महाभारत 1.170 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

आदि पर्व→

←अध्याय 170→

[mh-1-170] • 21 श्लोकाः

ब्राह्मण्य् उवाच। नाहं गृह्णामि वस् तात दृष्टीर् नास्ति रुषान्विता। अयं तु भार्गवो नूनम् ऊरुजः कुपितो ऽद्य वः।

brāhmaṇy uvāca. nāhaṃ gṛhṇāmi vas tāta dṛṣṭīr nāsti ruṣānvitā. ayaṃ tu bhārgavo nūnam ūrujaḥ kupito 'dya vaḥ.

तेन चक्षूंषि वस् तात नूनं कोपान् महात्मना। स्मरता निहतान् बन्धून् आदत्तानि न संशयः।

tena cakṣūṃṣi vas tāta nūnaṃ kopān mahātmanā. smaratā nihatān bandhūn ādattāni na saṃśayaḥ.

गर्भान् अपि यदा यूयं भृगूणां घ्नत पुत्रकाः। तदायम् ऊरुणा गर्भो मया वर्षशतं धृतः।

garbhān api yadā yūyaṃ bhṛgūṇāṃ ghnata putrakāḥ. tadāyam ūruṇā garbho mayā varṣaśataṃ dhṛtaḥ.

षडङ्गश् चाखिलो वेद इमं गर्भस्थम् एव हि। विवेश भृगुवंशस्य भूयः प्रियचिकीर्षया।

ṣaḍaṅgaś cākhilo veda imaṃ garbhastham eva hi. viveśa bhṛguvaṃśasya bhūyaḥ priyacikīrṣayā.

सो ऽयं पितृवधान् नूनं क्रोधाद् वो हन्तुम् इच्छति। तेजसा यस्य दिव्येन चक्षूंषि मुषितानि वः।

so 'yaṃ pitṛvadhān nūnaṃ krodhād vo hantum icchati. tejasā yasya divyena cakṣūṃṣi muṣitāni vaḥ.

तम् इमं तात याचध्वम् और्वं मम सुतोत्तमम्। अयं वः प्रणिपातेन तुष्टो दृष्टीर् विमोक्ष्यति।

tam imaṃ tāta yācadhvam aurvaṃ mama sutottamam. ayaṃ vaḥ praṇipātena tuṣṭo dṛṣṭīr vimokṣyati.

गन्धर्व उवाच। एवम् उक्तास् ततः सर्वे राजानस् ते तम् ऊरुजम्। ऊचुः प्रसीदेति तदा प्रसादं च चकार सः।

gandharva uvāca. evam uktās tataḥ sarve rājānas te tam ūrujam. ūcuḥ prasīdeti tadā prasādaṃ ca cakāra saḥ.

अनेनैव च विख्यातो नाम्ना लोकेषु सत्तमः। स और्व इति विप्रर्षिर् ऊरुं भित्त्वा व्यजायत।

anenaiva ca vikhyāto nāmnā lokeṣu sattamaḥ. sa aurva iti viprarṣir ūruṃ bhittvā vyajāyata.

चक्षूंषि प्रतिलभ्याथ प्रतिजग्मुस् ततो नृपाः। भार्गवस् तु मुनिर् मेने सर्वलोकपराभवम्।

cakṣūṃṣi pratilabhyātha pratijagmus tato nṛpāḥ. bhārgavas tu munir mene sarvalokaparābhavam.

स चक्रे तात लोकानां विनाशाय महामनाः। सर्वेषाम् एव कार्त्स्न्येन मनः प्रवणम् आत्मनः।

sa cakre tāta lokānāṃ vināśāya mahāmanāḥ. sarveṣām eva kārtsnyena manaḥ pravaṇam ātmanaḥ.

इच्छन्न् अपचितिं कर्तुं भृगूणां भृगुसत्तमः। सर्वलोकविनाशाय तपसा महतैधितः।

icchann apacitiṃ kartuṃ bhṛgūṇāṃ bhṛgusattamaḥ. sarvalokavināśāya tapasā mahataidhitaḥ.

तापयाम् आस लोकान् स सदेवासुरमानुषान्। तपसोग्रेण महता नन्दयिष्यन् पितामहान्।

tāpayām āsa lokān sa sadevāsuramānuṣān. tapasogreṇa mahatā nandayiṣyan pitāmahān.

ततस् तं पितरस् तात विज्ञाय भृगुसत्तमम्। पितृलोकाद् उपागम्य सर्व ऊचुर् इदं वचः।

tatas taṃ pitaras tāta vijñāya bhṛgusattamam. pitṛlokād upāgamya sarva ūcur idaṃ vacaḥ.

और्व दृष्टः प्रभावस् ते तपसोग्रस्य पुत्रक। प्रसादं कुरु लोकानां नियच्छ क्रोधम् आत्मनः।

aurva dṛṣṭaḥ prabhāvas te tapasograsya putraka. prasādaṃ kuru lokānāṃ niyaccha krodham ātmanaḥ.

नानीशैर् हि तदा तात भृगुभिर् भावितात्मभिः। वधो ऽभ्युपेक्षितः सर्वैः क्षत्रियाणां विहिंसताम्।

nānīśair hi tadā tāta bhṛgubhir bhāvitātmabhiḥ. vadho 'bhyupekṣitaḥ sarvaiḥ kṣatriyāṇāṃ vihiṃsatām.

आयुषा हि प्रकृष्टेन यदा नः खेद आविशत्। तदास्माभिर् वधस् तात क्षत्रियैर् ईप्सितः स्वयम्।

āyuṣā hi prakṛṣṭena yadā naḥ kheda āviśat. tadāsmābhir vadhas tāta kṣatriyair īpsitaḥ svayam.

निखातं तद् धि वै वित्तं केन चिद् भृगुवेश्मनि। वैरायैव तदा न्यस्तं क्षत्रियान् कोपयिष्णुभिः। किं हि वित्तेन नः कार्यं स्वर्गेप्सूनां द्विजर्षभ। यद् अस्माकं धनाध्यक्षः प्रभूतं धनम् आहरत्।

nikhātaṃ tad dhi vai vittaṃ kena cid bhṛguveśmani. vairāyaiva tadā nyastaṃ kṣatriyān kopayiṣṇubhiḥ. kiṃ hi vittena naḥ kāryaṃ svargepsūnāṃ dvijarṣabha. yad asmākaṃ dhanādhyakṣaḥ prabhūtaṃ dhanam āharat.

यदा तु मृत्युर् आदातुं न नः शक्नोति सर्वशः। तदास्माभिर् अयं दृष्ट उपायस् तात संमतः।

yadā tu mṛtyur ādātuṃ na naḥ śaknoti sarvaśaḥ. tadāsmābhir ayaṃ dṛṣṭa upāyas tāta saṃmataḥ.

आत्महा च पुमांस् तात न लोकांल् लभते शुभान्। ततो ऽस्माभिः समीक्ष्यैवं नात्मनात्मा विनाशितः। एतस्य परिहारार्थं त्वं तु धर्मं समाचर।

ātmahā ca pumāṃs tāta na lokāṃl labhate śubhān. tato 'smābhiḥ samīkṣyaivaṃ nātmanātmā vināśitaḥ. etasya parihārārthaṃ tvaṃ tu dharmaṃ samācara.

न चैतन् नः प्रियं तात यद् इदं कर्तुम् इच्छसि। नियच्छेदं मनः पापात् सर्वलोकपराभवात्।

na caitan naḥ priyaṃ tāta yad idaṃ kartum icchasi. niyacchedaṃ manaḥ pāpāt sarvalokaparābhavāt.

न हि नः क्षत्रियाः के चिन् न लोकाः सप्त पुत्रक। दूषयन्ति तपस् तेजः क्रोधम् उत्पतितं जहि।

na hi naḥ kṣatriyāḥ ke cin na lokāḥ sapta putraka. dūṣayanti tapas tejaḥ krodham utpatitaṃ jahi.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...