महाभारत 1.211 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

आदि पर्व→

←अध्याय 211→

[mh-1-211] • 25 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। ततः कतिपयाहस्य तस्मिन् रैवतके गिरौ। वृष्ण्यन्धकानाम् अभवत् सुमहान् उत्सवो नृप।

vaiśaṃpāyana uvāca. tataḥ katipayāhasya tasmin raivatake girau. vṛṣṇyandhakānām abhavat sumahān utsavo nṛpa.

तत्र दानं ददुर् वीरा ब्राह्मणानां सहस्रशः। भोजवृष्ण्यन्धकाश् चैव महे तस्य गिरेस् तदा।

tatra dānaṃ dadur vīrā brāhmaṇānāṃ sahasraśaḥ. bhojavṛṣṇyandhakāś caiva mahe tasya gires tadā.

प्रासादै रत्नचित्रैश् च गिरेस् तस्य समन्ततः। स देशः शोभितो राजन् दीपवृक्षैश् च सर्वशः।

prāsādai ratnacitraiś ca gires tasya samantataḥ. sa deśaḥ śobhito rājan dīpavṛkṣaiś ca sarvaśaḥ.

वादित्राणि च तत्र स्म वादकाः समवादयन्। ननृतुर् नर्तकाश् चैव जगुर् गानानि गायनाः।

vāditrāṇi ca tatra sma vādakāḥ samavādayan. nanṛtur nartakāś caiva jagur gānāni gāyanāḥ.

अलंकृताः कुमाराश् च वृष्णीनां सुमहौजसः। यानैर् हाटकचित्राङ्गैश् चञ्चूर्यन्ते स्म सर्वशः।

alaṃkṛtāḥ kumārāś ca vṛṣṇīnāṃ sumahaujasaḥ. yānair hāṭakacitrāṅgaiś cañcūryante sma sarvaśaḥ.

पौराश् च पादचारेण यानैर् उच्चावचैस् तथा। सदाराः सानुयात्राश् च शतशो ऽथ सहस्रशः।

paurāś ca pādacāreṇa yānair uccāvacais tathā. sadārāḥ sānuyātrāś ca śataśo 'tha sahasraśaḥ.

ततो हलधरः क्षीबो रेवतीसहितः प्रभुः। अनुगम्यमानो गन्धर्वैर् अचरत् तत्र भारत।

tato haladharaḥ kṣībo revatīsahitaḥ prabhuḥ. anugamyamāno gandharvair acarat tatra bhārata.

तथैव राजा वृष्णीनाम् उग्रसेनः प्रतापवान्। उपगीयमानो गन्धर्वैः स्त्रीसहस्रसहायवान्।

tathaiva rājā vṛṣṇīnām ugrasenaḥ pratāpavān. upagīyamāno gandharvaiḥ strīsahasrasahāyavān.

रौक्मिणेयश् च साम्बश् च क्षीबौ समरदुर्मदौ। दिव्यमाल्याम्बरधरौ विजह्राते ऽमराव् इव।

raukmiṇeyaś ca sāmbaś ca kṣībau samaradurmadau. divyamālyāmbaradharau vijahrāte 'marāv iva.

अक्रूरः सारणश् चैव गदो भानुर् विडूरथः। निशठश् चारुदेष्णश् च पृथुर् विपृथुर् एव च।

akrūraḥ sāraṇaś caiva gado bhānur viḍūrathaḥ. niśaṭhaś cārudeṣṇaś ca pṛthur vipṛthur eva ca.

सत्यकः सात्यकिश् चैव भङ्गकारसहाचरौ। हार्दिक्यः कृतवर्मा च ये चान्ये नानुकीर्तिताः।

satyakaḥ sātyakiś caiva bhaṅgakārasahācarau. hārdikyaḥ kṛtavarmā ca ye cānye nānukīrtitāḥ.

एते परिवृताः स्त्रीभिर् गन्धर्वैश् च पृथक् पृथक्। तम् उत्सवं रैवतके शोभयां चक्रिरे तदा। वासुदेवो ययौ तत्र सह स्त्रीभिर् गुणान्वितः। दत्त्वा दानं द्विजातिभ्यः परिव्राजम् अपश्यत।

ete parivṛtāḥ strībhir gandharvaiś ca pṛthak pṛthak. tam utsavaṃ raivatake śobhayāṃ cakrire tadā. vāsudevo yayau tatra saha strībhir guṇānvitaḥ. dattvā dānaṃ dvijātibhyaḥ parivrājam apaśyata.

तदा कोलाहले तस्मिन् वर्तमाने महाशुभे। वासुदेवश् च पार्थश् च सहितौ परिजग्मतुः।

tadā kolāhale tasmin vartamāne mahāśubhe. vāsudevaś ca pārthaś ca sahitau parijagmatuḥ.

तत्र चङ्क्रम्यमाणौ तौ वासुदेवसुतां शुभाम्। अलंकृतां सखीमध्ये भद्रां ददृशतुस् तदा।

tatra caṅkramyamāṇau tau vāsudevasutāṃ śubhām. alaṃkṛtāṃ sakhīmadhye bhadrāṃ dadṛśatus tadā.

दृष्ट्वैव ताम् अर्जुनस्य कन्दर्पः समजायत। तं तथैकाग्रमनसं कृष्णः पार्थम् अलक्षयत्।

dṛṣṭvaiva tām arjunasya kandarpaḥ samajāyata. taṃ tathaikāgramanasaṃ kṛṣṇaḥ pārtham alakṣayat.

अथाब्रवीत् पुष्कराक्षः प्रहसन्न् इव भारत। वनेचरस्य किम् इदं कामेनालोड्यते मनः।

athābravīt puṣkarākṣaḥ prahasann iva bhārata. vanecarasya kim idaṃ kāmenāloḍyate manaḥ.

ममैषा भगिनी पार्थ सारणस्य सहोदरा। सुभद्रा नाम भद्रं ते पितुर् मे दयिता सुता। यदि ते वर्तते बुद्धिर् वक्ष्यामि पितरं स्वयम्। अब्रवीत् पुण्डरीकाक्षं प्रहसन्न् इव भारत।

mamaiṣā bhaginī pārtha sāraṇasya sahodarā. subhadrā nāma bhadraṃ te pitur me dayitā sutā. yadi te vartate buddhir vakṣyāmi pitaraṃ svayam. abravīt puṇḍarīkākṣaṃ prahasann iva bhārata.

अर्जुन उवाच। दुहिता वसुदेवस्य वासुदेवस्य च स्वसा। रूपेण चैव संपन्ना कम् इवैषा न मोहयेत्।

arjuna uvāca. duhitā vasudevasya vāsudevasya ca svasā. rūpeṇa caiva saṃpannā kam ivaiṣā na mohayet.

कृतम् एव तु कल्याणं सर्वं मम भवेद् ध्रुवम्। यदि स्यान् मम वार्ष्णेयी महिषीयं स्वसा तव। देववृन्दः सदा त्वां तु स्मृत्वा विजयते ऽसुरान्। तव संदर्शनात् स्वामिन्न् अप्राप्यं न हि तत् किम् उ।

kṛtam eva tu kalyāṇaṃ sarvaṃ mama bhaved dhruvam. yadi syān mama vārṣṇeyī mahiṣīyaṃ svasā tava. devavṛndaḥ sadā tvāṃ tu smṛtvā vijayate 'surān. tava saṃdarśanāt svāminn aprāpyaṃ na hi tat kim u.

प्राप्तौ तु क उपायः स्यात् तद् ब्रवीहि जनार्दन। आस्थास्यामि तथा सर्वं यदि शक्यं नरेण तत्।

prāptau tu ka upāyaḥ syāt tad bravīhi janārdana. āsthāsyāmi tathā sarvaṃ yadi śakyaṃ nareṇa tat.

वासुदेव उवाच। स्वयंवरः क्षत्रियाणां विवाहः पुरुषर्षभ। स च संशयितः पार्थ स्वभावस्यानिमित्ततः।

vāsudeva uvāca. svayaṃvaraḥ kṣatriyāṇāṃ vivāhaḥ puruṣarṣabha. sa ca saṃśayitaḥ pārtha svabhāvasyānimittataḥ.

प्रसह्य हरणं चापि क्षत्रियाणां प्रशस्यते। विवाहहेतोः शूराणाम् इति धर्मविदो विदुः।

prasahya haraṇaṃ cāpi kṣatriyāṇāṃ praśasyate. vivāhahetoḥ śūrāṇām iti dharmavido viduḥ.

स त्वम् अर्जुन कल्याणीं प्रसह्य भगिनीं मम। हर स्वयंवरे ह्य् अस्याः को वै वेद चिकीर्षितम्। यतिरूपधरस् त्वं तु यदा कालविपाकता।

sa tvam arjuna kalyāṇīṃ prasahya bhaginīṃ mama. hara svayaṃvare hy asyāḥ ko vai veda cikīrṣitam. yatirūpadharas tvaṃ tu yadā kālavipākatā.

वैशंपायन उवाच। ततो ऽर्जुनश् च कृष्णश् च विनिश्चित्येतिकृत्यताम्। शीघ्रगान् पुरुषान् राजन् प्रेषयाम् आसतुस् तदा।

vaiśaṃpāyana uvāca. tato 'rjunaś ca kṛṣṇaś ca viniścityetikṛtyatām. śīghragān puruṣān rājan preṣayām āsatus tadā.

धर्मराजाय तत् सर्वम् इन्द्रप्रस्थगताय वै। श्रुत्वैव च महाबाहुर् अनुजज्ञे स पाण्डवः। भीमसेनस् तु तच् छ्रुत्वा कृतकृत्यं स्म मन्यते। इत्य् एवं मनुजैः सार्धम् उक्त्वा प्रीतिम् उपेयिवान्।

dharmarājāya tat sarvam indraprasthagatāya vai. śrutvaiva ca mahābāhur anujajñe sa pāṇḍavaḥ. bhīmasenas tu tac chrutvā kṛtakṛtyaṃ sma manyate. ity evaṃ manujaiḥ sārdham uktvā prītim upeyivān.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...