महाभारत 1.31 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

आदि पर्व→

←अध्याय 31→

[mh-1-31] • 18 श्लोकाः

शौनक उवाच। भुजंगमानां शापस्य मात्रा चैव सुतेन च। विनतायास् त्वया प्रोक्तं कारणं सूतनन्दन।

śaunaka uvāca. bhujaṃgamānāṃ śāpasya mātrā caiva sutena ca. vinatāyās tvayā proktaṃ kāraṇaṃ sūtanandana.

वरप्रदानं भर्त्रा च कद्रूविनतयोस् तथा। नामनी चैव ते प्रोक्ते पक्षिणोर् वैनतेययोः।

varapradānaṃ bhartrā ca kadrūvinatayos tathā. nāmanī caiva te prokte pakṣiṇor vainateyayoḥ.

पन्नगानां तु नामानि न कीर्तयसि सूतज। प्राधान्येनापि नामानि श्रोतुम् इच्छामहे वयम्।

pannagānāṃ tu nāmāni na kīrtayasi sūtaja. prādhānyenāpi nāmāni śrotum icchāmahe vayam.

सूत उवाच। बहुत्वान् नामधेयानि भुजगानां तपोधन। न कीर्तयिष्ये सर्वेषां प्राधान्येन तु मे शृणु।

sūta uvāca. bahutvān nāmadheyāni bhujagānāṃ tapodhana. na kīrtayiṣye sarveṣāṃ prādhānyena tu me śṛṇu.

शेषः प्रथमतो जातो वासुकिस् तदनन्तरम्। ऐरावतस् तक्षकश् च कर्कोटकधनंजयौ।

śeṣaḥ prathamato jāto vāsukis tadanantaram. airāvatas takṣakaś ca karkoṭakadhanaṃjayau.

कालियो मणिनागश् च नागश् चापूरणस् तथा। नागस् तथा पिञ्जरक एलापत्रो ऽथ वामनः।

kāliyo maṇināgaś ca nāgaś cāpūraṇas tathā. nāgas tathā piñjaraka elāpatro 'tha vāmanaḥ.

नीलानीलौ तथा नागौ कल्माषशबलौ तथा। आर्यकश् चादिकश् चैव नागश् च शलपोतकः।

nīlānīlau tathā nāgau kalmāṣaśabalau tathā. āryakaś cādikaś caiva nāgaś ca śalapotakaḥ.

सुमनोमुखो दधिमुखस् तथा विमलपिण्डकः। आप्तः कोटनकश् चैव शङ्खो वालशिखस् तथा।

sumanomukho dadhimukhas tathā vimalapiṇḍakaḥ. āptaḥ koṭanakaś caiva śaṅkho vālaśikhas tathā.

निष्ठ्यूनको हेमगुहो नहुषः पिङ्गलस् तथा। बाह्यकर्णो हस्तिपदस् तथा मुद्गरपिण्डकः।

niṣṭhyūnako hemaguho nahuṣaḥ piṅgalas tathā. bāhyakarṇo hastipadas tathā mudgarapiṇḍakaḥ.

कम्बलाश्वतरौ चापि नागः कालीयकस् तथा। वृत्तसंवर्तकौ नागौ द्वौ च पद्माव् इति श्रुतौ।

kambalāśvatarau cāpi nāgaḥ kālīyakas tathā. vṛttasaṃvartakau nāgau dvau ca padmāv iti śrutau.

नागः शङ्खनकश् चैव तथा च स्फण्डको ऽपरः। क्षेमकश् च महानागो नागः पिण्डारकस् तथा। विप्रस्यावज्ञया शक्रो मातुः सर्पा विपद्गताः। सुपर्णस् तूभयप्रीत्या हरेर् अप्य् उपरि स्थितः।

nāgaḥ śaṅkhanakaś caiva tathā ca sphaṇḍako 'paraḥ. kṣemakaś ca mahānāgo nāgaḥ piṇḍārakas tathā. viprasyāvajñayā śakro mātuḥ sarpā vipadgatāḥ. suparṇas tūbhayaprītyā harer apy upari sthitaḥ.

करवीरः पुष्पदंष्ट्र एऌअको बिल्वपाण्डुकः। मूषकादः शङ्खशिराः पूर्णदंष्ट्रो हरिद्रकः।

karavīraḥ puṣpadaṃṣṭra eḷako bilvapāṇḍukaḥ. mūṣakādaḥ śaṅkhaśirāḥ pūrṇadaṃṣṭro haridrakaḥ.

अपराजितो ज्योतिकश् च पन्नगः श्रीवहस् तथा। कौरव्यो धृतराष्ट्रश् च पुष्करः शल्यकस् तथा।

aparājito jyotikaś ca pannagaḥ śrīvahas tathā. kauravyo dhṛtarāṣṭraś ca puṣkaraḥ śalyakas tathā.

विरजाश् च सुबाहुश् च शालिपिण्डश् च वीर्यवान्। हस्तिभद्रः पिठरको मुखरः कोणवासनः।

virajāś ca subāhuś ca śālipiṇḍaś ca vīryavān. hastibhadraḥ piṭharako mukharaḥ koṇavāsanaḥ.

कुञ्जरः कुररश् चैव तथा नागः प्रभाकरः। कुमुदः कुमुदाक्षश् च तित्तिरिर् हलिकस् तथा। सुमुखो विमुखश् चैव विमुखो ऽसिमुखस् तथा। कर्दमश् च महानागो नागश् च बहुमूलकः। कर्कराकर्करौ चोभौ कुण्डोदरमहोदरौ।

kuñjaraḥ kuraraś caiva tathā nāgaḥ prabhākaraḥ. kumudaḥ kumudākṣaś ca tittirir halikas tathā. sumukho vimukhaś caiva vimukho 'simukhas tathā. kardamaś ca mahānāgo nāgaś ca bahumūlakaḥ. karkarākarkarau cobhau kuṇḍodaramahodarau.

एते प्राधान्यतो नागाः कीर्तिता द्विजसत्तम। बहुत्वान् नामधेयानाम् इतरे न प्रकीर्तिताः।

ete prādhānyato nāgāḥ kīrtitā dvijasattama. bahutvān nāmadheyānām itare na prakīrtitāḥ.

एतेषां प्रसवो यश् च प्रसवस्य च संततिः। असंख्येयेति मत्वा तान् न ब्रवीमि द्विजोत्तम।

eteṣāṃ prasavo yaś ca prasavasya ca saṃtatiḥ. asaṃkhyeyeti matvā tān na bravīmi dvijottama.

बहूनीह सहस्राणि प्रयुतान्य् अर्बुदानि च। अशक्यान्य् एव संख्यातुं भुजगानां तपोधन।

bahūnīha sahasrāṇi prayutāny arbudāni ca. aśakyāny eva saṃkhyātuṃ bhujagānāṃ tapodhana.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...