रकीर्तिताः। नासत्यश् चापि दस्रश् च स्मृतौ द्वाव् अश्विनाव् अपि। मार्तण्डस्यात्मजाव् एतौ संज्ञानासाविनिर्गतौ। अतः परं प्रवक्ष्यामि लोकानां कर्मसाक्षिणः। अपि यज्ञस्य वेत्तारो दत्तस्य सुकृतस्य च। अदृश्याः सर्वभूतेषु पश्यन्ति त्रिदशेश्वराः। शुभाशुभानि कर्माणि मृत्युः कालश् च सर्वशः। विश्वेदेवाः पितृगणा मूर्तिमन्तस् तपोधनाः। मुनयश् चैव सिद्धाश् च तपोमोक्षपरायणाः। शुचिस्मिताः कीर्तयतां प्रयच्छन्ति शुभं नृणाम्। प्रजापतिकृतान् एतांल् लोकान् दिव्येन तेजसा। वसन्ति सर्वलोकेषु प्रयताः सर्वकर्मसु। प्राणानाम् ईश्वरान् एतान् कीर्तयन् प्रयतो नरः। धर्मार्थकामैर् विपुलैर् युज्यते स हि नित्यशः। लोकांश् च लभते पुण्यान् विश्वेश्वरकृताञ् शुभान्। एते देवास् त्रयस्त्रिंशत् सर्वभूतगणेश्वराः। नन्दीश्वरो महाकायो ग्रामणीर् वृषभध्वजः। ईश्वराः सर्वलोकानां गणेश्वरविनायकाः। सौम्या रौद्रगणाश् चैव योगभूतगणास् तथा। ज्योतींषि सरितो व्योम सुपर्णः पतगेश्वरः। पृथिव्यां तपसा सिद्धाः स्थावराश् च चराश् च ह। हिमवान् गिरयश् चैव चत्वारश् च महार्णवाः। भवस्यानुचराः सर्वे हरतुल्यपराक्रमाः। विष्णुर् देवो ऽथ जिष्णुश् च स्कन्दश् चाम्बिकया सह। कीर्तयन् प्रयतः सर्वान् सर्वपापैः प्रमुच्यते। अत ऊर्ध्वं प्रवक्ष्यामि मानवान् ऋषिसत्तमान्। यवक्रीतश् च रैभ्यश् च अर्वावसुपरावसू। औशिजश् चैव कक्षीवान् बलश् चाङ्गिरसः सुतः। ऋषिर् मेधातिथेः पुत्रः कण्वो बर्हिषदस् तथा। ब्रह्मतेजोमयाः सर्वे कीर्तिता लोकभावनाः। लभन्ते हि शुभं सर्वे रुद्रानलवसुप्रभाः। भुवि कृत्वा शुभं कर्म मोदन्ते दिवि दैवतैः। महेन्द्रगुरवः सप्त प्राचीं वै दिशम् आश्रिताः। प्रयतः कीर्तयन्न् एताञ् शक्रलोके महीयते। उन्मुचुः प्रमुचुश् चैव स्वस्त्यात्रेयश् च वीर्यवान्। दृढव्यश् चोर्ध्वबाहुश् च तृणसोमाङ्गिरास् तथा। मित्रावरुणयोः पुत्रस् तथागस्त्यः प्रतापवान्। धर्मराजर्त्विजः सप्त दक्षिणां दिशम् आश्रिताः। दृढेयुश् च ऋतेयुश् च परिव्याधश् च कीर्तिमान्। एकतश् च द्वितश् चैव त्रितश् चादित्यसंनिभाः। अत्रेः पुत्रश् च धर्मात्मा ऋषिः सारस्वतस् तथा। वरुणस्यर्त्विजः सप्त पश्चिमां दिशम् आश्रिताः। अत्रिर् वसिष्ठो भगवान् कश्यपश् च महान् ऋषिः। गौतमश् च भरद्वाजो विश्वामित्रो ऽथ कौशिकः। ऋचीकतनयश् चोग्रो जमदग्निः प्रतापवान्। धनेश्वरस्य गुरवः सप्तैते उत्तरां श्रिताः। अपरे मुनयः सप्त दिक्षु सर्वासु धिष्ठिताः। कीर्तिस्वस्तिकरा नॄणां कीर्तिता लोकभावनाः। धर्मः कामश् च कालश् च वसुर् वासुकिर् एव च। अनन्तः कपिलश् चैव सप्तैते धरणीधराः। रामो व्यासस् तथा द्रौणिर् अश्वत्थामा च लोमशः। इत्य् एते मुनयो दिव्या एकैकः सप्तसप्तधा। शान्तिस्वस्तिकरा लोके दिशां पालाः प्रकीर्तिताः। यस्यां यस्यां दिशि ह्य् एते तन्मुखः शरणं व्रजेत्। स्रष्टारः सर्वभूतानां कीर्तिता लोकपावनाः। संवर्तो मेरुसावर्णो मार्कण्डेयश् च धार्मिकः। सांख्ययोगौ नारदश् च दुर्वासाश् च महान् ऋषिः। अत्यन्ततपसो दान्तास् त्रिषु लोकेषु विश्रुताः। अपरे रुद्रसंकाशाः कीर्तिता ब्रह्मलौकिकाः। अपुत्रो लभते पुत्रं दरिद्रो लभते धनम्। तथा धर्मार्थकामेषु सिद्धिं च लभते नरः। पृथुं वैन्यं नृपवरं पृथ्वी यस्याभवत् सुता। प्रजापतिं सार्वभौमं कीर्तयेद् वसुधाधिपम्। आदित्यवंशप्रभवं महेन्द्रसमविक्रमम्। पुरूरवसमैलं च त्रिषु लोकेषु विश्रुतम्। बुधस्य दयितं पुत्रं कीर्तयेद् वसुधाधिपम्। त्रिलोकविश्रुतं वीरं भरतं च प्रकीर्तयेत्। गवामयेन यज्ञेन येनेष्टं वै कृते युगे। रन्तिदेवं महादेवं कीर्तयेत् परमद्युतिम्। विश्वजित् तपसोपेतं लक्षण्यं कामलक्षणम्। तथा श्वेतं च राजर्षिं कीर्तयेत् परमद्युतिम्। स्थाणुः प्रसादितो येन यस्यार्थे ह्य् अन्धको हतः। महादेवप्रसादेन येन गङ्गावतारिता। भगीरथं दुराधर्षं कीर्तयेत् परमद्युतिम्। सगरस्यात्मजा येन प्लावितास् तारितास् तथा। हुताशनसमान् एतान् महारूपान् महौजसः। उग्रकोपान् महासत्त्वान् कीर्तयेत् कीर्तिवर्धनान्। देवान् ऋषिगणांश् चैव नृपांश् च जगतीश्वरान्। सांख्यं योगं च परमं हव्यं कव्यं तथैव च। कीर्तितं परमं ब्रह्म सर्वश्रुतिपरायणम्। मङ्गल्यं सर्वभूतानां पवित्रं बहुकीर्तितम्। व्याधिप्रशमनं श्रेष्ठं पौष्टिकं सर्वकर्मणाम्। प्रयतः कीर्तयेच् चैतान् कल्यं सायं च भारत। एते वै यान्ति वर्षन्ति भान्ति वान्ति सृजन्ति च। एते विनायकाः श्रेष्ठा दक्षाः क्षान्ता जितेन्द्रियाः। नराणाम् अशुभं सर्वे व्यपोहन्ति प्रकीर्तिताः। साक्षिभूता महात्मानः पापस्य सुकृतस्य च। एतान् वै कल्यम् उत्थाय कीर्तयञ् शुभम् अश्नुते। नाग्निचोरभयं तत्र न मार्गप्रतिरोधनम्। एतान् कीर्तयतां नित्यं दुःस्वप्नो नश्यते नृणाम्। मुच्यते सर्वपापेभ्यः स्वस्तिमांश् च गृहान् व्रजेत्। दीक्षाकालेषु सर्वेषु यः पठेन् नियतो द्विजः। न्यायवान् आत्मनिरतः क्षान्तो दान्तो ऽनसूयकः। रोगार्तो वाभियुक्तो वा पठन् पापात् प्रमुच्यते। वास्तुमध्ये तु पठतः कुलस्वस्त्ययनं भवेत्। क्षेत्रमध्ये तु पठतः सर्वं सस्यं प्ररोहति। गच्छतः क्षेमम् अध्वानं ग्रामान्तरगतः पठन्। आत्मनश् च सुतानां च दाराणां च धनस्य च। बीजानाम् ओषधीनां च रक्षाम् एतां प्रयोजयेत्। एतान् संग्रामकाले तु पठतः क्षत्रियस्य तु। व्रजन्ति रिपवो नाशं क्षेमं च विनिवर्तते। एतान् दैवे च पित्र्ये च पठतः पुरुषस्य हि। भुञ्जते पितरो हव्यं कव्यं च त्रिदिवौकसः। न व्याधिश्वापदभयं न द्विपान् न हि तस्करात्। कश्मलं लघुतां याति पाप्मना च प्रमुच्यते। यानपात्रे च याने च प्रवासे राजवेश्मनि। परां सिद्धिम् अवाप्नोति सावित्रीं ह्य् उत्तमां पठन्। न च राजभयं तेषां न पिशाचान् न राक्षसात्। नाग्न्यम्बुपवनव्यालाद् भयं तस्योपजायते। चतुर्णाम् अपि वर्णानाम् आश्रमस्य विशेषतः। करोति सततं शान्तिं सावित्रीम् उत्तमां पठन्। नाग्निर् दहति काष्ठानि सावित्री यत्र पठ्यते। न तत्र बालो म्रियते न च तिष्ठन्ति पन्नगाः। न तेषां विद्यते दुःखं गच्छन्ति परमां गतिम्। ये शृण्वन्ति महद् ब्रह्म सावित्रीगुणकीर्तनम्। गवां मध्ये तु पठतो गावो ऽस्य बहुवत्सलाः। प्रस्थाने वा प्रवेशे वा सर्वावस्थागतः पठेत्। जपतां जुह्वतां चैव नित्यं च प्रयतात्मनाम्। ऋषीणां परमं जप्यं गुह्यम् एतन् नराधिप। याथातथ्येन संगम्य इतिहासं पुरातनम्। पराशरमतं दिव्यं शक्राय कथितं पुरा। तद् एतत् ते समाख्यातं तथ्यं ब्रह्म सनातनम्। हृदयं सर्वभूतानां श्रुतिर् एषा पुरातनी। सोमादित्यान्वयाः सर्वे राघवाः कुरवस् तथा। पठन्ति शुचयो नित्यं सावित्रीं प्राणिनां गतिम्। अभ्याशे नित्यं देवानां सप्तर्षीणां ध्रुवस्य च। मोक्षणं सर्वकृच्छ्राणां मोचयत्य् अशुभात् सदा। वृद्धैः काश्यपगौतमप्रभृतिभिर् भृग्वङ्गिरोत्र्यादिभिः। शुक्रागस्त्यबृहस्पतिप्रभृतिभिर् ब्रह्मर्षिभिः सेवितम्। भारद्वाजमतं ऋचीकतनयैः प्राप्तं वसिष्ठात् पुनः। सावित्रीम् अधिगम्य शक्रवसुभिः कृत्स्ना जिता दानवाः। यो गोशतं कनकशृङ्गमयं ददाति। विप्राय वेदविदुषे च बहुश्रुताय। दिव्यां च भारतकथां कथयेच् च नित्यं। तुल्यं फलं भवति तस्य च तस्य चैव। धर्मो विवर्धति भृगोः परिकीर्तनेन। वीर्यं विवर्धति वसिष्ठनमोनतेन। संग्रामजिद् भवति चैव रघुं नमस्यन्। स्याद् अश्विनौ च परिकीर्तयतो न रोगः। एषा ते कथिता राजन् सावित्री ब्रह्म शाश्वती। विवक्षुर् असि यच् चान्यत् तत् ते वक्ष्यामि भारत।

rudro bahuśirā babhrur viśvayoniḥ śuciśravāḥ. amṛtaḥ śāśvataḥ sthāṇur varāroho mahātapāḥ. yudhiṣṭhiraḥ. pitāmaha mahāprājña sarvaśāstraviśārada. kiṃ japyaṃ japato nityaṃ bhaved dharmaphalaṃ mahat. prasthāne vā praveśe vā pravṛtte vāpi karmaṇi. daive vā śrāddhakāle vā kiṃ japyaṃ karmasādhanam. śāntikaṃ pauṣṭikaṃ rakṣā śatrughnaṃ bhayanāśanam. bhīṣmaḥ. japyaṃ yad brahmasamitaṃ tad bhavān vaktum arhati. vyāsaproktam imaṃ mantraṃ śṛṇuṣvaikamanā nṛpa. sāvitryā vihitaṃ divyaṃ sadyaḥ pāpavimocanam. śṛṇu mantravidhiṃ kṛtsnaṃ procyamānaṃ mayānagha. yaṃ śrutvā pāṇḍavaśreṣṭha sarvapāpaiḥ pramucyate. rātrāv ahani dharmajña yena pāpair na lipyate. tat te 'haṃ saṃpravakṣyāmi śṛṇuṣvaikamanā nṛpa. āyuṣmān bhavate caiva yaṃ śrutvā pārthivātmaja. puruṣas tu susiddhārthaḥ pretya ceha ca modate. sevitaṃ satataṃ rājan purā rājarṣisattamaiḥ. kṣatradharmaparair nityaṃ satyavrataparāyaṇaiḥ. idam āhnikam avyagraṃ kurvadbhir niyataiḥ sadā. nṛpair bharataśārdūla prāpyate śrīr anuttamā. namo vasiṣṭhāya mahāvratāya. parāśaraṃ vedanidhiṃ praṇamya. namo 'stv anantāya mahoragāya. namo 'stu siddhebhya ihākṣayebhyaḥ. namo 'stv ṛṣibhyaḥ paramaṃ pareṣāṃ. deveṣu devaṃ varadaṃ varāṇām. sahasraśīrṣāya namaḥ śivāya. sahasranāmāya janārdanāya. ajaikapād ahirbudhnyaḥ pinākī cāparājitaḥ. ṛtaś ca pitṛrūpaś ca tryambakaś ca maheśvaraḥ. vṛṣākapiś ca śaṃbhuś ca havano 'theśvaras tathā. ekādaśaite prathitā rudrās tribhuvaneśvarāḥ. śatam etat samākhyātaṃ śatarudre mahātmanām. aṃśo bhagaś ca mitraś ca varuṇaś ca jaleśvaraḥ. tathā dhātāryamā caiva jayanto bhāskaras tathā. tvaṣṭā pūṣā tathaivendro dvādaśo viṣṇur ucyate. ity ete dvādaśādityāḥ kāśyapeyā iti śrutiḥ. dharo dhruvaś ca somaś ca sāvitro 'thānilo 'nalaḥ. pratyūṣaś ca prabhāsaś ca vasavo 'ṣṭau prakīrtitāḥ. nāsatyaś cāpi dasraś ca smṛtau dvāv aśvināv api. mārtaṇḍasyātmajāv etau saṃjñānāsāvinirgatau. ataḥ paraṃ pravakṣyāmi lokānāṃ karmasākṣiṇaḥ. api yajñasya vettāro dattasya sukṛtasya ca. adṛśyāḥ sarvabhūteṣu paśyanti tridaśeśvarāḥ. śubhāśubhāni karmāṇi mṛtyuḥ kālaś ca sarvaśaḥ. viśvedevāḥ pitṛgaṇā mūrtimantas tapodhanāḥ. munayaś caiva siddhāś ca tapomokṣaparāyaṇāḥ. śucismitāḥ kīrtayatāṃ prayacchanti śubhaṃ nṛṇām. prajāpatikṛtān etāṃl lokān divyena tejasā. vasanti sarvalokeṣu prayatāḥ sarvakarmasu. prāṇānām īśvarān etān kīrtayan prayato naraḥ. dharmārthakāmair vipulair yujyate sa hi nityaśaḥ. lokāṃś ca labhate puṇyān viśveśvarakṛtāñ śubhān. ete devās trayastriṃśat sarvabhūtagaṇeśvarāḥ. nandīśvaro mahākāyo grāmaṇīr vṛṣabhadhvajaḥ. īśvarāḥ sarvalokānāṃ gaṇeśvaravināyakāḥ. saumyā raudragaṇāś caiva yogabhūtagaṇās tathā. jyotīṃṣi sarito vyoma suparṇaḥ patageśvaraḥ. pṛthivyāṃ tapasā siddhāḥ sthāvarāś ca carāś ca ha. himavān girayaś caiva catvāraś ca mahārṇavāḥ. bhavasyānucarāḥ sarve haratulyaparākramāḥ. viṣṇur devo 'tha jiṣṇuś ca skandaś cāmbikayā saha. kīrtayan prayataḥ sarvān sarvapāpaiḥ pramucyate. ata ūrdhvaṃ pravakṣyāmi mānavān ṛṣisattamān. yavakrītaś ca raibhyaś ca arvāvasuparāvasū. auśijaś caiva kakṣīvān balaś cāṅgirasaḥ sutaḥ. ṛṣir medhātitheḥ putraḥ kaṇvo barhiṣadas tathā. brahmatejomayāḥ sarve kīrtitā lokabhāvanāḥ. labhante hi śubhaṃ sarve rudrānalavasuprabhāḥ. bhuvi kṛtvā śubhaṃ karma modante divi daivataiḥ. mahendraguravaḥ sapta prācīṃ vai diśam āśritāḥ. prayataḥ kīrtayann etāñ śakraloke mahīyate. unmucuḥ pramucuś caiva svastyātreyaś ca vīryavān. dṛḍhavyaś cordhvabāhuś ca tṛṇasomāṅgirās tathā. mitrāvaruṇayoḥ putras tathāgastyaḥ pratāpavān. dharmarājartvijaḥ sapta dakṣiṇāṃ diśam āśritāḥ. dṛḍheyuś ca ṛteyuś ca parivyādhaś ca kīrtimān. ekataś ca dvitaś caiva tritaś cādityasaṃnibhāḥ. atreḥ putraś ca dharmātmā ṛṣiḥ sārasvatas tathā. varuṇasyartvijaḥ sapta paścimāṃ diśam āśritāḥ. atrir vasiṣṭho bhagavān kaśyapaś ca mahān ṛṣiḥ. gautamaś ca bharadvājo viśvāmitro 'tha kauśikaḥ. ṛcīkatanayaś cogro jamadagniḥ pratāpavān. dhaneśvarasya guravaḥ saptaite uttarāṃ śritāḥ. apare munayaḥ sapta dikṣu sarvāsu dhiṣṭhitāḥ. kīrtisvastikarā nṝṇāṃ kīrtitā lokabhāvanāḥ. dharmaḥ kāmaś ca kālaś ca vasur vāsukir eva ca. anantaḥ kapilaś caiva saptaite dharaṇīdharāḥ. rāmo vyāsas tathā drauṇir aśvatthāmā ca lomaśaḥ. ity ete munayo divyā ekaikaḥ saptasaptadhā. śāntisvastikarā loke diśāṃ pālāḥ prakīrtitāḥ. yasyāṃ yasyāṃ diśi hy ete tanmukhaḥ śaraṇaṃ vrajet. sraṣṭāraḥ sarvabhūtānāṃ kīrtitā lokapāvanāḥ. saṃvarto merusāvarṇo mārkaṇḍeyaś ca dhārmikaḥ. sāṃkhyayogau nāradaś ca durvāsāś ca mahān ṛṣiḥ. atyantatapaso dāntās triṣu lokeṣu viśrutāḥ. apare rudrasaṃkāśāḥ kīrtitā brahmalaukikāḥ. aputro labhate putraṃ daridro labhate dhanam. tathā dharmārthakāmeṣu siddhiṃ ca labhate naraḥ. pṛthuṃ vainyaṃ nṛpavaraṃ pṛthvī yasyābhavat sutā. prajāpatiṃ sārvabhaumaṃ kīrtayed vasudhādhipam. ādityavaṃśaprabhavaṃ mahendrasamavikramam. purūravasamailaṃ ca triṣu lokeṣu viśrutam. budhasya dayitaṃ putraṃ kīrtayed vasudhādhipam. trilokaviśrutaṃ vīraṃ bharataṃ ca prakīrtayet. gavāmayena yajñena yeneṣṭaṃ vai kṛte yuge. rantidevaṃ mahādevaṃ kīrtayet paramadyutim. viśvajit tapasopetaṃ lakṣaṇyaṃ kāmalakṣaṇam. tathā śvetaṃ ca rājarṣiṃ kīrtayet paramadyutim. sthāṇuḥ prasādito yena yasyārthe hy andhako hataḥ. mahādevaprasādena yena gaṅgāvatāritā. bhagīrathaṃ durādharṣaṃ kīrtayet paramadyutim. sagarasyātmajā yena plāvitās tāritās tathā. hutāśanasamān etān mahārūpān mahaujasaḥ. ugrakopān mahāsattvān kīrtayet kīrtivardhanān. devān ṛṣigaṇāṃś caiva nṛpāṃś ca jagatīśvarān. sāṃkhyaṃ yogaṃ ca paramaṃ havyaṃ kavyaṃ tathaiva ca. kīrtitaṃ paramaṃ brahma sarvaśrutiparāyaṇam. maṅgalyaṃ sarvabhūtānāṃ pavitraṃ bahukīrtitam. vyādhipraśamanaṃ śreṣṭhaṃ pauṣṭikaṃ sarvakarmaṇām. prayataḥ kīrtayec caitān kalyaṃ sāyaṃ ca bhārata. ete vai yānti varṣanti bhānti vānti sṛjanti ca. ete vināyakāḥ śreṣṭhā dakṣāḥ kṣāntā jitendriyāḥ. narāṇām aśubhaṃ sarve vyapohanti prakīrtitāḥ. sākṣibhūtā mahātmānaḥ pāpasya sukṛtasya ca. etān vai kalyam utthāya kīrtayañ śubham aśnute. nāgnicorabhayaṃ tatra na mārgapratirodhanam. etān kīrtayatāṃ nityaṃ duḥsvapno naśyate nṛṇām. mucyate sarvapāpebhyaḥ svastimāṃś ca gṛhān vrajet. dīkṣākāleṣu sarveṣu yaḥ paṭhen niyato dvijaḥ. nyāyavān ātmanirataḥ kṣānto dānto 'nasūyakaḥ. rogārto vābhiyukto vā paṭhan pāpāt pramucyate. vāstumadhye tu paṭhataḥ kulasvastyayanaṃ bhavet. kṣetramadhye tu paṭhataḥ sarvaṃ sasyaṃ prarohati. gacchataḥ kṣemam adhvānaṃ grāmāntaragataḥ paṭhan. ātmanaś ca sutānāṃ ca dārāṇāṃ ca dhanasya ca. bījānām oṣadhīnāṃ ca rakṣām etāṃ prayojayet. etān saṃgrāmakāle tu paṭhataḥ kṣatriyasya tu. vrajanti ripavo nāśaṃ kṣemaṃ ca vinivartate. etān daive ca pitrye ca paṭhataḥ puruṣasya hi. bhuñjate pitaro havyaṃ kavyaṃ ca tridivaukasaḥ. na vyādhiśvāpadabhayaṃ na dvipān na hi taskarāt. kaśmalaṃ laghutāṃ yāti pāpmanā ca pramucyate. yānapātre ca yāne ca pravāse rājaveśmani. parāṃ siddhim avāpnoti sāvitrīṃ hy uttamāṃ paṭhan. na ca rājabhayaṃ teṣāṃ na piśācān na rākṣasāt. nāgnyambupavanavyālād bhayaṃ tasyopajāyate. caturṇām api varṇānām āśramasya viśeṣataḥ. karoti satataṃ śāntiṃ sāvitrīm uttamāṃ paṭhan. nāgnir dahati kāṣṭhāni sāvitrī yatra paṭhyate. na tatra bālo mriyate na ca tiṣṭhanti pannagāḥ. na teṣāṃ vidyate duḥkhaṃ gacchanti paramāṃ gatim. ye śṛṇvanti mahad brahma sāvitrīguṇakīrtanam. gavāṃ madhye tu paṭhato gāvo 'sya bahuvatsalāḥ. prasthāne vā praveśe vā sarvāvasthāgataḥ paṭhet. japatāṃ juhvatāṃ caiva nityaṃ ca prayatātmanām. ṛṣīṇāṃ paramaṃ japyaṃ guhyam etan narādhipa. yāthātathyena saṃgamya itihāsaṃ purātanam. parāśaramataṃ divyaṃ śakrāya kathitaṃ purā. tad etat te samākhyātaṃ tathyaṃ brahma sanātanam. hṛdayaṃ sarvabhūtānāṃ śrutir eṣā purātanī. somādityānvayāḥ sarve rāghavāḥ kuravas tathā. paṭhanti śucayo nityaṃ sāvitrīṃ prāṇināṃ gatim. abhyāśe nityaṃ devānāṃ saptarṣīṇāṃ dhruvasya ca. mokṣaṇaṃ sarvakṛcchrāṇāṃ mocayaty aśubhāt sadā. vṛddhaiḥ kāśyapagautamaprabhṛtibhir bhṛgvaṅgirotryādibhiḥ. śukrāgastyabṛhaspatiprabhṛtibhir brahmarṣibhiḥ sevitam. bhāradvājamataṃ ṛcīkatanayaiḥ prāptaṃ vasiṣṭhāt punaḥ. sāvitrīm adhigamya śakravasubhiḥ kṛtsnā jitā dānavāḥ. yo gośataṃ kanakaśṛṅgamayaṃ dadāti. viprāya vedaviduṣe ca bahuśrutāya. divyāṃ ca bhāratakathāṃ kathayec ca nityaṃ. tulyaṃ phalaṃ bhavati tasya ca tasya caiva. dharmo vivardhati bhṛgoḥ parikīrtanena. vīryaṃ vivardhati vasiṣṭhanamonatena. saṃgrāmajid bhavati caiva raghuṃ namasyan. syād aśvinau ca parikīrtayato na rogaḥ. eṣā te kathitā rājan sāvitrī brahma śāśvatī. vivakṣur asi yac cānyat tat te vakṣyāmi bhārata.

सर्वगः सर्वविद् भानुर् विष्वक्सेनो जनार्दनः। वेदो वेदविद् अव्यङ्गो वेदाङ्गो वेदवित् कविः।

sarvagaḥ sarvavid bhānur viṣvakseno janārdanaḥ. vedo vedavid avyaṅgo vedāṅgo vedavit kaviḥ.

लोकाध्यक्षः सुराध्यक्षो धर्माध्यक्षः कृताकृतः। चतुरात्मा चतुर्व्यूहश् चतुर्दंष्ट्रश् चतुर्भुजः।

lokādhyakṣaḥ surādhyakṣo dharmādhyakṣaḥ kṛtākṛtaḥ. caturātmā caturvyūhaś caturdaṃṣṭraś caturbhujaḥ.

भ्राजिष्णुर् भोजनं भोक्ता सहिष्णुर् जगदादिजः। अनघो विजयो जेता विश्वयोनिः पुनर्वसुः।

bhrājiṣṇur bhojanaṃ bhoktā sahiṣṇur jagadādijaḥ. anagho vijayo jetā viśvayoniḥ punarvasuḥ.

उपेन्द्रो वामनः प्रांशुर् अमोघः शुचिर् ऊर्जितः। अतीन्द्रः संग्रहः सर्गो धृतात्मा नियमो यमः।

upendro vāmanaḥ prāṃśur amoghaḥ śucir ūrjitaḥ. atīndraḥ saṃgrahaḥ sargo dhṛtātmā niyamo yamaḥ.

वेद्यो वैद्यः सदायोगी वीरहा माधवो मधुः। अतीन्द्रियो महामायो महोत्साहो महाबलः।

vedyo vaidyaḥ sadāyogī vīrahā mādhavo madhuḥ. atīndriyo mahāmāyo mahotsāho mahābalaḥ.

महाबुद्धिर् महावीर्यो महाशक्तिर् महाद्युतिः। अनिर्देश्यवपुः श्रीमान् अमेयात्मा महाद्रिधृक्।

mahābuddhir mahāvīryo mahāśaktir mahādyutiḥ. anirdeśyavapuḥ śrīmān ameyātmā mahādridhṛk.

महेष्वासो महीभर्ता श्रीनिवासः सतां गतिः। अनिरुद्धः सुरानन्दो गोविन्दो गोविदां पतिः।

maheṣvāso mahībhartā śrīnivāsaḥ satāṃ gatiḥ. aniruddhaḥ surānando govindo govidāṃ patiḥ.

मरीचिर् दमनो हंसः सुपर्णो भुजगोत्तमः। हिरण्यनाभः सुतपाः पद्मनाभः प्रजापतिः।

marīcir damano haṃsaḥ suparṇo bhujagottamaḥ. hiraṇyanābhaḥ sutapāḥ padmanābhaḥ prajāpatiḥ.

अमृत्युः सर्वदृक् सिंहः संधाता संधिमान् स्थिरः। अजो दुर्मर्षणः शास्ता विश्रुतात्मा सुरारिहा।

amṛtyuḥ sarvadṛk siṃhaḥ saṃdhātā saṃdhimān sthiraḥ. ajo durmarṣaṇaḥ śāstā viśrutātmā surārihā.

गुरुर् गुरुतमो धाम सत्यः सत्यपराक्रमः। निमिषो ऽनिमिषः स्रग्वी वाचस्पतिर् उदारधीः।

gurur gurutamo dhāma satyaḥ satyaparākramaḥ. nimiṣo 'nimiṣaḥ sragvī vācaspatir udāradhīḥ.

अग्रणीर् ग्रामणीः श्रीमान् न्यायो नेता समीरणः। सहस्रमूर्धा विश्वात्मा सहस्राक्षः सहस्रपात्।

agraṇīr grāmaṇīḥ śrīmān nyāyo netā samīraṇaḥ. sahasramūrdhā viśvātmā sahasrākṣaḥ sahasrapāt.

आवर्तनो निवृत्तात्मा संवृतः संप्रमर्दनः। अहः संवर्तको वह्निर् अनिलो धरणीधरः।

āvartano nivṛttātmā saṃvṛtaḥ saṃpramardanaḥ. ahaḥ saṃvartako vahnir anilo dharaṇīdharaḥ.

सुप्रसादः प्रसन्नात्मा विश्वधृग् विश्वभुग् विभुः। सत्कर्ता सत्कृतः साधुर् जह्नुर् नारायणो नरः।

suprasādaḥ prasannātmā viśvadhṛg viśvabhug vibhuḥ. satkartā satkṛtaḥ sādhur jahnur nārāyaṇo naraḥ.

असंख्येयो ऽप्रमेयात्मा विशिष्टः शिष्टकृच् छुचिः। सिद्धार्थः सिद्धसंकल्पः सिद्धिदः सिद्धिसाधनः।

asaṃkhyeyo 'prameyātmā viśiṣṭaḥ śiṣṭakṛc chuciḥ. siddhārthaḥ siddhasaṃkalpaḥ siddhidaḥ siddhisādhanaḥ.

वृषाही वृषभो विष्णुर् वृषपर्वा वृषोदरः। वर्धनो वर्धमानश् च विविक्तः श्रुतिसागरः।

vṛṣāhī vṛṣabho viṣṇur vṛṣaparvā vṛṣodaraḥ. vardhano vardhamānaś ca viviktaḥ śrutisāgaraḥ.

सुभुजो दुर्धरो वाग्मी महेन्द्रो वसुदो वसुः। नैकरूपो बृहद्रूपः शिपिविष्टः प्रकाशनः।

subhujo durdharo vāgmī mahendro vasudo vasuḥ. naikarūpo bṛhadrūpaḥ śipiviṣṭaḥ prakāśanaḥ.

ओजस् तेजो द्युतिधरः प्रकाशात्मा प्रतापनः। ऋद्धः स्पष्टाक्षरो मन्त्रश् चन्द्रांशुर् भास्करद्युतिः।

ojas tejo dyutidharaḥ prakāśātmā pratāpanaḥ. ṛddhaḥ spaṣṭākṣaro mantraś candrāṃśur bhāskaradyutiḥ.

अमृतांशूद्भवो भानुः शशबिन्दुः सुरेश्वरः। औषधं जगतः सेतुः सत्यधर्मपराक्रमः।

amṛtāṃśūdbhavo bhānuḥ śaśabinduḥ sureśvaraḥ. auṣadhaṃ jagataḥ setuḥ satyadharmaparākramaḥ.

भूतभव्यभवन्नाथः पवनः पावनो ऽनिलः। कामहा कामकृत् कान्तः कामः कामप्रदः प्रभुः।

bhūtabhavyabhavannāthaḥ pavanaḥ pāvano 'nilaḥ. kāmahā kāmakṛt kāntaḥ kāmaḥ kāmapradaḥ prabhuḥ.

युगादिकृद् युगावर्तो नैकमायो महाशनः। अदृश्यो व्यक्तरूपश् च सहस्रजिद् अनन्तजित्।

yugādikṛd yugāvarto naikamāyo mahāśanaḥ. adṛśyo vyaktarūpaś ca sahasrajid anantajit.

इष्टो विशिष्टः शिष्टेष्टः शिखण्डी नहुषो वृषः। क्रोधहा क्रोधकृत् कर्ता विश्वबाहुर् महीधरः।

iṣṭo viśiṣṭaḥ śiṣṭeṣṭaḥ śikhaṇḍī nahuṣo vṛṣaḥ. krodhahā krodhakṛt kartā viśvabāhur mahīdharaḥ.

अच्युतः प्रथितः प्राणः प्राणदो वासवानुजः। अपां निधिर् अधिष्ठानम् अप्रमत्तः प्रतिष्ठितः।

acyutaḥ prathitaḥ prāṇaḥ prāṇado vāsavānujaḥ. apāṃ nidhir adhiṣṭhānam apramattaḥ pratiṣṭhitaḥ.

स्कन्दः स्कन्दधरो धुर्यो वरदो वायुवाहनः। वासुदेवो बृहद्भानुर् आदिदेवः पुरंदरः।

skandaḥ skandadharo dhuryo varado vāyuvāhanaḥ. vāsudevo bṛhadbhānur ādidevaḥ puraṃdaraḥ.

अशोकस् तारणस् तारः शूरः शौरिर् जनेश्वरः। अनुकूलः शतावर्तः पद्मी पद्मनिभेक्षणः।

aśokas tāraṇas tāraḥ śūraḥ śaurir janeśvaraḥ. anukūlaḥ śatāvartaḥ padmī padmanibhekṣaṇaḥ.

पद्मनाभो ऽरविन्दाक्षः पद्मगर्भः शरीरभृत्। महर्द्धिर् ऋद्धो वृद्धात्मा महाक्षो गरुडध्वजः।

padmanābho 'ravindākṣaḥ padmagarbhaḥ śarīrabhṛt. maharddhir ṛddho vṛddhātmā mahākṣo garuḍadhvajaḥ.

अतुलः शरभो भीमः समयज्ञो हविर् हरिः। सर्वलक्षणलक्षण्यो लक्ष्मीवान् समितिंजयः।

atulaḥ śarabho bhīmaḥ samayajño havir hariḥ. sarvalakṣaṇalakṣaṇyo lakṣmīvān samitiṃjayaḥ.

विक्षरो रोहितो मार्गो हेतुर् दामोदरः सहः। महीधरो महाभागो वेगवान् अमिताशनः।

vikṣaro rohito mārgo hetur dāmodaraḥ sahaḥ. mahīdharo mahābhāgo vegavān amitāśanaḥ.

उद्भवः क्षोभणो देवः श्रीगर्भः परमेश्वरः। करणं कारणं कर्ता विकर्ता गहनो गुहः।

udbhavaḥ kṣobhaṇo devaḥ śrīgarbhaḥ parameśvaraḥ. karaṇaṃ kāraṇaṃ kartā vikartā gahano guhaḥ.

व्यवसायो व्यवस्थानः संस्थानः स्थानदो ध्रुवः। परर्द्धिः परमः स्पष्टस् तुष्टः पुष्टः शुभेक्षणः।

vyavasāyo vyavasthānaḥ saṃsthānaḥ sthānado dhruvaḥ. pararddhiḥ paramaḥ spaṣṭas tuṣṭaḥ puṣṭaḥ śubhekṣaṇaḥ.

रामो विरामो विरतो मार्गो नेयो नयो ऽनयः। वीरः शक्तिमतां श्रेष्ठो धर्मो धर्मविद् उत्तमः।

rāmo virāmo virato mārgo neyo nayo 'nayaḥ. vīraḥ śaktimatāṃ śreṣṭho dharmo dharmavid uttamaḥ.

वैकुण्ठः पुरुषः प्राणः प्राणदः प्रणवः पृथुः। हिरण्यगर्भः शत्रुघ्नो व्याप्तो वायुर् अधोक्षजः।

vaikuṇṭhaḥ puruṣaḥ prāṇaḥ prāṇadaḥ praṇavaḥ pṛthuḥ. hiraṇyagarbhaḥ śatrughno vyāpto vāyur adhokṣajaḥ.

ऋतुः सुदर्शनः कालः परमेष्ठी परिग्रहः। उग्रः संवत्सरो दक्षो विश्रामो विश्वदक्षिणः।

ṛtuḥ sudarśanaḥ kālaḥ parameṣṭhī parigrahaḥ. ugraḥ saṃvatsaro dakṣo viśrāmo viśvadakṣiṇaḥ.

विस्तारः स्थावरः स्थाणुः प्रमाणं बीजम् अव्ययम्। अर्थो ऽनर्थो महाकोशो महाभोगो महाधनः।

vistāraḥ sthāvaraḥ sthāṇuḥ pramāṇaṃ bījam avyayam. artho 'nartho mahākośo mahābhogo mahādhanaḥ.

अनिर्विण्णः स्थविष्ठो भूर् धर्मयूपो महामखः। नक्षत्रनेमिर् नक्षत्री क्षमः क्षामः समीहनः।

anirviṇṇaḥ sthaviṣṭho bhūr dharmayūpo mahāmakhaḥ. nakṣatranemir nakṣatrī kṣamaḥ kṣāmaḥ samīhanaḥ.

यज्ञ इज्यो महेज्यश् च क्रतुः सत्रं सतां गतिः। सर्वदर्शी विमुक्तात्मा सर्वज्ञो ज्ञानम् उत्तमम्।

yajña ijyo mahejyaś ca kratuḥ satraṃ satāṃ gatiḥ. sarvadarśī vimuktātmā sarvajño jñānam uttamam.

सुव्रतः सुमुखः सूक्ष्मः सुघोषः सुखदः सुहृत्। मनोहरो जितक्रोधो वीरबाहुर् विदारणः।

suvrataḥ sumukhaḥ sūkṣmaḥ sughoṣaḥ sukhadaḥ suhṛt. manoharo jitakrodho vīrabāhur vidāraṇaḥ.

स्वापनः स्ववशो व्यापी नैकात्मा नैककर्मकृत्। वत्सरो वत्सलो वत्सी रत्नगर्भो धनेश्वरः।

svāpanaḥ svavaśo vyāpī naikātmā naikakarmakṛt. vatsaro vatsalo vatsī ratnagarbho dhaneśvaraḥ.

धर्मगुब् धर्मकृद् धर्मी सद् असत् क्षरम् अक्षरम्। अविज्ञाता सहस्रांशुर् विधाता कृतलक्षणः।

dharmagub dharmakṛd dharmī sad asat kṣaram akṣaram. avijñātā sahasrāṃśur vidhātā kṛtalakṣaṇaḥ.

गभस्तिनेमिः सत्त्वस्थः सिंहो भूतमहेश्वरः। आदिदेवो महादेवो देवेशो देवभृद् गुरुः।

gabhastinemiḥ sattvasthaḥ siṃho bhūtamaheśvaraḥ. ādidevo mahādevo deveśo devabhṛd guruḥ.

उत्तरो गोपतिर् गोप्ता ज्ञानगम्यः पुरातनः। शरीरभूतभृद् भोक्ता कपीन्द्रो भूरिदक्षिणः।

uttaro gopatir goptā jñānagamyaḥ purātanaḥ. śarīrabhūtabhṛd bhoktā kapīndro bhūridakṣiṇaḥ.

सोमपो ऽमृतपः सोमः पुरुजित् पुरुसत्तमः। विनयो जयः सत्यसंधो दाशार्हः सात्वतां पतिः।

somapo 'mṛtapaḥ somaḥ purujit purusattamaḥ. vinayo jayaḥ satyasaṃdho dāśārhaḥ sātvatāṃ patiḥ.

जीवो विनयिता साक्षी मुकुन्दो ऽमितविक्रमः। अम्भोनिधिर् अनन्तात्मा महोदधिशयो ऽन्तकः।

jīvo vinayitā sākṣī mukundo 'mitavikramaḥ. ambhonidhir anantātmā mahodadhiśayo 'ntakaḥ.

अजो महार्हः स्वाभाव्यो जितामित्रः प्रमोदनः। आनन्दो नन्दनो नन्दः सत्यधर्मा त्रिविक्रमः।

ajo mahārhaḥ svābhāvyo jitāmitraḥ pramodanaḥ. ānando nandano nandaḥ satyadharmā trivikramaḥ.

महर्षिः कपिलाचार्यः कृतज्ञो मेदिनीपतिः। त्रिपदस् त्रिदशाध्यक्षो महाशृङ्गः कृतान्तकृत्।

maharṣiḥ kapilācāryaḥ kṛtajño medinīpatiḥ. tripadas tridaśādhyakṣo mahāśṛṅgaḥ kṛtāntakṛt.

महावराहो गोविन्दः सुषेणः कनकाङ्गदी। गुह्यो गभीरो गहनो गुप्तश् चक्रगदाधरः।

mahāvarāho govindaḥ suṣeṇaḥ kanakāṅgadī. guhyo gabhīro gahano guptaś cakragadādharaḥ.

वेधाः स्वाङ्गो ऽजितः कृष्णो दृढः संकर्षणो ऽच्युतः। वरुणो वारुणो वृक्षः पुष्कराक्षो महामनाः।

vedhāḥ svāṅgo 'jitaḥ kṛṣṇo dṛḍhaḥ saṃkarṣaṇo 'cyutaḥ. varuṇo vāruṇo vṛkṣaḥ puṣkarākṣo mahāmanāḥ.

भगवान् भगहा नन्दी वनमाली हलायुधः। आदित्यो ज्योतिर् आदित्यः सहिष्णुर् गतिसत्तमः।

bhagavān bhagahā nandī vanamālī halāyudhaḥ. ādityo jyotir ādityaḥ sahiṣṇur gatisattamaḥ.

सुधन्वा खण्डपरशुर् दारुणो द्रविणप्रदः। दिवःस्पृक् सर्वदृग् व्यासो वाचस्पतिर् अयोनिजः।

sudhanvā khaṇḍaparaśur dāruṇo draviṇapradaḥ. divaḥspṛk sarvadṛg vyāso vācaspatir ayonijaḥ.

त्रिसामा सामगः साम निर्वाणं भेषजं भिषक्। संन्यासकृच् छमः शान्तो निष्ठा शान्तिः परायणम्।

trisāmā sāmagaḥ sāma nirvāṇaṃ bheṣajaṃ bhiṣak. saṃnyāsakṛc chamaḥ śānto niṣṭhā śāntiḥ parāyaṇam.

शुभाङ्गः शान्तिदः स्रष्टा कुमुदः कुवलेशयः। गोहितो गोपतिर् गोप्ता वृषभाक्षो वृषप्रियः।

śubhāṅgaḥ śāntidaḥ sraṣṭā kumudaḥ kuvaleśayaḥ. gohito gopatir goptā vṛṣabhākṣo vṛṣapriyaḥ.

अनिवर्ती निवृत्तात्मा संक्षेप्ता क्षेमकृच् छिवः। श्रीवत्सवक्षाः श्रीवासः श्रीपतिः श्रीमतां वरः।

anivartī nivṛttātmā saṃkṣeptā kṣemakṛc chivaḥ. śrīvatsavakṣāḥ śrīvāsaḥ śrīpatiḥ śrīmatāṃ varaḥ.

श्रीदः श्रीशः श्रीनिवासः श्रीनिधिः श्रीविभावनः। श्रीधरः श्रीकरः श्रेयः श्रीमांल् लोकत्रयाश्रयः।

śrīdaḥ śrīśaḥ śrīnivāsaḥ śrīnidhiḥ śrīvibhāvanaḥ. śrīdharaḥ śrīkaraḥ śreyaḥ śrīmāṃl lokatrayāśrayaḥ.

स्वक्षः स्वङ्गः शतानन्दो नन्दिर् ज्योतिर् गणेश्वरः। विजितात्मा विधेयात्मा सत्कीर्तिश् छिन्नसंशयः।

svakṣaḥ svaṅgaḥ śatānando nandir jyotir gaṇeśvaraḥ. vijitātmā vidheyātmā satkīrtiś chinnasaṃśayaḥ.

उदीर्णः सर्वतश्चक्षुर् अनीशः शाश्वतः स्थिरः। भूशयो भूषणो भूतिर् विशोकः शोकनाशनः।

udīrṇaḥ sarvataścakṣur anīśaḥ śāśvataḥ sthiraḥ. bhūśayo bhūṣaṇo bhūtir viśokaḥ śokanāśanaḥ.

अर्चिष्मान् अर्चितः कुम्भो विशुद्धात्मा विशोधनः। अनिरुद्धो ऽप्रतिरथः प्रद्युम्नो ऽमितविक्रमः।

arciṣmān arcitaḥ kumbho viśuddhātmā viśodhanaḥ. aniruddho 'pratirathaḥ pradyumno 'mitavikramaḥ.

कालनेमिनिहा वीरः शूरः शौरिर् जनेश्वरः। त्रिलोकात्मा त्रिलोकेशः केशवः केशिहा हरिः।

kālaneminihā vīraḥ śūraḥ śaurir janeśvaraḥ. trilokātmā trilokeśaḥ keśavaḥ keśihā hariḥ.

कामदेवः कामपालः कामी कान्तः कृतागमः। अनिर्देश्यवपुर् विष्णुर् वीरो ऽनन्तो धनंजयः।

kāmadevaḥ kāmapālaḥ kāmī kāntaḥ kṛtāgamaḥ. anirdeśyavapur viṣṇur vīro 'nanto dhanaṃjayaḥ.

ब्रह्मण्यो ब्रह्मकृद् ब्रह्मा ब्रह्म ब्रह्मविवर्धनः। ब्रह्मविद् ब्राह्मणो ब्रह्मी ब्रह्मज्ञो ब्राह्मणप्रियः।

brahmaṇyo brahmakṛd brahmā brahma brahmavivardhanaḥ. brahmavid brāhmaṇo brahmī brahmajño brāhmaṇapriyaḥ.

महाक्रमो महाकर्मा महातेजा महोरगः। महाक्रतुर् महायज्वा महायज्ञो महाहविः।

mahākramo mahākarmā mahātejā mahoragaḥ. mahākratur mahāyajvā mahāyajño mahāhaviḥ.

स्तव्यः स्तवप्रियः स्तोत्रं स्तुतिः स्तोता रणप्रियः। पूर्णः पूरयिता पुण्यः पुण्यकीर्तिर् अनामयः।

stavyaḥ stavapriyaḥ stotraṃ stutiḥ stotā raṇapriyaḥ. pūrṇaḥ pūrayitā puṇyaḥ puṇyakīrtir anāmayaḥ.

मनोजवस् तीर्थकरो वसुरेता वसुप्रदः। वसुप्रदो वासुदेवो वसुर् वसुमना हविः।

manojavas tīrthakaro vasuretā vasupradaḥ. vasuprado vāsudevo vasur vasumanā haviḥ.

सद्गतिः सत्कृतिः सत्ता सद्भूतिः सत्परायणः। शूरसेनो यदुश्रेष्ठः सन्निवासः सुयामुनः।

sadgatiḥ satkṛtiḥ sattā sadbhūtiḥ satparāyaṇaḥ. śūraseno yaduśreṣṭhaḥ sannivāsaḥ suyāmunaḥ.

भूतावासो वासुदेवो सर्वासुनिलयो ऽनलः। दर्पहा दर्पदो दृप्तो दुर्धरो ऽथापराजितः।

bhūtāvāso vāsudevo sarvāsunilayo 'nalaḥ. darpahā darpado dṛpto durdharo 'thāparājitaḥ.

विश्वमूर्तिर् महामूर्तिर् दीप्तमूर्तिर् अमूर्तिमान्। अनेकमूर्तिर् अव्यक्तः शतमूर्तिः शताननः।

viśvamūrtir mahāmūrtir dīptamūrtir amūrtimān. anekamūrtir avyaktaḥ śatamūrtiḥ śatānanaḥ.

एको नैकः सवः कः किं यत् तत् पदम् अनुत्तमम्। लोकबन्धुर् लोकनाथो माधवो भक्तवत्सलः।

eko naikaḥ savaḥ kaḥ kiṃ yat tat padam anuttamam. lokabandhur lokanātho mādhavo bhaktavatsalaḥ.

सुवर्णवर्णो हेमाङ्गो वराङ्गश् चन्दनाङ्गदी। वीरहा विषमः शून्यो घृताशीर् अचलश् चलः।

suvarṇavarṇo hemāṅgo varāṅgaś candanāṅgadī. vīrahā viṣamaḥ śūnyo ghṛtāśīr acalaś calaḥ.

अमानी मानदो मान्यो लोकस्वामी त्रिलोकधृक्। सुमेधा मेधजो धन्यः सत्यमेधा धराधरः।

amānī mānado mānyo lokasvāmī trilokadhṛk. sumedhā medhajo dhanyaḥ satyamedhā dharādharaḥ.

तेजो वृषो द्युतिधरः सर्वशस्त्रभृतां वरः। प्रग्रहो निग्रहो ऽव्यग्रो नैकशृङ्गो गदाग्रजः।

tejo vṛṣo dyutidharaḥ sarvaśastrabhṛtāṃ varaḥ. pragraho nigraho 'vyagro naikaśṛṅgo gadāgrajaḥ.

चतुर्मूर्तिश् चतुर्बाहुश् चतुर्व्यूहश् चतुर्गतिः। चतुरात्मा चतुर्भावश् चतुर्वेदविद् एकपात्।

caturmūrtiś caturbāhuś caturvyūhaś caturgatiḥ. caturātmā caturbhāvaś caturvedavid ekapāt.

समावर्तो निवृत्तात्मा दुर्जयो दुरतिक्रमः। दुर्लभो दुर्गमो दुर्गो दुरावासो दुरारिहा।

samāvarto nivṛttātmā durjayo duratikramaḥ. durlabho durgamo durgo durāvāso durārihā.

शुभाङ्गो लोकसारङ्गः सुतन्तुस् तन्तुवर्धनः। इन्द्रकर्मा महाकर्मा कृतकर्मा कृतागमः।

śubhāṅgo lokasāraṅgaḥ sutantus tantuvardhanaḥ. indrakarmā mahākarmā kṛtakarmā kṛtāgamaḥ.

उद्भवः सुन्दरः सुन्दो रत्ननाभः सुलोचनः। अर्को वाजसनः शृङ्गी जयन्तः सर्वविज् जयी।

udbhavaḥ sundaraḥ sundo ratnanābhaḥ sulocanaḥ. arko vājasanaḥ śṛṅgī jayantaḥ sarvavij jayī.

सुवर्णबिन्दुर् अक्षोभ्यः सर्ववाग् ईश्वरेश्वरः। महाह्रदो महागर्तो महाभूतो महानिधिः।

suvarṇabindur akṣobhyaḥ sarvavāg īśvareśvaraḥ. mahāhrado mahāgarto mahābhūto mahānidhiḥ.

कुमुदः कुंदरः कुन्दः पर्जन्यः पवनो ऽनिलः। अमृतांशो ऽमृतवपुः सर्वज्ञः सर्वतोमुखः।

kumudaḥ kuṃdaraḥ kundaḥ parjanyaḥ pavano 'nilaḥ. amṛtāṃśo 'mṛtavapuḥ sarvajñaḥ sarvatomukhaḥ.

सुलभः सुव्रतः सिद्धः शत्रुजिच् छत्रुतापनः। न्यग्रोधोदुम्बरो ऽश्वत्थश् चाणूरान्ध्रनिषूदनः।

sulabhaḥ suvrataḥ siddhaḥ śatrujic chatrutāpanaḥ. nyagrodhodumbaro 'śvatthaś cāṇūrāndhraniṣūdanaḥ.

सहस्रार्चिः सप्तजिह्वः सप्तैधाः सप्तवाहनः। अमूर्तिर् अनघो ऽचिन्त्यो भयकृद् भयनाशनः।

sahasrārciḥ saptajihvaḥ saptaidhāḥ saptavāhanaḥ. amūrtir anagho 'cintyo bhayakṛd bhayanāśanaḥ.

अणुर् बृहत् कृशः स्थूलो गुणभृन् निर्गुणो महान्। अधृतः स्वधृतः स्वास्यः प्राग्वंशो वंशवर्धनः।

aṇur bṛhat kṛśaḥ sthūlo guṇabhṛn nirguṇo mahān. adhṛtaḥ svadhṛtaḥ svāsyaḥ prāgvaṃśo vaṃśavardhanaḥ.

भारभृत् कथितो योगी योगीशः सर्वकामदः। आश्रमः श्रमणः क्षामः सुपर्णो वायुवाहनः।

bhārabhṛt kathito yogī yogīśaḥ sarvakāmadaḥ. āśramaḥ śramaṇaḥ kṣāmaḥ suparṇo vāyuvāhanaḥ.

धनुर्धरो धनुर्वेदो दण्डो दमयिता दमः। अपराजितः सर्वसहो नियन्ता नियमो यमः।

dhanurdharo dhanurvedo daṇḍo damayitā damaḥ. aparājitaḥ sarvasaho niyantā niyamo yamaḥ.

सत्त्ववान् सात्त्विकः सत्यः सत्यधर्मपरायणः। अभिप्रायः प्रियार्हो ऽर्हः प्रियकृत् प्रीतिवर्धनः।

sattvavān sāttvikaḥ satyaḥ satyadharmaparāyaṇaḥ. abhiprāyaḥ priyārho 'rhaḥ priyakṛt prītivardhanaḥ.

विहायसगतिर् ज्योतिः सुरुचिर् हुतभुग् विभुः। रविर् विरोचनः सूर्यः सविता रविलोचनः।

vihāyasagatir jyotiḥ surucir hutabhug vibhuḥ. ravir virocanaḥ sūryaḥ savitā ravilocanaḥ.

अनन्तो हुतभुग् भोक्ता सुखदो नैकदो ऽग्रजः। अनिर्विण्णः सदामर्षी लोकाधिष्ठानम् अद्भुतम्।

ananto hutabhug bhoktā sukhado naikado 'grajaḥ. anirviṇṇaḥ sadāmarṣī lokādhiṣṭhānam adbhutam.

सनात् सनातनतमः कपिलः कपिर् अव्ययः। स्वस्तिदः स्वस्तिकृत् स्वस्ति स्वस्तिभुक् स्वस्तिदक्षिणः।

sanāt sanātanatamaḥ kapilaḥ kapir avyayaḥ. svastidaḥ svastikṛt svasti svastibhuk svastidakṣiṇaḥ.

अरौद्रः कुण्डली चक्री विक्रम्य् ऊर्जितशासनः। शब्दातिगः शब्दसहः शिशिरः शर्वरीकरः।

araudraḥ kuṇḍalī cakrī vikramy ūrjitaśāsanaḥ. śabdātigaḥ śabdasahaḥ śiśiraḥ śarvarīkaraḥ.

अक्रूरः पेशलो दक्षो दक्षिणः क्षमिणां वरः। विद्वत्तमो वीतभयः पुण्यश्रवणकीर्तनः।

akrūraḥ peśalo dakṣo dakṣiṇaḥ kṣamiṇāṃ varaḥ. vidvattamo vītabhayaḥ puṇyaśravaṇakīrtanaḥ.

उत्तारणो दुष्कृतिहा पुण्यो दुःस्वप्ननाशनः। वीरहा रक्षणः सन्तो जीवनः पर्यवस्थितः।

uttāraṇo duṣkṛtihā puṇyo duḥsvapnanāśanaḥ. vīrahā rakṣaṇaḥ santo jīvanaḥ paryavasthitaḥ.

अनन्तरूपो ऽनन्तश्रीर् जितमन्युर् भयापहः। चतुरस्रो गभीरात्मा विदिशो व्यादिशो दिशः।

anantarūpo 'nantaśrīr jitamanyur bhayāpahaḥ. caturasro gabhīrātmā vidiśo vyādiśo diśaḥ.

अनादिर् भूर् भुवो लक्ष्मीः सुवीरो रुचिराङ्गदः। जननो जनजन्मादिर् भीमो भीमपराक्रमः।

anādir bhūr bhuvo lakṣmīḥ suvīro rucirāṅgadaḥ. janano janajanmādir bhīmo bhīmaparākramaḥ.

आधारनिलयो धाता पुष्पहासः प्रजागरः। ऊर्ध्वगः सत्पथाचारः प्राणदः प्रणवः पणः।

ādhāranilayo dhātā puṣpahāsaḥ prajāgaraḥ. ūrdhvagaḥ satpathācāraḥ prāṇadaḥ praṇavaḥ paṇaḥ.

प्रमाणं प्राणनिलयः प्राणकृत् प्राणजीवनः। तत्त्वं तत्त्वविद् एकात्मा जन्ममृत्युजरातिगः।

pramāṇaṃ prāṇanilayaḥ prāṇakṛt prāṇajīvanaḥ. tattvaṃ tattvavid ekātmā janmamṛtyujarātigaḥ.

भूर् भुवः स्वस् तरुस् तारः सविता प्रपितामहः। यज्ञो यज्ञपतिर् यज्वा यज्ञाङ्गो यज्ञवाहनः।

bhūr bhuvaḥ svas tarus tāraḥ savitā prapitāmahaḥ. yajño yajñapatir yajvā yajñāṅgo yajñavāhanaḥ.

यज्ञभृद् यज्ञकृद् यज्ञी यज्ञभुग् यज्ञसाधनः। यज्ञान्तकृद् यज्ञगुह्यम् अन्नम् अन्नाद एव च।

yajñabhṛd yajñakṛd yajñī yajñabhug yajñasādhanaḥ. yajñāntakṛd yajñaguhyam annam annāda eva ca.

आत्मयोनिः स्वयंजातो वैखानः सामगायनः। देवकीनन्दनः स्रष्टा क्षितीशः पापनाशनः।

ātmayoniḥ svayaṃjāto vaikhānaḥ sāmagāyanaḥ. devakīnandanaḥ sraṣṭā kṣitīśaḥ pāpanāśanaḥ.

शङ्खभृन् नन्दकी चक्री शार्ङ्गधन्वा गदाधरः। रथाङ्गपाणिर् अक्षोभ्यः सर्वप्रहरणायुधः।

śaṅkhabhṛn nandakī cakrī śārṅgadhanvā gadādharaḥ. rathāṅgapāṇir akṣobhyaḥ sarvapraharaṇāyudhaḥ.

इतीदं कीर्तनीयस्य केशवस्य महात्मनः। नाम्नां सहस्रं दिव्यानाम् अशेषेण प्रकीर्तितम्।

itīdaṃ kīrtanīyasya keśavasya mahātmanaḥ. nāmnāṃ sahasraṃ divyānām aśeṣeṇa prakīrtitam.

य इदं शृणुयान् नित्यं यश् चापि परिकीर्तयेत्। नाशुभं प्राप्नुयात् किं चित् सो ऽमुत्रेह च मानवः।

ya idaṃ śṛṇuyān nityaṃ yaś cāpi parikīrtayet. nāśubhaṃ prāpnuyāt kiṃ cit so 'mutreha ca mānavaḥ.

वेदान्तगो ब्राह्मणः स्यात् क्षत्रियो विजयी भवेत्। वैश्यो धनसमृद्धः स्याच् छूद्रः सुखम् अवाप्नुयात्।

vedāntago brāhmaṇaḥ syāt kṣatriyo vijayī bhavet. vaiśyo dhanasamṛddhaḥ syāc chūdraḥ sukham avāpnuyāt.

धर्मार्थी प्राप्नुयाद् धर्मम् अर्थार्थी चार्थम् आप्नुयात्। कामान् अवाप्नुयात् कामी प्रजार्थी चाप्नुयात् प्रजाः।

dharmārthī prāpnuyād dharmam arthārthī cārtham āpnuyāt. kāmān avāpnuyāt kāmī prajārthī cāpnuyāt prajāḥ.

भक्तिमान् यः सदोत्थाय शुचिस् तद्गतमानसः। सहस्रं वासुदेवस्य नाम्नाम् एतत् प्रकीर्तयेत्।

bhaktimān yaḥ sadotthāya śucis tadgatamānasaḥ. sahasraṃ vāsudevasya nāmnām etat prakīrtayet.

यशः प्राप्नोति विपुलं ज्ञातिप्राधान्यम् एव च। अचलां श्रियम् आप्नोति श्रेयश् चाप्नोत्य् अनुत्तमम्।

yaśaḥ prāpnoti vipulaṃ jñātiprādhānyam eva ca. acalāṃ śriyam āpnoti śreyaś cāpnoty anuttamam.

न भयं क्व चिद् आप्नोति वीर्यं तेजश् च विन्दति। भवत्य् अरोगो द्युतिमान् बलरूपगुणान्वितः।

na bhayaṃ kva cid āpnoti vīryaṃ tejaś ca vindati. bhavaty arogo dyutimān balarūpaguṇānvitaḥ.

रोगार्तो मुच्यते रोगाद् बद्धो मुच्येत बन्धनात्। भयान् मुच्येत भीतश् च मुच्येतापन्न आपदः।

rogārto mucyate rogād baddho mucyeta bandhanāt. bhayān mucyeta bhītaś ca mucyetāpanna āpadaḥ.

दुर्गाण्य् अतितरत्य् आशु पुरुषः पुरुषोत्तमम्। स्तुवन् नामसहस्रेण नित्यं भक्तिसमन्वितः।

durgāṇy atitaraty āśu puruṣaḥ puruṣottamam. stuvan nāmasahasreṇa nityaṃ bhaktisamanvitaḥ.

वासुदेवाश्रयो मर्त्यो वासुदेवपरायणः। सर्वपापविशुद्धात्मा याति ब्रह्म सनातनम्।

vāsudevāśrayo martyo vāsudevaparāyaṇaḥ. sarvapāpaviśuddhātmā yāti brahma sanātanam.

न वासुदेवभक्तानाम् अशुभं विद्यते क्व चित्। जन्ममृत्युजराव्याधिभयं वाप्य् उपजायते।

na vāsudevabhaktānām aśubhaṃ vidyate kva cit. janmamṛtyujarāvyādhibhayaṃ vāpy upajāyate.

इमं स्तवम् अधीयानः श्रद्धाभक्तिसमन्वितः। युज्येतात्मसुखक्षान्तिश्रीधृतिस्मृतिकीर्तिभिः।

imaṃ stavam adhīyānaḥ śraddhābhaktisamanvitaḥ. yujyetātmasukhakṣāntiśrīdhṛtismṛtikīrtibhiḥ.

न क्रोधो न च मात्सर्यं न लोभो नाशुभा मतिः। भवन्ति कृतपुण्यानां भक्तानां पुरुषोत्तमे।

na krodho na ca mātsaryaṃ na lobho nāśubhā matiḥ. bhavanti kṛtapuṇyānāṃ bhaktānāṃ puruṣottame.

द्यौः सचन्द्रार्कनक्षत्रा खं दिशो भूर् महोदधिः। वासुदेवस्य वीर्येण विधृतानि महात्मनः।

dyauḥ sacandrārkanakṣatrā khaṃ diśo bhūr mahodadhiḥ. vāsudevasya vīryeṇa vidhṛtāni mahātmanaḥ.

ससुरासुरगन्धर्वं सयक्षोरगराक्षसम्। जगद् वशे वर्ततेदं कृष्णस्य सचराचरम्।

sasurāsuragandharvaṃ sayakṣoragarākṣasam. jagad vaśe vartatedaṃ kṛṣṇasya sacarācaram.

इन्द्रियाणि मनो बुद्धिः सत्त्वं तेजो बलं धृतिः। वासुदेवात्मकान्य् आहुः क्षेत्रं क्षेत्रज्ञ एव च।

indriyāṇi mano buddhiḥ sattvaṃ tejo balaṃ dhṛtiḥ. vāsudevātmakāny āhuḥ kṣetraṃ kṣetrajña eva ca.

सर्वागमानाम् आचारः प्रथमं परिकल्प्यते। आचारप्रभवो धर्मो धर्मस्य प्रभुर् अच्युतः।

sarvāgamānām ācāraḥ prathamaṃ parikalpyate. ācāraprabhavo dharmo dharmasya prabhur acyutaḥ.

ऋषयः पितरो देवा महाभूतानि धातवः। जङ्गमाजङ्गमं चेदं जगन् नारायणोद्भवम्।

ṛṣayaḥ pitaro devā mahābhūtāni dhātavaḥ. jaṅgamājaṅgamaṃ cedaṃ jagan nārāyaṇodbhavam.

योगो ज्ञानं तथा सांख्यं विद्याः शिल्पानि कर्म च। वेदाः शास्त्राणि विज्ञानम् एतत् सर्वं जनार्दनात्।

yogo jñānaṃ tathā sāṃkhyaṃ vidyāḥ śilpāni karma ca. vedāḥ śāstrāṇi vijñānam etat sarvaṃ janārdanāt.

एको विष्णुर् महद् भूतं पृथग् भूतान्य् अनेकशः। त्रींल् लोकान् व्याप्य भूतात्मा भुङ्क्ते विश्वभुग् अव्ययः।

eko viṣṇur mahad bhūtaṃ pṛthag bhūtāny anekaśaḥ. trīṃl lokān vyāpya bhūtātmā bhuṅkte viśvabhug avyayaḥ.

इमं स्तवं भगवतो विष्णोर् व्यासेन कीर्तितम्। पठेद् य इच्छेत् पुरुषः श्रेयः प्राप्तुं सुखानि च। एतत् स्तोत्रं भगवता व्यासेन परिकीर्तितम्। यः पठेच् छृणुयाद् वापि श्रेयः प्राप्नोत्य् अनुत्तमम्।

imaṃ stavaṃ bhagavato viṣṇor vyāsena kīrtitam. paṭhed ya icchet puruṣaḥ śreyaḥ prāptuṃ sukhāni ca. etat stotraṃ bhagavatā vyāsena parikīrtitam. yaḥ paṭhec chṛṇuyād vāpi śreyaḥ prāpnoty anuttamam.

विश्वेश्वरम् अजं देवं जगतः प्रभवाप्ययम्। भजन्ति ये पुष्कराक्षं न ते यान्ति पराभवम्। अर्जुन उवाच। पद्मपत्रविशालाक्ष पद्मनाभ सुरोत्तम। श्रीभगवान् उवाच। भक्तानाम् अनुरक्तानां त्राता भव जनार्दन। यो मां नामसहस्रेण स्तोतुम् इच्छति पाण्डव। सो ऽहम् एकेन श्लोकेन स्तुत एव न संशयः। नमो ऽस्त्व् अनन्ताय सहस्रमूर्तये। सहस्रपादाक्षिशिरोरुबाहवे। सहस्रनाम्ने पुरुषाय शाश्वते। सहस्रकोटीयुगधारिणे नमः। अर्जुन उवाच। वासनाद् वासुदेवस्य वासितं ते जगत्त्रयम्। सर्वभूतनिवासो ऽसि वासुदेव नमो ऽस्तु ते। नमो ऽस्तु ते व्यास विशालबुद्धे। फुल्लारविन्दायतपत्रनेत्र। येन त्वया भारततैलपूर्णः। प्रज्वालितो ज्ञानमयः प्रदीपः। एष निष्कण्टकः पन्था यत्र संपूज्यते हरिः। कुपथं तं विजानीयाद् गोविन्दरहितागमम्। रुद्र उवाच। राम रामेति रामेति रमे रामे मनोरमे। श्रीसहस्रनामतत्तुल्यं रामनाम वरानने। इति स्तुत्वा हृषीकेशं पार्थस् तूष्णीं स्थितस् ततः। नमो ब्रह्मण्यदेवाय गोब्राह्मणहिताय च। जगद्धिताय कृष्णाय गोविन्दाय नमो नमः। आकाशात् पतितं तोयं यथा गच्छति सागरम्। सर्वदेवनमस्कारः केशवं प्रति गच्छति। सर्ववेदेषु यत् पुण्यं सर्ववेदेषु यत् फलम्। तत् फलं पुरुष आप्नोति स्तुत्वा देवं जनार्दनम्। जितं ते पुण्डरीकाक्ष नमस् ते विश्वभावन। नमस् ते ऽस्तु हृषीकेश महापुरुषपूर्वज।

viśveśvaram ajaṃ devaṃ jagataḥ prabhavāpyayam. bhajanti ye puṣkarākṣaṃ na te yānti parābhavam. arjuna uvāca. padmapatraviśālākṣa padmanābha surottama. śrībhagavān uvāca. bhaktānām anuraktānāṃ trātā bhava janārdana. yo māṃ nāmasahasreṇa stotum icchati pāṇḍava. so 'ham ekena ślokena stuta eva na saṃśayaḥ. namo 'stv anantāya sahasramūrtaye. sahasrapādākṣiśirorubāhave. sahasranāmne puruṣāya śāśvate. sahasrakoṭīyugadhāriṇe namaḥ. arjuna uvāca. vāsanād vāsudevasya vāsitaṃ te jagattrayam. sarvabhūtanivāso 'si vāsudeva namo 'stu te. namo 'stu te vyāsa viśālabuddhe. phullāravindāyatapatranetra. yena tvayā bhāratatailapūrṇaḥ. prajvālito jñānamayaḥ pradīpaḥ. eṣa niṣkaṇṭakaḥ panthā yatra saṃpūjyate hariḥ. kupathaṃ taṃ vijānīyād govindarahitāgamam. rudra uvāca. rāma rāmeti rāmeti rame rāme manorame. śrīsahasranāmatattulyaṃ rāmanāma varānane. iti stutvā hṛṣīkeśaṃ pārthas tūṣṇīṃ sthitas tataḥ. namo brahmaṇyadevāya gobrāhmaṇahitāya ca. jagaddhitāya kṛṣṇāya govindāya namo namaḥ. ākāśāt patitaṃ toyaṃ yathā gacchati sāgaram. sarvadevanamaskāraḥ keśavaṃ prati gacchati. sarvavedeṣu yat puṇyaṃ sarvavedeṣu yat phalam. tat phalaṃ puruṣa āpnoti stutvā devaṃ janārdanam. jitaṃ te puṇḍarīkākṣa namas te viśvabhāvana. namas te 'stu hṛṣīkeśa mahāpuruṣapūrvaja.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...