महाभारत 12.129 (श्लोक 1)

महाभारत

←शान्ति पर्व→

←अध्याय 129→

[mh-12-129] • 14 श्लोकाः

युधिष्ठिर उवाच। क्षीणस्य दीर्घसूत्रस्य सानुक्रोशस्य बन्धुषु। विरक्तपौरराष्ट्रस्य निर्द्रव्यनिचयस्य च।

yudhiṣṭhira uvāca. kṣīṇasya dīrghasūtrasya sānukrośasya bandhuṣu. viraktapaurarāṣṭrasya nirdravyanicayasya ca.

परिशङ्कितमुख्यस्य स्रुतमन्त्रस्य भारत। असंभावितमित्रस्य भिन्नामात्यस्य सर्वशः।

pariśaṅkitamukhyasya srutamantrasya bhārata. asaṃbhāvitamitrasya bhinnāmātyasya sarvaśaḥ.

परचक्राभियातस्य दुर्बलस्य बलीयसा। आपन्नचेतसो ब्रूहि किं कार्यम् अवशिष्यते।

paracakrābhiyātasya durbalasya balīyasā. āpannacetaso brūhi kiṃ kāryam avaśiṣyate.

भीष्म उवाच। बाह्यश् चेद् विजिगीषुः स्याद् धर्मार्थकुशलः शुचिः। जवेन संधिं कुर्वीत पूर्वान् पूर्वान् विमोक्षयन्।

bhīṣma uvāca. bāhyaś ced vijigīṣuḥ syād dharmārthakuśalaḥ śuciḥ. javena saṃdhiṃ kurvīta pūrvān pūrvān vimokṣayan.

अधर्मविजिगीषुश् चेद् बलवान् पापनिश्चयः। आत्मनः संनिरोधेन संधिं तेनाभियोजयेत्।

adharmavijigīṣuś ced balavān pāpaniścayaḥ. ātmanaḥ saṃnirodhena saṃdhiṃ tenābhiyojayet.

अपास्य राजधानीं वा तरेद् अन्येन वापदम्। तद्भावभावे द्रव्याणि जीवन् पुनर् उपार्जयेत्।

apāsya rājadhānīṃ vā tared anyena vāpadam. tadbhāvabhāve dravyāṇi jīvan punar upārjayet.

यास् तु स्युः केवलत्यागाच् छक्यास् तरितुम् आपदः। कस् तत्राधिकम् आत्मानं संत्यजेद् अर्थधर्मवित्।

yās tu syuḥ kevalatyāgāc chakyās taritum āpadaḥ. kas tatrādhikam ātmānaṃ saṃtyajed arthadharmavit.

अवरोधाज् जुगुप्सेत का सपत्नधने दया। न त्व् एवात्मा प्रदातव्यः शक्ये सति कथं चन।

avarodhāj jugupseta kā sapatnadhane dayā. na tv evātmā pradātavyaḥ śakye sati kathaṃ cana.

युधिष्ठिर उवाच। आभ्यन्तरे प्रकुपिते बाह्ये चोपनिपीडिते। क्षीणे कोशे स्रुते मन्त्रे किं कार्यम् अवशिष्यते।

yudhiṣṭhira uvāca. ābhyantare prakupite bāhye copanipīḍite. kṣīṇe kośe srute mantre kiṃ kāryam avaśiṣyate.

भीष्म उवाच। क्षिप्रं वा संधिकामः स्यात् क्षिप्रं वा तीक्ष्णविक्रमः। पदापनयनं क्षिप्रम् एतावत् सांपरायिकम्।

bhīṣma uvāca. kṣipraṃ vā saṃdhikāmaḥ syāt kṣipraṃ vā tīkṣṇavikramaḥ. padāpanayanaṃ kṣipram etāvat sāṃparāyikam.

अनुरक्तेन पुष्टेन हृष्टेन जगतीपते। अल्पेनापि हि सैन्येन महीं जयति पार्थिवः।

anuraktena puṣṭena hṛṣṭena jagatīpate. alpenāpi hi sainyena mahīṃ jayati pārthivaḥ.

हतो वा दिवम् आरोहेद् विजयी क्षितिम् आवसेत्। युद्धे तु संत्यजन् प्राणाञ् शक्रस्यैति सलोकताम्।

hato vā divam ārohed vijayī kṣitim āvaset. yuddhe tu saṃtyajan prāṇāñ śakrasyaiti salokatām.

सर्वलोकागमं कृत्वा मृदुत्वं गन्तुम् एव च। विश्वासाद् विनयं कुर्याद् व्यवस्येद् वाप्य् उपानहौ।

sarvalokāgamaṃ kṛtvā mṛdutvaṃ gantum eva ca. viśvāsād vinayaṃ kuryād vyavasyed vāpy upānahau.

अपक्रमितुम् इच्छेद् वा यथाकामं तु सान्त्वयेत्। विलिङ्गमित्वा मित्रेण ततः स्वयम् उपक्रमेत्।

apakramitum icched vā yathākāmaṃ tu sāntvayet. viliṅgamitvā mitreṇa tataḥ svayam upakramet.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...