महाभारत 11.19 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←स्त्री पर्व→

←अध्याय 19→

[mh-11-19] • 21 श्लोकाः

गान्धार्य् उवाच। एष माधव पुत्रो मे विकर्णः प्राज्ञसंमतः। भूमौ विनिहतः शेते भीमेन शतधा कृतः।

gāndhāry uvāca. eṣa mādhava putro me vikarṇaḥ prājñasaṃmataḥ. bhūmau vinihataḥ śete bhīmena śatadhā kṛtaḥ.

गजमध्यगतः शेते विकर्णो मधुसूदन। नीलमेघपरिक्षिप्तः शरदीव दिवाकरः।

gajamadhyagataḥ śete vikarṇo madhusūdana. nīlameghaparikṣiptaḥ śaradīva divākaraḥ.

अस्य चापग्रहेणैष पाणिः कृतकिणो महान्। कथं चिच् छिद्यते गृध्रैर् अत्तुकामैस् तलत्रवान्।

asya cāpagraheṇaiṣa pāṇiḥ kṛtakiṇo mahān. kathaṃ cic chidyate gṛdhrair attukāmais talatravān.

अस्य भार्यामिषप्रेप्सून् गृध्रान् एतांस् तपस्विनी। वारयत्य् अनिशं बाला न च शक्नोति माधव।

asya bhāryāmiṣaprepsūn gṛdhrān etāṃs tapasvinī. vārayaty aniśaṃ bālā na ca śaknoti mādhava.

युवा वृन्दारकः शूरो विकर्णः पुरुषर्षभ। सुखोचितः सुखार्हश् च शेते पांसुषु माधव।

yuvā vṛndārakaḥ śūro vikarṇaḥ puruṣarṣabha. sukhocitaḥ sukhārhaś ca śete pāṃsuṣu mādhava.

कर्णिनालीकनाराचैर् भिन्नमर्माणम् आहवे। अद्यापि न जहात्य् एनं लक्ष्मीर् भरतसत्तमम्।

karṇinālīkanārācair bhinnamarmāṇam āhave. adyāpi na jahāty enaṃ lakṣmīr bharatasattamam.

एष संग्रामशूरेण प्रतिज्ञां पालयिष्यता। दुर्मुखो ऽभिमुखः शेते हतो ऽरिगणहा रणे।

eṣa saṃgrāmaśūreṇa pratijñāṃ pālayiṣyatā. durmukho 'bhimukhaḥ śete hato 'rigaṇahā raṇe.

तस्यैतद् वदनं कृष्ण श्वापदैर् अर्धभक्षितम्। विभात्य् अभ्यधिकं तात सप्तम्याम् इव चन्द्रमाः।

tasyaitad vadanaṃ kṛṣṇa śvāpadair ardhabhakṣitam. vibhāty abhyadhikaṃ tāta saptamyām iva candramāḥ.

शूरस्य हि रणे कृष्ण यस्याननम् अथेदृशम्। विभाति निहतस्यापि श्वापदैर् अर्धभक्षितम्। स कथं निहतो ऽमित्रैः पांसून् ग्रसति मे सुतः।

śūrasya hi raṇe kṛṣṇa yasyānanam athedṛśam. vibhāti nihatasyāpi śvāpadair ardhabhakṣitam. sa kathaṃ nihato 'mitraiḥ pāṃsūn grasati me sutaḥ.

यस्याहवमुखे सौम्य स्थाता नैवोपपद्यते। स कथं दुर्मुखो ऽमित्रैर् हतो विबुधलोकजित्।

yasyāhavamukhe saumya sthātā naivopapadyate. sa kathaṃ durmukho 'mitrair hato vibudhalokajit.

चित्रसेनं हतं भूमौ शयानं मधुसूदन। धार्तराष्ट्रम् इमं पश्य प्रतिमानं दनुष्मताम्।

citrasenaṃ hataṃ bhūmau śayānaṃ madhusūdana. dhārtarāṣṭram imaṃ paśya pratimānaṃ danuṣmatām.

तं चित्रमाल्याभरणं युवत्यः शोककर्शिताः। क्रव्यादसंघैः सहिता रुदन्त्यः पर्युपासते।

taṃ citramālyābharaṇaṃ yuvatyaḥ śokakarśitāḥ. kravyādasaṃghaiḥ sahitā rudantyaḥ paryupāsate.

स्त्रीणां रुदितनिर्घोषः श्वापदानां च गर्जितम्। चित्ररूपम् इदं कृष्ण विचित्रं प्रतिभाति मे।

strīṇāṃ ruditanirghoṣaḥ śvāpadānāṃ ca garjitam. citrarūpam idaṃ kṛṣṇa vicitraṃ pratibhāti me.

युवा वृन्दारको नित्यं प्रवरस्त्रीनिषेवितः। विविंशतिर् असौ शेते ध्वस्तः पांसुषु माधव।

yuvā vṛndārako nityaṃ pravarastrīniṣevitaḥ. viviṃśatir asau śete dhvastaḥ pāṃsuṣu mādhava.

शरसंकृत्तवर्माणं वीरं विशसने हतम्। परिवार्यासते गृध्राः परिविंशा विविंशतिम्।

śarasaṃkṛttavarmāṇaṃ vīraṃ viśasane hatam. parivāryāsate gṛdhrāḥ pariviṃśā viviṃśatim.

प्रविश्य समरे वीरः पाण्डवानाम् अनीकिनीम्। आविश्य शयने शेते पुनः सत्पुरुषोचितम्।

praviśya samare vīraḥ pāṇḍavānām anīkinīm. āviśya śayane śete punaḥ satpuruṣocitam.

स्मितोपपन्नं सुनसं सुभ्रु ताराधिपोपमम्। अतीव शुभ्रं वदनं पश्य कृष्ण विविंशतेः।

smitopapannaṃ sunasaṃ subhru tārādhipopamam. atīva śubhraṃ vadanaṃ paśya kṛṣṇa viviṃśateḥ.

यं स्म तं पर्युपासन्ते वसुं वासवयोषितः। क्रीडन्तम् इव गन्धर्वं देवकन्याः सहस्रशः।

yaṃ sma taṃ paryupāsante vasuṃ vāsavayoṣitaḥ. krīḍantam iva gandharvaṃ devakanyāḥ sahasraśaḥ.

हन्तारं वीरसेनानां शूरं समितिशोभनम्। निबर्हणम् अमित्राणां दुःसहं विषहेत कः।

hantāraṃ vīrasenānāṃ śūraṃ samitiśobhanam. nibarhaṇam amitrāṇāṃ duḥsahaṃ viṣaheta kaḥ.

दुःसहस्यैतद् आभाति शरीरं संवृतं शरैः। गिरिर् आत्मरुहैः फुल्लैः कर्णिकारैर् इवावृतः।

duḥsahasyaitad ābhāti śarīraṃ saṃvṛtaṃ śaraiḥ. girir ātmaruhaiḥ phullaiḥ karṇikārair ivāvṛtaḥ.

शातकौम्भ्या स्रजा भाति कवचेन च भास्वता। अग्निनेव गिरिः श्वेतो गतासुर् अपि दुःसहः।

śātakaumbhyā srajā bhāti kavacena ca bhāsvatā. agnineva giriḥ śveto gatāsur api duḥsahaḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...