महाभारत 1.194 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

आदि पर्व→

←अध्याय 194→

[mh-1-194] • 25 श्लोकाः

कर्ण उवाच। दुर्योधन तव प्रज्ञा न सम्यग् इति मे मतिः। न ह्य् उपायेन ते शक्याः पाण्डवाः कुरुनन्दन।

karṇa uvāca. duryodhana tava prajñā na samyag iti me matiḥ. na hy upāyena te śakyāḥ pāṇḍavāḥ kurunandana.

पूर्वम् एव हि ते सूक्ष्मैर् उपायैर् यतितास् त्वया। निग्रहीतुं यदा वीर शकिता न तदा त्वया।

pūrvam eva hi te sūkṣmair upāyair yatitās tvayā. nigrahītuṃ yadā vīra śakitā na tadā tvayā.

इहैव वर्तमानास् ते समीपे तव पार्थिव। अजातपक्षाः शिशवः शकिता नैव बाधितुम्।

ihaiva vartamānās te samīpe tava pārthiva. ajātapakṣāḥ śiśavaḥ śakitā naiva bādhitum.

जातपक्षा विदेशस्था विवृद्धाः सर्वशो ऽद्य ते। नोपायसाध्याः कौन्तेया ममैषा मतिर् अच्युत।

jātapakṣā videśasthā vivṛddhāḥ sarvaśo 'dya te. nopāyasādhyāḥ kaunteyā mamaiṣā matir acyuta.

न च ते व्यसनैर् योक्तुं शक्या दिष्टकृता हि ते। शङ्किताश् चेप्सवश् चैव पितृपैतामहं पदम्।

na ca te vyasanair yoktuṃ śakyā diṣṭakṛtā hi te. śaṅkitāś cepsavaś caiva pitṛpaitāmahaṃ padam.

परस्परेण भेदश् च नाधातुं तेषु शक्यते। एकस्यां ये रताः पत्न्यां न भिद्यन्ते परस्परम्।

paraspareṇa bhedaś ca nādhātuṃ teṣu śakyate. ekasyāṃ ye ratāḥ patnyāṃ na bhidyante parasparam.

न चापि कृष्णा शक्येत तेभ्यो भेदयितुं परैः। परिद्यूनान् वृतवती किम् उताद्य मृजावतः।

na cāpi kṛṣṇā śakyeta tebhyo bhedayituṃ paraiḥ. paridyūnān vṛtavatī kim utādya mṛjāvataḥ.

ईप्सितश् च गुणः स्त्रीणाम् एकस्या बहुभर्तृता। तं च प्राप्तवती कृष्णा न सा भेदयितुं सुखम्।

īpsitaś ca guṇaḥ strīṇām ekasyā bahubhartṛtā. taṃ ca prāptavatī kṛṣṇā na sā bhedayituṃ sukham.

आर्यवृत्तश् च पाञ्चाल्यो न स राजा धनप्रियः। न संत्यक्ष्यति कौन्तेयान् राज्यदानैर् अपि ध्रुवम्।

āryavṛttaś ca pāñcālyo na sa rājā dhanapriyaḥ. na saṃtyakṣyati kaunteyān rājyadānair api dhruvam.

तथास्य पुत्रो गुणवान् अनुरक्तश् च पाण्डवान्। तस्मान् नोपायसाध्यांस् तान् अहं मन्ये कथं चन। पाण्डवान् भरतश्रेष्ठ विक्रमस् तत्र रोचताम्।

tathāsya putro guṇavān anuraktaś ca pāṇḍavān. tasmān nopāyasādhyāṃs tān ahaṃ manye kathaṃ cana. pāṇḍavān bharataśreṣṭha vikramas tatra rocatām.

इदं त्व् अद्य क्षमं कर्तुम् अस्माकं पुरुषर्षभ। यावन् न कृतमूलास् ते पाण्डवेया विशां पते। तावत् प्रहरणीयास् ते रोचतां तव विक्रमः।

idaṃ tv adya kṣamaṃ kartum asmākaṃ puruṣarṣabha. yāvan na kṛtamūlās te pāṇḍaveyā viśāṃ pate. tāvat praharaṇīyās te rocatāṃ tava vikramaḥ.

अस्मत्पक्षो महान् यावद् यावत् पाञ्चालको लघुः। तावत् प्रहरणं तेषां क्रियतां मा विचारय।

asmatpakṣo mahān yāvad yāvat pāñcālako laghuḥ. tāvat praharaṇaṃ teṣāṃ kriyatāṃ mā vicāraya.

वाहनानि प्रभूतानि मित्राणि बहुलानि च। यावन् न तेषां गान्धारे तावद् एवाशु विक्रम।

vāhanāni prabhūtāni mitrāṇi bahulāni ca. yāvan na teṣāṃ gāndhāre tāvad evāśu vikrama.

यावच् च राजा पाञ्चाल्यो नोद्यमे कुरुते मनः। सह पुत्रैर् महावीर्यैस् तावद् एवाशु विक्रम। सदा च वैरी द्रुपदः सततं निकृतस् त्वया। यावन् न वर्धते मित्रै रोचतां तत्र विक्रमः।

yāvac ca rājā pāñcālyo nodyame kurute manaḥ. saha putrair mahāvīryais tāvad evāśu vikrama. sadā ca vairī drupadaḥ satataṃ nikṛtas tvayā. yāvan na vardhate mitrai rocatāṃ tatra vikramaḥ.

यावन्न् आयाति वार्ष्णेयः कर्षन् यादववाहिनीम्। राज्यार्थे पाण्डवेयानां तावद् एवाशु विक्रम।

yāvann āyāti vārṣṇeyaḥ karṣan yādavavāhinīm. rājyārthe pāṇḍaveyānāṃ tāvad evāśu vikrama.

वसूनि विविधान् भोगान् राज्यम् एव च केवलम्। नात्याज्यम् अस्ति कृष्णस्य पाण्डवार्थे महीपते।

vasūni vividhān bhogān rājyam eva ca kevalam. nātyājyam asti kṛṣṇasya pāṇḍavārthe mahīpate.

विक्रमेण मही प्राप्ता भरतेन महात्मना। विक्रमेण च लोकांस् त्रीञ् जितवान् पाकशासनः।

vikrameṇa mahī prāptā bharatena mahātmanā. vikrameṇa ca lokāṃs trīñ jitavān pākaśāsanaḥ.

विक्रमं च प्रशंसन्ति क्षत्रियस्य विशां पते। स्वको हि धर्मः शूराणां विक्रमः पार्थिवर्षभ।

vikramaṃ ca praśaṃsanti kṣatriyasya viśāṃ pate. svako hi dharmaḥ śūrāṇāṃ vikramaḥ pārthivarṣabha.

ते बलेन वयं राजन् महता चतुरङ्गिणा। प्रमथ्य द्रुपदं शीघ्रम् आनयामेह पाण्डवान्।

te balena vayaṃ rājan mahatā caturaṅgiṇā. pramathya drupadaṃ śīghram ānayāmeha pāṇḍavān.

न हि साम्ना न दानेन न भेदेन च पाण्डवाः। शक्याः साधयितुं तस्माद् विक्रमेणैव ताञ् जहि।

na hi sāmnā na dānena na bhedena ca pāṇḍavāḥ. śakyāḥ sādhayituṃ tasmād vikrameṇaiva tāñ jahi.

तान् विक्रमेण जित्वेमाम् अखिलां भुङ्क्ष्व मेदिनीम्। नान्यम् अत्र प्रपश्यामि कार्योपायं जनाधिप।

tān vikrameṇa jitvemām akhilāṃ bhuṅkṣva medinīm. nānyam atra prapaśyāmi kāryopāyaṃ janādhipa.

वैशंपायन उवाच। श्रुत्वा तु राधेयवचो धृतराष्ट्रः प्रतापवान्। अभिपूज्य ततः पश्चाद् इदं वचनम् अब्रवीत्।

vaiśaṃpāyana uvāca. śrutvā tu rādheyavaco dhṛtarāṣṭraḥ pratāpavān. abhipūjya tataḥ paścād idaṃ vacanam abravīt.

उपपन्नं महाप्राज्ञे कृतास्त्रे सूतनन्दने। त्वयि विक्रमसंपन्नम् इदं वचनम् ईदृशम्।

upapannaṃ mahāprājñe kṛtāstre sūtanandane. tvayi vikramasaṃpannam idaṃ vacanam īdṛśam.

भूय एव तु भीष्मश् च द्रोणो विदुर एव च। युवां च कुरुतां बुद्धिं भवेद् या नः सुखोदया।

bhūya eva tu bhīṣmaś ca droṇo vidura eva ca. yuvāṃ ca kurutāṃ buddhiṃ bhaved yā naḥ sukhodayā.

तत आनाय्य तान् सर्वान् मन्त्रिणः सुमहायशाः। धृतराष्ट्रो महाराज मन्त्रयाम् आस वै तदा।

tata ānāyya tān sarvān mantriṇaḥ sumahāyaśāḥ. dhṛtarāṣṭro mahārāja mantrayām āsa vai tadā.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...