महाभारत 1.198 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

आदि पर्व→

←अध्याय 198→

[mh-1-198] • 25 श्लोकाः

धृतराष्ट्र उवाच। भीष्मः शांतनवो विद्वान् द्रोणश् च भगवान् ऋषिः। हितं परमकं वाक्यं त्वं च सत्यं ब्रवीषि माम्।

dhṛtarāṣṭra uvāca. bhīṣmaḥ śāṃtanavo vidvān droṇaś ca bhagavān ṛṣiḥ. hitaṃ paramakaṃ vākyaṃ tvaṃ ca satyaṃ bravīṣi mām.

यथैव पाण्डोस् ते वीराः कुन्तीपुत्रा महारथाः। तथैव धर्मतः सर्वे मम पुत्रा न संशयः।

yathaiva pāṇḍos te vīrāḥ kuntīputrā mahārathāḥ. tathaiva dharmataḥ sarve mama putrā na saṃśayaḥ.

यथैव मम पुत्राणाम् इदं राज्यं विधीयते। तथैव पाण्डुपुत्राणाम् इदं राज्यं न संशयः।

yathaiva mama putrāṇām idaṃ rājyaṃ vidhīyate. tathaiva pāṇḍuputrāṇām idaṃ rājyaṃ na saṃśayaḥ.

क्षत्तर् आनय गच्छैतान् सह मात्रा सुसत्कृतान्। तया च देवरूपिण्या कृष्णया सह भारत।

kṣattar ānaya gacchaitān saha mātrā susatkṛtān. tayā ca devarūpiṇyā kṛṣṇayā saha bhārata.

दिष्ट्या जीवन्ति ते पार्था दिष्ट्या जीवति सा पृथा। दिष्ट्या द्रुपदकन्यां च लब्धवन्तो महारथाः।

diṣṭyā jīvanti te pārthā diṣṭyā jīvati sā pṛthā. diṣṭyā drupadakanyāṃ ca labdhavanto mahārathāḥ.

दिष्ट्या वर्धामहे सर्वे दिष्ट्या शान्तः पुरोचनः। दिष्ट्या मम परं दुःखम् अपनीतं महाद्युते। त्वम् एव गत्वा विदुर तान् इहानय माचिरात्।

diṣṭyā vardhāmahe sarve diṣṭyā śāntaḥ purocanaḥ. diṣṭyā mama paraṃ duḥkham apanītaṃ mahādyute. tvam eva gatvā vidura tān ihānaya mācirāt.

वैशंपायन उवाच। एवम् उक्तस् ततः क्षत्ता रथम् आरुह्य शीघ्रगम्। अगात् कतिपयाहोभिः पाञ्चालान् राजधर्मवित्। ततो जगाम विदुरो धृतराष्ट्रस्य शासनात्। सकाशं यज्ञसेनस्य पाण्डवानां च भारत। समुपादाय रत्नानि वसूनि विविधानि च। द्रौपद्याः पाण्डवानां च यज्ञसेनस्य चैव हि। आगतं विदुरं श्रुत्वा द्रुपदो राजसत्तमः। स्वपुत्रैः सह धर्मात्मा पूजयाम् आस धर्मतः।

vaiśaṃpāyana uvāca. evam uktas tataḥ kṣattā ratham āruhya śīghragam. agāt katipayāhobhiḥ pāñcālān rājadharmavit. tato jagāma viduro dhṛtarāṣṭrasya śāsanāt. sakāśaṃ yajñasenasya pāṇḍavānāṃ ca bhārata. samupādāya ratnāni vasūni vividhāni ca. draupadyāḥ pāṇḍavānāṃ ca yajñasenasya caiva hi. āgataṃ viduraṃ śrutvā drupado rājasattamaḥ. svaputraiḥ saha dharmātmā pūjayām āsa dharmataḥ.

तत्र गत्वा स धर्मज्ञः सर्वशास्त्रविशारदः। द्रुपदं न्यायतो राजन् संयुक्तम् उपतस्थिवान्।

tatra gatvā sa dharmajñaḥ sarvaśāstraviśāradaḥ. drupadaṃ nyāyato rājan saṃyuktam upatasthivān.

स चापि प्रतिजग्राह धर्मेण विदुरं ततः। चक्रे पूजां यथान्यायं विदुरस्य महात्मनः। चक्रतुश् च यथान्यायं कुशलप्रश्नसंविदम्।

sa cāpi pratijagrāha dharmeṇa viduraṃ tataḥ. cakre pūjāṃ yathānyāyaṃ vidurasya mahātmanaḥ. cakratuś ca yathānyāyaṃ kuśalapraśnasaṃvidam.

ददर्श पाण्डवांस् तत्र वासुदेवं च भारत। स्नेहात् परिष्वज्य स तान् पप्रच्छानामयं ततः।

dadarśa pāṇḍavāṃs tatra vāsudevaṃ ca bhārata. snehāt pariṣvajya sa tān papracchānāmayaṃ tataḥ.

तैश् चाप्य् अमितबुद्धिः स पूजितो ऽथ यथाक्रमम्। वचनाद् धृतराष्ट्रस्य स्नेहयुक्तं पुनः पुनः। पाण्डवा विनयोपेता नत्वालिङ्ग्य विशां पते। दृष्ट्वा मुहुर् मुहू राजन् हर्षाद् अश्रूण्य् अवर्तयन्।

taiś cāpy amitabuddhiḥ sa pūjito 'tha yathākramam. vacanād dhṛtarāṣṭrasya snehayuktaṃ punaḥ punaḥ. pāṇḍavā vinayopetā natvāliṅgya viśāṃ pate. dṛṣṭvā muhur muhū rājan harṣād aśrūṇy avartayan.

पप्रच्छानामयं राजंस् ततस् तान् पाण्डुनन्दनान्। प्रददौ चापि रत्नानि विविधानि वसूनि च।

papracchānāmayaṃ rājaṃs tatas tān pāṇḍunandanān. pradadau cāpi ratnāni vividhāni vasūni ca.

पाण्डवानां च कुन्त्याश् च द्रौपद्याश् च विशां पते। द्रुपदस्य च पुत्राणां यथा दत्तानि कौरवैः। संकर्षणं वासुदेवं प्रणम्य विदुरस् ततः। आसने काञ्चने शुभ्रे निषसाद महामतिः। कृत्वा मिथस् तु संलापं मुदा पुनर् अभाषत। भीष्मद्रोणाजमीढैश् च यद् उक्तं पाण्डवान् प्रति। अवदत् तत्र तत् सर्वं सर्वेषाम् अनुशृण्वताम्।

pāṇḍavānāṃ ca kuntyāś ca draupadyāś ca viśāṃ pate. drupadasya ca putrāṇāṃ yathā dattāni kauravaiḥ. saṃkarṣaṇaṃ vāsudevaṃ praṇamya viduras tataḥ. āsane kāñcane śubhre niṣasāda mahāmatiḥ. kṛtvā mithas tu saṃlāpaṃ mudā punar abhāṣata. bhīṣmadroṇājamīḍhaiś ca yad uktaṃ pāṇḍavān prati. avadat tatra tat sarvaṃ sarveṣām anuśṛṇvatām.

प्रोवाच चामितमतिः प्रश्रितं विनयान्वितः। द्रुपदं पाण्डुपुत्राणां संनिधौ केशवस्य च।

provāca cāmitamatiḥ praśritaṃ vinayānvitaḥ. drupadaṃ pāṇḍuputrāṇāṃ saṃnidhau keśavasya ca.

राजञ् शृणु सहामात्यः सपुत्रश् च वचो मम। धृतराष्ट्रः सपुत्रस् त्वां सहामात्यः सबान्धवः।

rājañ śṛṇu sahāmātyaḥ saputraś ca vaco mama. dhṛtarāṣṭraḥ saputras tvāṃ sahāmātyaḥ sabāndhavaḥ.

अब्रवीत् कुशलं राजन् प्रीयमाणः पुनः पुनः। प्रीतिमांस् ते दृढं चापि संबन्धेन नराधिप।

abravīt kuśalaṃ rājan prīyamāṇaḥ punaḥ punaḥ. prītimāṃs te dṛḍhaṃ cāpi saṃbandhena narādhipa.

तथा भीष्मः शांतनवः कौरवैः सह सर्वशः। कुशलं त्वां महाप्राज्ञः सर्वतः परिपृच्छति।

tathā bhīṣmaḥ śāṃtanavaḥ kauravaiḥ saha sarvaśaḥ. kuśalaṃ tvāṃ mahāprājñaḥ sarvataḥ paripṛcchati.

भारद्वाजो महेष्वासो द्रोणः प्रियसखस् तव। समाश्लेषम् उपेत्य त्वां कुशलं परिपृच्छति।

bhāradvājo maheṣvāso droṇaḥ priyasakhas tava. samāśleṣam upetya tvāṃ kuśalaṃ paripṛcchati.

धृतराष्ट्रश् च पाञ्चाल्य त्वया संबन्धम् ईयिवान्। कृतार्थं मन्यते ऽऽत्मानं तथा सर्वे ऽपि कौरवाः। त्रिदशैः सह संबन्धो न तथा प्रीतिकृत्तमः।

dhṛtarāṣṭraś ca pāñcālya tvayā saṃbandham īyivān. kṛtārthaṃ manyate ''tmānaṃ tathā sarve 'pi kauravāḥ. tridaśaiḥ saha saṃbandho na tathā prītikṛttamaḥ.

न तथा राज्यसंप्राप्तिस् तेषां प्रीतिकरी मता। यथा संबन्धकं प्राप्य यज्ञसेन त्वया सह।

na tathā rājyasaṃprāptis teṣāṃ prītikarī matā. yathā saṃbandhakaṃ prāpya yajñasena tvayā saha.

एतद् विदित्वा तु भवान् प्रस्थापयतु पाण्डवान्। द्रष्टुं हि पाण्डुदायादांस् त्वरन्ते कुरवो भृशम्।

etad viditvā tu bhavān prasthāpayatu pāṇḍavān. draṣṭuṃ hi pāṇḍudāyādāṃs tvarante kuravo bhṛśam.

विप्रोषिता दीर्घकालम् इमे चापि नरर्षभाः। उत्सुका नगरं द्रष्टुं भविष्यन्ति पृथा तथा।

viproṣitā dīrghakālam ime cāpi nararṣabhāḥ. utsukā nagaraṃ draṣṭuṃ bhaviṣyanti pṛthā tathā.

कृष्णाम् अपि च पाञ्चालीं सर्वाः कुरुवरस्त्रियः। द्रष्टुकामाः प्रतीक्षन्ते पुरं च विषयं च नः।

kṛṣṇām api ca pāñcālīṃ sarvāḥ kuruvarastriyaḥ. draṣṭukāmāḥ pratīkṣante puraṃ ca viṣayaṃ ca naḥ.

स भवान् पाण्डुपुत्राणाम् आज्ञापयतु माचिरम्। गमनं सहदाराणाम् एतद् आगमनं मम।

sa bhavān pāṇḍuputrāṇām ājñāpayatu māciram. gamanaṃ sahadārāṇām etad āgamanaṃ mama.

विसृष्टेषु त्वया राजन् पाण्डवेषु महात्मसु। ततो ऽहं प्रेषयिष्यामि धृतराष्ट्रस्य शीघ्रगान्। आगमिष्यन्ति कौन्तेयाः कुन्ती च सह कृष्णया।

visṛṣṭeṣu tvayā rājan pāṇḍaveṣu mahātmasu. tato 'haṃ preṣayiṣyāmi dhṛtarāṣṭrasya śīghragān. āgamiṣyanti kaunteyāḥ kuntī ca saha kṛṣṇayā.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...