महाभारत 1.50 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

महाभारत

आदि पर्व→

←अध्याय 50→

[mh-1-50] • 17 श्लोकाः

आस्तीक उवाच। सोमस्य यज्ञो वरुणस्य यज्ञः; प्रजापतेर् यज्ञ आसीत् प्रयागे। तथा यज्ञो ऽयं तव भारताग्र्य; पारिक्षित स्वस्ति नो ऽस्तु प्रियेभ्यः। दिलीपराज्ञो नहुषस्य राज्ञो; नलस्य राज्ञः शतबिन्दोश् च राज्ञः।

āstīka uvāca. somasya yajño varuṇasya yajñaḥ; prajāpater yajña āsīt prayāge. tathā yajño 'yaṃ tava bhāratāgrya; pārikṣita svasti no 'stu priyebhyaḥ. dilīparājño nahuṣasya rājño; nalasya rājñaḥ śatabindoś ca rājñaḥ.

शक्रस्य यज्ञः शतसंख्य उक्तस्; तथापरस् तुल्यसंख्यः शतं वै। तथा यज्ञो ऽयं तव भारताग्र्य; पारिक्षित स्वस्ति नो ऽस्तु प्रियेभ्यः।

śakrasya yajñaḥ śatasaṃkhya uktas; tathāparas tulyasaṃkhyaḥ śataṃ vai. tathā yajño 'yaṃ tava bhāratāgrya; pārikṣita svasti no 'stu priyebhyaḥ.

यमस्य यज्ञो हरिमेधसश् च; यथा यज्ञो रन्तिदेवस्य राज्ञः। तथा यज्ञो ऽयं तव भारताग्र्य; पारिक्षित स्वस्ति नो ऽस्तु प्रियेभ्यः।

yamasya yajño harimedhasaś ca; yathā yajño rantidevasya rājñaḥ. tathā yajño 'yaṃ tava bhāratāgrya; pārikṣita svasti no 'stu priyebhyaḥ.

गयस्य यज्ञः शशबिन्दोश् च राज्ञो; यज्ञस् तथा वैश्रवणस्य राज्ञः। तथा यज्ञो ऽयं तव भारताग्र्य; पारिक्षित स्वस्ति नो ऽस्तु प्रियेभ्यः।

gayasya yajñaḥ śaśabindoś ca rājño; yajñas tathā vaiśravaṇasya rājñaḥ. tathā yajño 'yaṃ tava bhāratāgrya; pārikṣita svasti no 'stu priyebhyaḥ.

नृगस्य यज्ञस् त्व् अजमीढस्य चासीद्; यथा यज्ञो दाशरथेश् च राज्ञः। तथा यज्ञो ऽयं तव भारताग्र्य; पारिक्षित स्वस्ति नो ऽस्तु प्रियेभ्यः।

nṛgasya yajñas tv ajamīḍhasya cāsīd; yathā yajño dāśaratheś ca rājñaḥ. tathā yajño 'yaṃ tava bhāratāgrya; pārikṣita svasti no 'stu priyebhyaḥ.

यज्ञः श्रुतो नो दिवि देवसूनोर्; युधिष्ठिरस्याजमीढस्य राज्ञः। तथा यज्ञो ऽयं तव भारताग्र्य; पारिक्षित स्वस्ति नो ऽस्तु प्रियेभ्यः। नहुषस्य यज्ञः सगरस्य यज्ञः; धुन्धोस् तथा रन्तिदेवस्य चैव।

yajñaḥ śruto no divi devasūnor; yudhiṣṭhirasyājamīḍhasya rājñaḥ. tathā yajño 'yaṃ tava bhāratāgrya; pārikṣita svasti no 'stu priyebhyaḥ. nahuṣasya yajñaḥ sagarasya yajñaḥ; dhundhos tathā rantidevasya caiva.

कृष्णस्य यज्ञः सत्यवत्याः सुतस्य; स्वयं च कर्म प्रचकार यत्र। तथा यज्ञो ऽयं तव भारताग्र्य; पारिक्षित स्वस्ति नो ऽस्तु प्रियेभ्यः।

kṛṣṇasya yajñaḥ satyavatyāḥ sutasya; svayaṃ ca karma pracakāra yatra. tathā yajño 'yaṃ tava bhāratāgrya; pārikṣita svasti no 'stu priyebhyaḥ.

इमे हि ते सूर्यहुताशवर्चसः; समासते वृत्रहणः क्रतुं यथा। नैषां ज्ञानं विद्यते ज्ञातुम् अद्य; दत्तं येभ्यो न प्रणश्येत् कथं चित्।

ime hi te sūryahutāśavarcasaḥ; samāsate vṛtrahaṇaḥ kratuṃ yathā. naiṣāṃ jñānaṃ vidyate jñātum adya; dattaṃ yebhyo na praṇaśyet kathaṃ cit.

ऋत्विक्समो नास्ति लोकेषु चैव; द्वैपायनेनेति विनिश्चितं मे। एतस्य शिष्या हि क्षितिं चरन्ति; सर्वर्त्विजः कर्मसु स्वेषु दक्षाः।

ṛtviksamo nāsti lokeṣu caiva; dvaipāyaneneti viniścitaṃ me. etasya śiṣyā hi kṣitiṃ caranti; sarvartvijaḥ karmasu sveṣu dakṣāḥ.

विभावसुश् चित्रभानुर् महात्मा; हिरण्यरेता विश्वभुक् कृष्णवर्त्मा। प्रदक्षिणावर्तशिखः प्रदीप्तो; हव्यं तवेदं हुतभुग् वष्टि देवः।

vibhāvasuś citrabhānur mahātmā; hiraṇyaretā viśvabhuk kṛṣṇavartmā. pradakṣiṇāvartaśikhaḥ pradīpto; havyaṃ tavedaṃ hutabhug vaṣṭi devaḥ.

नेह त्वद् अन्यो विद्यते जीवलोके; समो नृपः पालयिता प्रजानाम्। धृत्या च ते प्रीतमनाः सदाहं; त्वं वा राजा धर्मराजो यमो वा।

neha tvad anyo vidyate jīvaloke; samo nṛpaḥ pālayitā prajānām. dhṛtyā ca te prītamanāḥ sadāhaṃ; tvaṃ vā rājā dharmarājo yamo vā.

शक्रः साक्षाद् वज्रपाणिर् यथेह; त्राता लोके ऽस्मिंस् त्वं तथेह प्रजानाम्। मतस् त्वं नः पुरुषेन्द्रेह लोके; न च त्वद् अन्यो गृहपतिर् अस्ति यज्ञे।

śakraḥ sākṣād vajrapāṇir yatheha; trātā loke 'smiṃs tvaṃ tatheha prajānām. matas tvaṃ naḥ puruṣendreha loke; na ca tvad anyo gṛhapatir asti yajñe.

खट्वाङ्गनाभागदिलीपकल्पो; ययातिमान्धातृसमप्रभावः। आदित्यतेजःप्रतिमानतेजा; भीष्मो यथा भ्राजसि सुव्रतस् त्वम्।

khaṭvāṅganābhāgadilīpakalpo; yayātimāndhātṛsamaprabhāvaḥ. ādityatejaḥpratimānatejā; bhīṣmo yathā bhrājasi suvratas tvam.

वाल्मीकिवत् ते निभृतं सुधैर्यं; वसिष्ठवत् ते नियतश् च कोपः। प्रभुत्वम् इन्द्रेण समं मतं मे; द्युतिश् च नारायणवद् विभाति।

vālmīkivat te nibhṛtaṃ sudhairyaṃ; vasiṣṭhavat te niyataś ca kopaḥ. prabhutvam indreṇa samaṃ mataṃ me; dyutiś ca nārāyaṇavad vibhāti.

यमो यथा धर्मविनिश्चयज्ञः; कृष्णो यथा सर्वगुणोपपन्नः। श्रियां निवासो ऽसि यथा वसूनां; निधानभूतो ऽसि तथा क्रतूनाम्।

yamo yathā dharmaviniścayajñaḥ; kṛṣṇo yathā sarvaguṇopapannaḥ. śriyāṃ nivāso 'si yathā vasūnāṃ; nidhānabhūto 'si tathā kratūnām.

दम्भोद्भवेनासि समो बलेन; रामो यथा शस्त्रविद् अस्त्रविच् च। और्वत्रिताभ्याम् असि तुल्यतेजा; दुष्प्रेक्षणीयो ऽसि भगीरथो वा। तुल्यो ऽसि तेनैव महात्मना वा। गङ्गा देवी मानयाम् आस यो वै।

dambhodbhavenāsi samo balena; rāmo yathā śastravid astravic ca. aurvatritābhyām asi tulyatejā; duṣprekṣaṇīyo 'si bhagīratho vā. tulyo 'si tenaiva mahātmanā vā. gaṅgā devī mānayām āsa yo vai.

सूत उवाच। एवं स्तुताः सर्व एव प्रसन्ना; राजा सदस्या ऋत्विजो हव्यवाहः। तेषां दृष्ट्वा भावितानीङ्गितानि; प्रोवाच राजा जनमेजयो ऽथ।

sūta uvāca. evaṃ stutāḥ sarva eva prasannā; rājā sadasyā ṛtvijo havyavāhaḥ. teṣāṃ dṛṣṭvā bhāvitānīṅgitāni; provāca rājā janamejayo 'tha.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents