महाभारत 11.10 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←स्त्री पर्व→

←अध्याय 10→

[mh-11-10] • 23 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। क्रोशमात्रं ततो गत्वा ददृशुस् तान् महारथान्। शारद्वतं कृपं द्रौणिं कृतवर्माणम् एव च।

vaiśaṃpāyana uvāca. krośamātraṃ tato gatvā dadṛśus tān mahārathān. śāradvataṃ kṛpaṃ drauṇiṃ kṛtavarmāṇam eva ca.

ते तु दृष्ट्वैव राजानं प्रज्ञाचक्षुषम् ईश्वरम्। अश्रुकण्ठा विनिःश्वस्य रुदन्तम् इदम् अब्रुवन्।

te tu dṛṣṭvaiva rājānaṃ prajñācakṣuṣam īśvaram. aśrukaṇṭhā viniḥśvasya rudantam idam abruvan.

पुत्रस् तव महाराज कृत्वा कर्म सुदुष्करम्। गतः सानुचरो राजञ् शक्रलोकं महीपतिः।

putras tava mahārāja kṛtvā karma suduṣkaram. gataḥ sānucaro rājañ śakralokaṃ mahīpatiḥ.

दुर्योधनबलान् मुक्ता वयम् एव त्रयो रथाः। सर्वम् अन्यत् परिक्षीणं सैन्यं ते भरतर्षभ।

duryodhanabalān muktā vayam eva trayo rathāḥ. sarvam anyat parikṣīṇaṃ sainyaṃ te bharatarṣabha.

इत्य् एवम् उक्त्वा राजानं कृपः शारद्वतस् तदा। गान्धारीं पुत्रशोकार्ताम् इदं वचनम् अब्रवीत्।

ity evam uktvā rājānaṃ kṛpaḥ śāradvatas tadā. gāndhārīṃ putraśokārtām idaṃ vacanam abravīt.

अभीता युध्यमानास् ते घ्नन्तः शत्रुगणान् बहून्। वीरकर्माणि कुर्वाणाः पुत्रास् ते निधनं गताः।

abhītā yudhyamānās te ghnantaḥ śatrugaṇān bahūn. vīrakarmāṇi kurvāṇāḥ putrās te nidhanaṃ gatāḥ.

ध्रुवं संप्राप्य लोकांस् ते निर्मलाञ् शस्त्रनिर्जितान्। भास्वरं देहम् आस्थाय विहरन्त्य् अमरा इव। सर्वे ह्य् अभिमुखाः शूरा युध्यमाना हतारिभिः।

dhruvaṃ saṃprāpya lokāṃs te nirmalāñ śastranirjitān. bhāsvaraṃ deham āsthāya viharanty amarā iva. sarve hy abhimukhāḥ śūrā yudhyamānā hatāribhiḥ.

न हि कश् चिद् धि शूराणां युध्यमानः पराङ्मुखः। शस्त्रेण निधनं प्राप्तो न च कश् चित् कृताञ्जलिः।

na hi kaś cid dhi śūrāṇāṃ yudhyamānaḥ parāṅmukhaḥ. śastreṇa nidhanaṃ prāpto na ca kaś cit kṛtāñjaliḥ.

एतां तां क्षत्रियस्याहुः पुराणां परमां गतिम्। शस्त्रेण निधनं संख्ये तान् न शोचितुम् अर्हसि।

etāṃ tāṃ kṣatriyasyāhuḥ purāṇāṃ paramāṃ gatim. śastreṇa nidhanaṃ saṃkhye tān na śocitum arhasi.

न चापि शत्रवस् तेषाम् ऋध्यन्ते राज्ञि पाण्डवाः। शृणु यत् कृतम् अस्माभिर् अश्वत्थामपुरोगमैः।

na cāpi śatravas teṣām ṛdhyante rājñi pāṇḍavāḥ. śṛṇu yat kṛtam asmābhir aśvatthāmapurogamaiḥ.

अधर्मेण हतं श्रुत्वा भीमसेनेन ते सुतम्। सुप्तं शिबिरम् आविश्य पाण्डूनां कदनं कृतम्।

adharmeṇa hataṃ śrutvā bhīmasenena te sutam. suptaṃ śibiram āviśya pāṇḍūnāṃ kadanaṃ kṛtam.

पाञ्चाला निहताः सर्वे धृष्टद्युम्नपुरोगमाः। द्रुपदस्यात्मजाश् चैव द्रौपदेयाश् च पातिताः।

pāñcālā nihatāḥ sarve dhṛṣṭadyumnapurogamāḥ. drupadasyātmajāś caiva draupadeyāś ca pātitāḥ.

तथा विशसनं कृत्वा पुत्रशत्रुगणस्य ते। प्राद्रवाम रणे स्थातुं न हि शक्यामहे त्रयः।

tathā viśasanaṃ kṛtvā putraśatrugaṇasya te. prādravāma raṇe sthātuṃ na hi śakyāmahe trayaḥ.

ते हि शूरा महेष्वासाः क्षिप्रम् एष्यन्ति पाण्डवाः। अमर्षवशम् आपन्ना वैरं प्रतिजिहीर्षवः।

te hi śūrā maheṣvāsāḥ kṣipram eṣyanti pāṇḍavāḥ. amarṣavaśam āpannā vairaṃ pratijihīrṣavaḥ.

निहतान् आत्मजाञ् श्रुत्वा प्रमत्तान् पुरुषर्षभाः। निनीषन्तः पदं शूराः क्षिप्रम् एव यशस्विनि।

nihatān ātmajāñ śrutvā pramattān puruṣarṣabhāḥ. ninīṣantaḥ padaṃ śūrāḥ kṣipram eva yaśasvini.

पाण्डूनां किल्बिषं कृत्वा संस्थातुं नोत्सहामहे। अनुजानीहि नो राज्ञि मा च शोके मनः कृथाः।

pāṇḍūnāṃ kilbiṣaṃ kṛtvā saṃsthātuṃ notsahāmahe. anujānīhi no rājñi mā ca śoke manaḥ kṛthāḥ.

राजंस् त्वम् अनुजानीहि धैर्यम् आतिष्ठ चोत्तमम्। निष्ठान्तं पश्य चापि त्वं क्षत्रधर्मं च केवलम्।

rājaṃs tvam anujānīhi dhairyam ātiṣṭha cottamam. niṣṭhāntaṃ paśya cāpi tvaṃ kṣatradharmaṃ ca kevalam.

इत्य् एवम् उक्त्वा राजानं कृत्वा चाभिप्रदक्षिणम्। कृपश् च कृतवर्मा च द्रोणपुत्रश् च भारत।

ity evam uktvā rājānaṃ kṛtvā cābhipradakṣiṇam. kṛpaś ca kṛtavarmā ca droṇaputraś ca bhārata.

अवेक्षमाणा राजानं धृतराष्ट्रं मनीषिणम्। गङ्गाम् अनु महात्मानस् तूर्णम् अश्वान् अचोदयन्।

avekṣamāṇā rājānaṃ dhṛtarāṣṭraṃ manīṣiṇam. gaṅgām anu mahātmānas tūrṇam aśvān acodayan.

अपक्रम्य तु ते राजन् सर्व एव महारथाः। आमन्त्र्यान्योन्यम् उद्विग्नास् त्रिधा ते प्रययुस् ततः।

apakramya tu te rājan sarva eva mahārathāḥ. āmantryānyonyam udvignās tridhā te prayayus tataḥ.

जगाम हास्तिनपुरं कृपः शारद्वतस् तदा। स्वम् एव राष्ट्रं हार्दिक्यो द्रौणिर् व्यासाश्रमं ययौ।

jagāma hāstinapuraṃ kṛpaḥ śāradvatas tadā. svam eva rāṣṭraṃ hārdikyo drauṇir vyāsāśramaṃ yayau.

एवं ते प्रययुर् वीरा वीक्षमाणाः परस्परम्। भयार्ताः पाण्डुपुत्राणाम् आगस्कृत्वा महात्मनाम्।

evaṃ te prayayur vīrā vīkṣamāṇāḥ parasparam. bhayārtāḥ pāṇḍuputrāṇām āgaskṛtvā mahātmanām.

समेत्य वीरा राजानं तदा त्व् अनुदिते रवौ। विप्रजग्मुर् महाराज यथेच्छकम् अरिंदमाः। समासाद्याथ वै द्रौणिं पाण्डुपुत्रा महारथाः। व्यजयन्त रणे राजन् विक्रम्य तदनन्तरम्।

sametya vīrā rājānaṃ tadā tv anudite ravau. viprajagmur mahārāja yathecchakam ariṃdamāḥ. samāsādyātha vai drauṇiṃ pāṇḍuputrā mahārathāḥ. vyajayanta raṇe rājan vikramya tadanantaram.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...