महाभारत 12.55 (श्लोक 1)

महाभारत

←शान्ति पर्व→

←अध्याय 55→

[mh-12-55] • 20 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। अथाब्रवीन् महातेजा वाक्यं कौरवनन्दनः। हन्त धर्मान् प्रवक्ष्यामि दृढे वाङ्मनसी मम। तव प्रसादाद् गोविन्द भूतात्मा ह्य् असि शाश्वतः।

vaiśaṃpāyana uvāca. athābravīn mahātejā vākyaṃ kauravanandanaḥ. hanta dharmān pravakṣyāmi dṛḍhe vāṅmanasī mama. tava prasādād govinda bhūtātmā hy asi śāśvataḥ.

युधिष्ठिरस् तु मां राजा धर्मान् समनुपृच्छतु। एवं प्रीतो भविष्यामि धर्मान् वक्ष्यामि चानघ।

yudhiṣṭhiras tu māṃ rājā dharmān samanupṛcchatu. evaṃ prīto bhaviṣyāmi dharmān vakṣyāmi cānagha.

यस्मिन् राजर्षभे जाते धर्मात्मनि महात्मनि। अहृष्यन्न् ऋषयः सर्वे स मां पृच्छतु पाण्डवः।

yasmin rājarṣabhe jāte dharmātmani mahātmani. ahṛṣyann ṛṣayaḥ sarve sa māṃ pṛcchatu pāṇḍavaḥ.

सर्वेषां दीप्तयशसां कुरूणां धर्मचारिणाम्। यस्य नास्ति समः कश् चित् स मां पृच्छतु पाण्डवः।

sarveṣāṃ dīptayaśasāṃ kurūṇāṃ dharmacāriṇām. yasya nāsti samaḥ kaś cit sa māṃ pṛcchatu pāṇḍavaḥ.

धृतिर् दमो ब्रह्मचर्यं क्षमा धर्मश् च नित्यदा। यस्मिन्न् ओजश् च तेजश् च स मां पृच्छतु पाण्डवः।

dhṛtir damo brahmacaryaṃ kṣamā dharmaś ca nityadā. yasminn ojaś ca tejaś ca sa māṃ pṛcchatu pāṇḍavaḥ.

सत्यं दानं तपः शौचं शान्तिर् दाक्ष्यम् असंभ्रमः। यस्मिन्न् एतानि सर्वाणि स मां पृच्छतु पाण्डवः।

satyaṃ dānaṃ tapaḥ śaucaṃ śāntir dākṣyam asaṃbhramaḥ. yasminn etāni sarvāṇi sa māṃ pṛcchatu pāṇḍavaḥ.

यो न कामान् न संरम्भान् न भयान् नार्थकारणात्। कुर्याद् अधर्मं धर्मात्मा स मां पृच्छतु पाण्डवः।

yo na kāmān na saṃrambhān na bhayān nārthakāraṇāt. kuryād adharmaṃ dharmātmā sa māṃ pṛcchatu pāṇḍavaḥ.

संबन्धिनो ऽतिथीन् भृत्यान् संश्रितोपाश्रितांश् च यः। संमानयति सत्कृत्य स मां पृच्छतु पाण्डवः।

saṃbandhino 'tithīn bhṛtyān saṃśritopāśritāṃś ca yaḥ. saṃmānayati satkṛtya sa māṃ pṛcchatu pāṇḍavaḥ.

सत्यनित्यः क्षमानित्यो ज्ञाननित्यो ऽतिथिप्रियः। यो ददाति सतां नित्यं स मां पृच्छतु पाण्डवः।

satyanityaḥ kṣamānityo jñānanityo 'tithipriyaḥ. yo dadāti satāṃ nityaṃ sa māṃ pṛcchatu pāṇḍavaḥ.

इज्याध्ययननित्यश् च धर्मे च निरतः सदा। शान्तः श्रुतरहस्यश् च स मां पृच्छतु पाण्डवः।

ijyādhyayananityaś ca dharme ca nirataḥ sadā. śāntaḥ śrutarahasyaś ca sa māṃ pṛcchatu pāṇḍavaḥ.

वासुदेव उवाच। लज्जया परयोपेतो धर्मात्मा स युधिष्ठिरः। अभिशापभयाद् भीतो भवन्तं नोपसर्पति।

vāsudeva uvāca. lajjayā parayopeto dharmātmā sa yudhiṣṭhiraḥ. abhiśāpabhayād bhīto bhavantaṃ nopasarpati.

लोकस्य कदनं कृत्वा लोकनाथो विशां पते। अभिशापभयाद् भीतो भवन्तं नोपसर्पति।

lokasya kadanaṃ kṛtvā lokanātho viśāṃ pate. abhiśāpabhayād bhīto bhavantaṃ nopasarpati.

पूज्यान् मान्यांश् च भक्तांश् च गुरून् संबन्धिबान्धवान्। अर्घ्यार्हान् इषुभिर् हत्वा भवन्तं नोपसर्पति।

pūjyān mānyāṃś ca bhaktāṃś ca gurūn saṃbandhibāndhavān. arghyārhān iṣubhir hatvā bhavantaṃ nopasarpati.

भीष्म उवाच। ब्राह्मणानां यथा धर्मो दानम् अध्ययनं तपः। क्षत्रियाणां तथा कृष्ण समरे देहपातनम्।

bhīṣma uvāca. brāhmaṇānāṃ yathā dharmo dānam adhyayanaṃ tapaḥ. kṣatriyāṇāṃ tathā kṛṣṇa samare dehapātanam.

पितॄन् पितामहान् पुत्रान् गुरून् संबन्धिबान्धवान्। मिथ्याप्रवृत्तान् यः संख्ये निहन्याद् धर्म एव सः।

pitṝn pitāmahān putrān gurūn saṃbandhibāndhavān. mithyāpravṛttān yaḥ saṃkhye nihanyād dharma eva saḥ.

समयत्यागिनो लुब्धान् गुरून् अपि च केशव। निहन्ति समरे पापान् क्षत्रियो यः स धर्मवित्। यो लोभान् न समीक्षेत धर्मसेतुं सनातनम्। निहन्ति यस् तं समरे क्षत्रियो वै स धर्मवित्। लोहितोदां केशतृणां गजशैलां ध्वजद्रुमाम्। महीं करोति युद्धेषु क्षत्रियो यः स धर्मवित्।

samayatyāgino lubdhān gurūn api ca keśava. nihanti samare pāpān kṣatriyo yaḥ sa dharmavit. yo lobhān na samīkṣeta dharmasetuṃ sanātanam. nihanti yas taṃ samare kṣatriyo vai sa dharmavit. lohitodāṃ keśatṛṇāṃ gajaśailāṃ dhvajadrumām. mahīṃ karoti yuddheṣu kṣatriyo yaḥ sa dharmavit.

आहूतेन रणे नित्यं योद्धव्यं क्षत्रबन्धुना। धर्म्यं स्वर्ग्यं च लोक्यं च युद्धं हि मनुर् अब्रवीत्।

āhūtena raṇe nityaṃ yoddhavyaṃ kṣatrabandhunā. dharmyaṃ svargyaṃ ca lokyaṃ ca yuddhaṃ hi manur abravīt.

वैशंपायन उवाच। एवम् उक्तस् तु भीष्मेण धर्मराजो युधिष्ठिरः। विनीतवद् उपागम्य तस्थौ संदर्शने ऽग्रतः।

vaiśaṃpāyana uvāca. evam uktas tu bhīṣmeṇa dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ. vinītavad upāgamya tasthau saṃdarśane 'grataḥ.

अथास्य पादौ जग्राह भीष्मश् चाभिननन्द तम्। मूर्ध्नि चैनम् उपाघ्राय निषीदेत्य् अब्रवीत् तदा।

athāsya pādau jagrāha bhīṣmaś cābhinananda tam. mūrdhni cainam upāghrāya niṣīdety abravīt tadā.

तम् उवाचाथ गाङ्गेय ऋषभः सर्वधन्विनाम्। पृच्छ मां तात विस्रब्धं मा भैस् त्वं कुरुसत्तम।

tam uvācātha gāṅgeya ṛṣabhaḥ sarvadhanvinām. pṛccha māṃ tāta visrabdhaṃ mā bhais tvaṃ kurusattama.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents