महाभारत 12.51 (श्लोक 1)

महाभारत

←शान्ति पर्व→

←अध्याय 51→

[mh-12-51] • 18 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। श्रुत्वा तु वचनं भीष्मो वासुदेवस्य धीमतः। किं चिद् उन्नाम्य वदनं प्राञ्जलिर् वाक्यम् अब्रवीत्।

vaiśaṃpāyana uvāca. śrutvā tu vacanaṃ bhīṣmo vāsudevasya dhīmataḥ. kiṃ cid unnāmya vadanaṃ prāñjalir vākyam abravīt.

नमस् ते भगवन् विष्णो लोकानां निधनोद्भव। त्वं हि कर्ता हृषीकेश संहर्ता चापराजितः।

namas te bhagavan viṣṇo lokānāṃ nidhanodbhava. tvaṃ hi kartā hṛṣīkeśa saṃhartā cāparājitaḥ.

विश्वकर्मन् नमस् ते ऽस्तु विश्वात्मन् विश्वसंभव। अपवर्गो ऽसि भूतानां पञ्चानां परतः स्थितः।

viśvakarman namas te 'stu viśvātman viśvasaṃbhava. apavargo 'si bhūtānāṃ pañcānāṃ parataḥ sthitaḥ.

नमस् ते त्रिषु लोकेषु नमस् ते परतस् त्रिषु। योगेश्वर नमस् ते ऽस्तु त्वं हि सर्वपरायणम्।

namas te triṣu lokeṣu namas te paratas triṣu. yogeśvara namas te 'stu tvaṃ hi sarvaparāyaṇam.

मत्संश्रितं यद् आत्थ त्वं वचः पुरुषसत्तम। तेन पश्यामि ते दिव्यान् भावान् हि त्रिषु वर्त्मसु।

matsaṃśritaṃ yad āttha tvaṃ vacaḥ puruṣasattama. tena paśyāmi te divyān bhāvān hi triṣu vartmasu.

तच् च पश्यामि तत्त्वेन यत् ते रूपं सनातनम्। सप्त मार्गा निरुद्धास् ते वायोर् अमिततेजसः।

tac ca paśyāmi tattvena yat te rūpaṃ sanātanam. sapta mārgā niruddhās te vāyor amitatejasaḥ.

दिवं ते शिरसा व्याप्तं पद्भ्यां देवी वसुंधरा। दिशो भुजौ रविश् चक्षुर् वीर्ये शक्रः प्रतिष्ठितः।

divaṃ te śirasā vyāptaṃ padbhyāṃ devī vasuṃdharā. diśo bhujau raviś cakṣur vīrye śakraḥ pratiṣṭhitaḥ.

अतसीपुष्पसंकाशं पीतवाससम् अच्युतम्। वपुर् ह्य् अनुमिमीमस् ते मेघस्येव सविद्युतः।

atasīpuṣpasaṃkāśaṃ pītavāsasam acyutam. vapur hy anumimīmas te meghasyeva savidyutaḥ.

त्वत्प्रपन्नाय भक्ताय गतिम् इष्टां जिगीषवे। यच् छ्रेयः पुण्डरीकाक्ष तद् ध्यायस्व सुरोत्तम।

tvatprapannāya bhaktāya gatim iṣṭāṃ jigīṣave. yac chreyaḥ puṇḍarīkākṣa tad dhyāyasva surottama.

वासुदेव उवाच। यतः खलु परा भक्तिर् मयि ते पुरुषर्षभ। ततो वपुर् मया दिव्यं तव राजन् प्रदर्शितम्।

vāsudeva uvāca. yataḥ khalu parā bhaktir mayi te puruṣarṣabha. tato vapur mayā divyaṃ tava rājan pradarśitam.

न ह्य् अभक्ताय राजेन्द्र भक्तायानृजवे न च। दर्शयाम्य् अहम् आत्मानं न चादान्ताय भारत।

na hy abhaktāya rājendra bhaktāyānṛjave na ca. darśayāmy aham ātmānaṃ na cādāntāya bhārata.

भवांस् तु मम भक्तश् च नित्यं चार्जवम् आस्थितः। दमे तपसि सत्ये च दाने च निरतः शुचिः।

bhavāṃs tu mama bhaktaś ca nityaṃ cārjavam āsthitaḥ. dame tapasi satye ca dāne ca nirataḥ śuciḥ.

अर्हस् त्वं भीष्म मां द्रष्टुं तपसा स्वेन पार्थिव। तव ह्य् उपस्थिता लोका येभ्यो नावर्तते पुनः।

arhas tvaṃ bhīṣma māṃ draṣṭuṃ tapasā svena pārthiva. tava hy upasthitā lokā yebhyo nāvartate punaḥ.

पञ्चाशतं षट् च कुरुप्रवीर; शेषं दिनानां तव जीवितस्य। ततः शुभैः कर्मफलोदयैस् त्वं; समेष्यसे भीष्म विमुच्य देहम्।

pañcāśataṃ ṣaṭ ca kurupravīra; śeṣaṃ dinānāṃ tava jīvitasya. tataḥ śubhaiḥ karmaphalodayais tvaṃ; sameṣyase bhīṣma vimucya deham.

एते हि देवा वसवो विमानान्य्; आस्थाय सर्वे ज्वलिताग्निकल्पाः। अन्तर्हितास् त्वां प्रतिपालयन्ति; काष्ठां प्रपद्यन्तम् उदक् पतंगम्।

ete hi devā vasavo vimānāny; āsthāya sarve jvalitāgnikalpāḥ. antarhitās tvāṃ pratipālayanti; kāṣṭhāṃ prapadyantam udak pataṃgam.

व्यावृत्तमात्रे भगवत्य् उदीचीं; सूर्ये दिशं कालवशात् प्रपन्ने। गन्तासि लोकान् पुरुषप्रवीर; नावर्तते यान् उपलभ्य विद्वान्।

vyāvṛttamātre bhagavaty udīcīṃ; sūrye diśaṃ kālavaśāt prapanne. gantāsi lokān puruṣapravīra; nāvartate yān upalabhya vidvān.

अमुं च लोकं त्वयि भीष्म याते; ज्ञानानि नङ्क्ष्यन्त्य् अखिलेन वीर। अतः स्म सर्वे त्वयि संनिकर्षं; समागता धर्मविवेचनाय।

amuṃ ca lokaṃ tvayi bhīṣma yāte; jñānāni naṅkṣyanty akhilena vīra. ataḥ sma sarve tvayi saṃnikarṣaṃ; samāgatā dharmavivecanāya.

तज्ज्ञातिशोकोपहतश्रुताय; सत्याभिसंधाय युधिष्ठिराय। प्रब्रूहि धर्मार्थसमाधियुक्तम्; अर्थ्यं वचो ऽस्यापनुदास्य शोकम्।

tajjñātiśokopahataśrutāya; satyābhisaṃdhāya yudhiṣṭhirāya. prabrūhi dharmārthasamādhiyuktam; arthyaṃ vaco 'syāpanudāsya śokam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...