महाभारत 11.18 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←स्त्री पर्व→

←अध्याय 18→

[mh-11-18] • 28 श्लोकाः

गान्धार्य् उवाच। पश्य माधव पुत्रान् मे शतसंख्याञ् जितक्लमान्। गदया भीमसेनेन भूयिष्ठं निहतान् रणे।

gāndhāry uvāca. paśya mādhava putrān me śatasaṃkhyāñ jitaklamān. gadayā bhīmasenena bhūyiṣṭhaṃ nihatān raṇe.

इदं दुःखतरं मे ऽद्य यद् इमा मुक्तमूर्धजाः। हतपुत्रा रणे बालाः परिधावन्ति मे स्नुषाः।

idaṃ duḥkhataraṃ me 'dya yad imā muktamūrdhajāḥ. hataputrā raṇe bālāḥ paridhāvanti me snuṣāḥ.

प्रासादतलचारिण्यश् चरणैर् भूषणान्वितैः। आपन्ना यत् स्पृशन्तीमा रुधिरार्द्रां वसुंधराम्।

prāsādatalacāriṇyaś caraṇair bhūṣaṇānvitaiḥ. āpannā yat spṛśantīmā rudhirārdrāṃ vasuṃdharām.

गृध्रान् उत्सारयन्त्यश् च गोमायून् वायसांस् तथा। शोकेनार्ता विघूर्णन्त्यो मत्ता इव चरन्त्य् उत।

gṛdhrān utsārayantyaś ca gomāyūn vāyasāṃs tathā. śokenārtā vighūrṇantyo mattā iva caranty uta.

एषान्या त्व् अनवद्याङ्गी करसंमितमध्यमा। घोरं तद् वैशसं दृष्ट्वा निपतत्य् अतिदुःखिता।

eṣānyā tv anavadyāṅgī karasaṃmitamadhyamā. ghoraṃ tad vaiśasaṃ dṛṣṭvā nipataty atiduḥkhitā.

दृष्ट्वा मे पार्थिवसुताम् एतां लक्ष्मणमातरम्। राजपुत्रीं महाबाहो मनो न व्युपशाम्यति।

dṛṣṭvā me pārthivasutām etāṃ lakṣmaṇamātaram. rājaputrīṃ mahābāho mano na vyupaśāmyati.

भ्रातॄंश् चान्याः पतींश् चान्याः पुत्रांश् च निहतान् भुवि। दृष्ट्वा परिपतन्त्य् एताः प्रगृह्य सुभुजा भुजान्।

bhrātṝṃś cānyāḥ patīṃś cānyāḥ putrāṃś ca nihatān bhuvi. dṛṣṭvā paripatanty etāḥ pragṛhya subhujā bhujān.

मध्यमानां तु नारीणां वृद्धानां चापराजित। आक्रन्दं हतबन्धूनां दारुणे वैशसे शृणु।

madhyamānāṃ tu nārīṇāṃ vṛddhānāṃ cāparājita. ākrandaṃ hatabandhūnāṃ dāruṇe vaiśase śṛṇu.

रथनीडानि देहांश् च हतानां गजवाजिनाम्। आश्रिताः श्रममोहार्ताः स्थिताः पश्य महाबल।

rathanīḍāni dehāṃś ca hatānāṃ gajavājinām. āśritāḥ śramamohārtāḥ sthitāḥ paśya mahābala.

अन्या चापहृतं कायाच् चारुकुण्डलम् उन्नसम्। स्वस्य बन्धोः शिरः कृष्ण गृहीत्वा पश्य तिष्ठति।

anyā cāpahṛtaṃ kāyāc cārukuṇḍalam unnasam. svasya bandhoḥ śiraḥ kṛṣṇa gṛhītvā paśya tiṣṭhati.

पूर्वजातिकृतं पापं मन्ये नाल्पम् इवानघ। एताभिर् अनवद्याभिर् मया चैवाल्पमेधया।

pūrvajātikṛtaṃ pāpaṃ manye nālpam ivānagha. etābhir anavadyābhir mayā caivālpamedhayā.

तद् इदं धर्मराजेन यातितं नो जनार्दन। न हि नाशो ऽस्ति वार्ष्णेय कर्मणोः शुभपापयोः।

tad idaṃ dharmarājena yātitaṃ no janārdana. na hi nāśo 'sti vārṣṇeya karmaṇoḥ śubhapāpayoḥ.

प्रत्यग्रवयसः पश्य दर्शनीयकुचोदराः। कुलेषु जाता ह्रीमत्यः कृष्णपक्षाक्षिमूर्धजाः।

pratyagravayasaḥ paśya darśanīyakucodarāḥ. kuleṣu jātā hrīmatyaḥ kṛṣṇapakṣākṣimūrdhajāḥ.

हंसगद्गदभाषिण्यो दुःखशोकप्रमोहिताः। सारस्य इव वाशन्त्यः पतिताः पश्य माधव।

haṃsagadgadabhāṣiṇyo duḥkhaśokapramohitāḥ. sārasya iva vāśantyaḥ patitāḥ paśya mādhava.

फुल्लपद्मप्रकाशानि पुण्डरीकाक्ष योषिताम्। अनवद्यानि वक्त्राणि तपत्य् असुखरश्मिवान्।

phullapadmaprakāśāni puṇḍarīkākṣa yoṣitām. anavadyāni vaktrāṇi tapaty asukharaśmivān.

ईर्षूणां मम पुत्राणां वासुदेवावरोधनम्। मत्तमातङ्गदर्पाणां पश्यन्त्य् अद्य पृथग्जनाः।

īrṣūṇāṃ mama putrāṇāṃ vāsudevāvarodhanam. mattamātaṅgadarpāṇāṃ paśyanty adya pṛthagjanāḥ.

शतचन्द्राणि चर्माणि ध्वजांश् चादित्यसंनिभान्। रौक्माणि चैव वर्माणि निष्कान् अपि च काञ्चनान्।

śatacandrāṇi carmāṇi dhvajāṃś cādityasaṃnibhān. raukmāṇi caiva varmāṇi niṣkān api ca kāñcanān.

शीर्षत्राणानि चैतानि पुत्राणां मे महीतले। पश्य दीप्तानि गोविन्द पावकान् सुहुतान् इव।

śīrṣatrāṇāni caitāni putrāṇāṃ me mahītale. paśya dīptāni govinda pāvakān suhutān iva.

एष दुःशासनः शेते शूरेणामित्रघातिना। पीतशोणितसर्वाङ्गो भीमसेनेन पातितः।

eṣa duḥśāsanaḥ śete śūreṇāmitraghātinā. pītaśoṇitasarvāṅgo bhīmasenena pātitaḥ.

गदया वीरघातिन्या पश्य माधव मे सुतम्। द्यूतक्लेशान् अनुस्मृत्य द्रौपद्या चोदितेन च।

gadayā vīraghātinyā paśya mādhava me sutam. dyūtakleśān anusmṛtya draupadyā coditena ca.

उक्ता ह्य् अनेन पाञ्चाली सभायां द्यूतनिर्जिता। प्रियं चिकीर्षता भ्रातुः कर्णस्य च जनार्दन।

uktā hy anena pāñcālī sabhāyāṃ dyūtanirjitā. priyaṃ cikīrṣatā bhrātuḥ karṇasya ca janārdana.

सहैव सहदेवेन नकुलेनार्जुनेन च। दासभार्यासि पाञ्चालि क्षिप्रं प्रविश नो गृहान्।

sahaiva sahadevena nakulenārjunena ca. dāsabhāryāsi pāñcāli kṣipraṃ praviśa no gṛhān.

ततो ऽहम् अब्रुवं कृष्ण तदा दुर्योधनं नृपम्। मृत्युपाशपरिक्षिप्तं शकुनिं पुत्र वर्जय।

tato 'ham abruvaṃ kṛṣṇa tadā duryodhanaṃ nṛpam. mṛtyupāśaparikṣiptaṃ śakuniṃ putra varjaya.

निबोधैनं सुदुर्बुद्धिं मातुलं कलहप्रियम्। क्षिप्रम् एनं परित्यज्य पुत्र शाम्यस्व पाण्डवैः।

nibodhainaṃ sudurbuddhiṃ mātulaṃ kalahapriyam. kṣipram enaṃ parityajya putra śāmyasva pāṇḍavaiḥ.

न बुध्यसे त्वं दुर्बुद्धे भीमसेनम् अमर्षणम्। वाङ्नाराचैस् तुदंस् तीक्ष्णैर् उल्काभिर् इव कुञ्जरम्।

na budhyase tvaṃ durbuddhe bhīmasenam amarṣaṇam. vāṅnārācais tudaṃs tīkṣṇair ulkābhir iva kuñjaram.

तान् एष रभसः क्रूरो वाक्शल्यान् अवधारयन्। उत्ससर्ज विषं तेषु सर्पो गोवृषभेष्व् इव।

tān eṣa rabhasaḥ krūro vākśalyān avadhārayan. utsasarja viṣaṃ teṣu sarpo govṛṣabheṣv iva.

एष दुःशासनः शेते विक्षिप्य विपुलौ भुजौ। निहतो भीमसेनेन सिंहेनेव महर्षभः। कान्तासङ्गमुखस्पर्शनिद्रयावालिकामुखः (सिच्)।

eṣa duḥśāsanaḥ śete vikṣipya vipulau bhujau. nihato bhīmasenena siṃheneva maharṣabhaḥ. kāntāsaṅgamukhasparśanidrayāvālikāmukhaḥ (sic).

अत्यर्थम् अकरोद् रौद्रं भीमसेनो ऽत्यमर्षणः। दुःशासनस्य यत् क्रुद्धो ऽपिबच् छोणितम् आहवे।

atyartham akarod raudraṃ bhīmaseno 'tyamarṣaṇaḥ. duḥśāsanasya yat kruddho 'pibac choṇitam āhave.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...