महाभारत 1.165 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

आदि पर्व→

←अध्याय 165→

[mh-1-165] • 44 श्लोकाः

अर्जुन उवाच। किंनिमित्तम् अभूद् वैरं विश्वामित्रवसिष्ठयोः। वसतोर् आश्रमे पुण्ये शंस नः सर्वम् एव तत्।

arjuna uvāca. kiṃnimittam abhūd vairaṃ viśvāmitravasiṣṭhayoḥ. vasator āśrame puṇye śaṃsa naḥ sarvam eva tat.

गन्धर्व उवाच। इदं वासिष्ठम् आख्यानं पुराणं परिचक्षते। पार्थ सर्वेषु लोकेषु यथावत् तन् निबोध मे।

gandharva uvāca. idaṃ vāsiṣṭham ākhyānaṃ purāṇaṃ paricakṣate. pārtha sarveṣu lokeṣu yathāvat tan nibodha me.

कन्यकुब्जे महान् आसीत् पार्थिवो भरतर्षभ। गाधीति विश्रुतो लोके सत्यधर्मपरायणः।

kanyakubje mahān āsīt pārthivo bharatarṣabha. gādhīti viśruto loke satyadharmaparāyaṇaḥ.

तस्य धर्मात्मनः पुत्रः समृद्धबलवाहनः। विश्वामित्र इति ख्यातो बभूव रिपुमर्दनः।

tasya dharmātmanaḥ putraḥ samṛddhabalavāhanaḥ. viśvāmitra iti khyāto babhūva ripumardanaḥ.

स चचार सहामात्यो मृगयां गहने वने। मृगान् विध्यन् वराहांश् च रम्येषु मरुधन्वसु।

sa cacāra sahāmātyo mṛgayāṃ gahane vane. mṛgān vidhyan varāhāṃś ca ramyeṣu marudhanvasu.

व्यायामकर्शितः सो ऽथ मृगलिप्सुः पिपासितः। आजगाम नरश्रेष्ठ वसिष्ठस्याश्रमं प्रति।

vyāyāmakarśitaḥ so 'tha mṛgalipsuḥ pipāsitaḥ. ājagāma naraśreṣṭha vasiṣṭhasyāśramaṃ prati.

तम् आगतम् अभिप्रेक्ष्य वसिष्ठः श्रेष्ठभाग् ऋषिः। विश्वामित्रं नरश्रेष्ठं प्रतिजग्राह पूजया।

tam āgatam abhiprekṣya vasiṣṭhaḥ śreṣṭhabhāg ṛṣiḥ. viśvāmitraṃ naraśreṣṭhaṃ pratijagrāha pūjayā.

पाद्यार्घ्याचमनीयेन स्वागतेन च भारत। तथैव प्रतिजग्राह वन्येन हविषा तथा।

pādyārghyācamanīyena svāgatena ca bhārata. tathaiva pratijagrāha vanyena haviṣā tathā.

तस्याथ कामधुग् धेनुर् वसिष्ठस्य महात्मनः। उक्ता कामान् प्रयच्छेति सा कामान् दुदुहे ततः। बाष्पाढ्यस्यौदनस्यैव राशयः पर्वतोपमाः। निष्ठान्नानि च सूपांश् च दधिकुल्यास् तथैव च। कूपांश् च घृतसंपूर्णान् भक्ष्याणां राशयस् तथा। भोजनानि महार्हाणि तत्र तत्र सहस्रशः। इक्षून् मधु च लाजांश् च मैरेयांश् च वरासवान्। वस्त्राणि च महार्हाणि कम्बलानि सहस्रशः।

tasyātha kāmadhug dhenur vasiṣṭhasya mahātmanaḥ. uktā kāmān prayaccheti sā kāmān duduhe tataḥ. bāṣpāḍhyasyaudanasyaiva rāśayaḥ parvatopamāḥ. niṣṭhānnāni ca sūpāṃś ca dadhikulyās tathaiva ca. kūpāṃś ca ghṛtasaṃpūrṇān bhakṣyāṇāṃ rāśayas tathā. bhojanāni mahārhāṇi tatra tatra sahasraśaḥ. ikṣūn madhu ca lājāṃś ca maireyāṃś ca varāsavān. vastrāṇi ca mahārhāṇi kambalāni sahasraśaḥ.

ग्राम्यारण्या ओषधीश् च दुदुहे पय एव च। षड्रसं चामृतरसं रसायनम् अनुत्तमम्।

grāmyāraṇyā oṣadhīś ca duduhe paya eva ca. ṣaḍrasaṃ cāmṛtarasaṃ rasāyanam anuttamam.

भोजनीयानि पेयानि भक्ष्याणि विविधानि च। लेह्यान्य् अमृतकल्पानि चोष्याणि च तथार्जुन। रत्नानि च महार्हाणि वासांसि विविधानि च।

bhojanīyāni peyāni bhakṣyāṇi vividhāni ca. lehyāny amṛtakalpāni coṣyāṇi ca tathārjuna. ratnāni ca mahārhāṇi vāsāṃsi vividhāni ca.

तैः कामैः सर्वसंपूर्णैः पूजितः स महीपतिः। सामात्यः सबलश् चैव तुतोष स भृशं नृपः। शिरो ग्रीवा सक्थिनी च सास्नापुच्छमहस्तनाः। शुभान्य् एतानि धेनूनाम् आयतानि प्रचक्षते। पृथुभिः पञ्चभी रङ्गैः समावृत्तां षडायताम्। ललाटं श्रवणे चैव नयनद्वितयं तथा। पृथून्य् एतानि शस्यन्ते धेनूनां पञ्च सूरिभिः। मण्डूकस्यैवम् उच्छूने यस्याः षडायताम्।

taiḥ kāmaiḥ sarvasaṃpūrṇaiḥ pūjitaḥ sa mahīpatiḥ. sāmātyaḥ sabalaś caiva tutoṣa sa bhṛśaṃ nṛpaḥ. śiro grīvā sakthinī ca sāsnāpucchamahastanāḥ. śubhāny etāni dhenūnām āyatāni pracakṣate. pṛthubhiḥ pañcabhī raṅgaiḥ samāvṛttāṃ ṣaḍāyatām. lalāṭaṃ śravaṇe caiva nayanadvitayaṃ tathā. pṛthūny etāni śasyante dhenūnāṃ pañca sūribhiḥ. maṇḍūkasyaivam ucchūne yasyāḥ ṣaḍāyatām.

षडायतां सुपार्श्वोरुं त्रिपृथुं पञ्च संवृताम्। मण्डूकनेत्रां स्वाकारां पीनोधसम् अनिन्दिताम्।

ṣaḍāyatāṃ supārśvoruṃ tripṛthuṃ pañca saṃvṛtām. maṇḍūkanetrāṃ svākārāṃ pīnodhasam aninditām.

सुवालधिं शङ्कुकर्णां चारुशृङ्गां मनोरमाम्। पुष्टायतशिरोग्रीवां विस्मितः सो ऽभिवीक्ष्य ताम्। सुपुष्टाङ्गीं सुयोनिकाम्। संभृतोभयपार्श्वोरूं दीर्घवालां पृथूदराम्। दृष्ट्वा गृष्टिम् ऋषेर् भूपो।

suvāladhiṃ śaṅkukarṇāṃ cāruśṛṅgāṃ manoramām. puṣṭāyataśirogrīvāṃ vismitaḥ so 'bhivīkṣya tām. supuṣṭāṅgīṃ suyonikām. saṃbhṛtobhayapārśvorūṃ dīrghavālāṃ pṛthūdarām. dṛṣṭvā gṛṣṭim ṛṣer bhūpo.

अभिनन्दति तां नन्दीं वसिष्ठस्य पयस्विनीम्। अब्रवीच् च भृशं तुष्टो विश्वामित्रो मुनिं तदा।

abhinandati tāṃ nandīṃ vasiṣṭhasya payasvinīm. abravīc ca bhṛśaṃ tuṣṭo viśvāmitro muniṃ tadā.

अर्बुदेन गवां ब्रह्मन् मम राज्येन वा पुनः। नन्दिनीं संप्रयच्छस्व भुङ्क्ष्व राज्यं महामुने।

arbudena gavāṃ brahman mama rājyena vā punaḥ. nandinīṃ saṃprayacchasva bhuṅkṣva rājyaṃ mahāmune.

वसिष्ठ उवाच। देवतातिथिपित्रर्थम् आज्यार्थं च पयस्विनी। अदेया नन्दिनीयं मे राज्येनापि तवानघ।

vasiṣṭha uvāca. devatātithipitrartham ājyārthaṃ ca payasvinī. adeyā nandinīyaṃ me rājyenāpi tavānagha.

विश्वामित्र उवाच। क्षत्रियो ऽहं भवान् विप्रस् तपःस्वाध्यायसाधनः। ब्राह्मणेषु कुतो वीर्यं प्रशान्तेषु धृतात्मसु। रत्नं हि भगवन्न् एतद् रत्नहारी च पार्थिवः।

viśvāmitra uvāca. kṣatriyo 'haṃ bhavān vipras tapaḥsvādhyāyasādhanaḥ. brāhmaṇeṣu kuto vīryaṃ praśānteṣu dhṛtātmasu. ratnaṃ hi bhagavann etad ratnahārī ca pārthivaḥ.

अर्बुदेन गवां यस् त्वं न ददासि ममेप्सिताम्। स्वधर्मं न प्रहास्यामि नयिष्ये ते बलेन गाम्। क्षत्रियो ऽस्मि न विप्रो ऽहं बाहुवीर्यो ऽस्मि धर्मतः। तस्माद् भुजबलेनेमां हरिष्यामीह पश्यतः। अत्र हव्यं च कव्यं च प्राणयात्रा तथैव च। आयत्तम् अग्निहोत्रं च आतिथ्यं च न संशयः। बहुना किं प्रलापेन न दास्ये कामदोहिनीम्।

arbudena gavāṃ yas tvaṃ na dadāsi mamepsitām. svadharmaṃ na prahāsyāmi nayiṣye te balena gām. kṣatriyo 'smi na vipro 'haṃ bāhuvīryo 'smi dharmataḥ. tasmād bhujabalenemāṃ hariṣyāmīha paśyataḥ. atra havyaṃ ca kavyaṃ ca prāṇayātrā tathaiva ca. āyattam agnihotraṃ ca ātithyaṃ ca na saṃśayaḥ. bahunā kiṃ pralāpena na dāsye kāmadohinīm.

वसिष्ठ उवाच। बलस्थश् चासि राजा च बाहुवीर्यश् च क्षत्रियः। यथेच्छसि तथा क्षिप्रं कुरु त्वं मा विचारय। रत्नद्वयं ब्राह्मणस्य नापहार्यं नृपैर् भुवि। अग्निहोत्री च गौः पत्नी प्रजारणिर् अनुत्तमा।

vasiṣṭha uvāca. balasthaś cāsi rājā ca bāhuvīryaś ca kṣatriyaḥ. yathecchasi tathā kṣipraṃ kuru tvaṃ mā vicāraya. ratnadvayaṃ brāhmaṇasya nāpahāryaṃ nṛpair bhuvi. agnihotrī ca gauḥ patnī prajāraṇir anuttamā.

गन्धर्व उवाच। एवम् उक्तस् तदा पार्थ विश्वामित्रो बलाद् इव। हंसचन्द्रप्रतीकाशां नन्दिनीं तां जहार गाम्। सा तदा ह्रियमाणा च विश्वामित्रबलैर् बलात्।

gandharva uvāca. evam uktas tadā pārtha viśvāmitro balād iva. haṃsacandrapratīkāśāṃ nandinīṃ tāṃ jahāra gām. sā tadā hriyamāṇā ca viśvāmitrabalair balāt.

कशादण्डप्रतिहता काल्यमाना ततस् ततः। हम्भायमाना कल्याणी वसिष्ठस्याथ नन्दिनी।

kaśādaṇḍapratihatā kālyamānā tatas tataḥ. hambhāyamānā kalyāṇī vasiṣṭhasyātha nandinī.

आगम्याभिमुखी पार्थ तस्थौ भगवदुन्मुखी। भृशं च ताड्यमानापि न जगामाश्रमात् ततः। बलानि तेषां निर्धूय छित्वा पाशनिबन्धनम्। आश्रमान् नैव गच्छन्ती हुम्भारावैर् ननाद च।

āgamyābhimukhī pārtha tasthau bhagavadunmukhī. bhṛśaṃ ca tāḍyamānāpi na jagāmāśramāt tataḥ. balāni teṣāṃ nirdhūya chitvā pāśanibandhanam. āśramān naiva gacchantī humbhārāvair nanāda ca.

वसिष्ठ उवाच। शृणोमि ते रवं भद्रे विनदन्त्याः पुनः पुनः। बलाद् ध्रियसि मे नन्दि क्षमावान् ब्राह्मणो ह्य् अहम्। विश्वामित्रेण नन्दिनि । किं कर्तव्यं मया तत्र। अथैनां नन्दिनीं भूयो विश्वामित्रस्य सैनिकाः। सर्वतः समकाल्यन्त कशापाषाणपाणयः।

vasiṣṭha uvāca. śṛṇomi te ravaṃ bhadre vinadantyāḥ punaḥ punaḥ. balād dhriyasi me nandi kṣamāvān brāhmaṇo hy aham. viśvāmitreṇa nandini | kiṃ kartavyaṃ mayā tatra. athaināṃ nandinīṃ bhūyo viśvāmitrasya sainikāḥ. sarvataḥ samakālyanta kaśāpāṣāṇapāṇayaḥ.

गन्धर्व उवाच। सा तु तेषां बलान् नन्दी बलानां भरतर्षभ। विश्वामित्रभयोद्विग्ना वसिष्ठं समुपागमत्।

gandharva uvāca. sā tu teṣāṃ balān nandī balānāṃ bharatarṣabha. viśvāmitrabhayodvignā vasiṣṭhaṃ samupāgamat.

गौर् उवाच। पाषाणदण्डाभिहतां क्रन्दन्तीं माम् अनाथवत्। उपेक्षसे कथं ब्रह्मन् भक्तां पादाब्जसेविनीम्। विश्वामित्रबलैर् घोरैर् भगवन् किम् उपेक्षसे।

gaur uvāca. pāṣāṇadaṇḍābhihatāṃ krandantīṃ mām anāthavat. upekṣase kathaṃ brahman bhaktāṃ pādābjasevinīm. viśvāmitrabalair ghorair bhagavan kim upekṣase.

गन्धर्व उवाच। एवं तस्यां तदा पर्थ धर्षितायां महामुनिः। न चुक्षुभे न धैर्याच् च विचचाल धृतव्रतः।

gandharva uvāca. evaṃ tasyāṃ tadā partha dharṣitāyāṃ mahāmuniḥ. na cukṣubhe na dhairyāc ca vicacāla dhṛtavrataḥ.

वसिष्ठ उवाच। क्षत्रियाणां बलं तेजो ब्राह्मणानां क्षमा बलम्। क्षमा मां भजते तस्माद् गम्यतां यदि रोचते।

vasiṣṭha uvāca. kṣatriyāṇāṃ balaṃ tejo brāhmaṇānāṃ kṣamā balam. kṣamā māṃ bhajate tasmād gamyatāṃ yadi rocate.

गौर् उवाच। किं नु त्यक्तास्मि भगवन् यद् एवं मां प्रभाषसे। अत्यक्ताहं त्वया ब्रह्मन् न शक्या नयितुं बलात्।

gaur uvāca. kiṃ nu tyaktāsmi bhagavan yad evaṃ māṃ prabhāṣase. atyaktāhaṃ tvayā brahman na śakyā nayituṃ balāt.

वसिष्ठ उवाच। न त्वां त्यजामि कल्याणि स्थीयतां यदि शक्यते। दृढेन दाम्ना बद्ध्वैष वत्सस् ते ह्रियते बलात्। येन केनाप्य् उपायेन त्वया वत्सो निवार्यताम्।

vasiṣṭha uvāca. na tvāṃ tyajāmi kalyāṇi sthīyatāṃ yadi śakyate. dṛḍhena dāmnā baddhvaiṣa vatsas te hriyate balāt. yena kenāpy upāyena tvayā vatso nivāryatām.

गन्धर्व उवाच। स्थीयताम् इति तच् छ्रुत्वा वसिष्ठस्य पयस्विनी। ऊर्ध्वाञ्चितशिरोग्रीवा प्रबभौ घोरदर्शना।

gandharva uvāca. sthīyatām iti tac chrutvā vasiṣṭhasya payasvinī. ūrdhvāñcitaśirogrīvā prababhau ghoradarśanā.

क्रोधरक्तेक्षणा सा गौर् हम्भारवघनस्वना। विश्वामित्रस्य तत् सैन्यं व्यद्रावयत सर्वशः।

krodharaktekṣaṇā sā gaur hambhāravaghanasvanā. viśvāmitrasya tat sainyaṃ vyadrāvayata sarvaśaḥ.

कशाग्रदण्डाभिहता काल्यमाना ततस् ततः। क्रोधदीप्तेक्षणा क्रोधं भूय एव समादधे।

kaśāgradaṇḍābhihatā kālyamānā tatas tataḥ. krodhadīptekṣaṇā krodhaṃ bhūya eva samādadhe.

आदित्य इव मध्याह्ने क्रोधदीप्तवपुर् बभौ। अङ्गारवर्षं मुञ्चन्ती मुहुर् वालधितो महत्।

āditya iva madhyāhne krodhadīptavapur babhau. aṅgāravarṣaṃ muñcantī muhur vāladhito mahat.

असृजत् पह्लवान् पुच्छाच् छकृतः शबराञ् शकान्। योनिदेशाच् च यवनाञ् छकृद्देशाच् छकांस् तथा। मूत्रतश् चासृजच् चापि यवनान् क्रोधमूर्च्छिता। बर्बरांश् चैव पार्श्वतः। प्राणतः प्रासृजच् चेयं।

asṛjat pahlavān pucchāc chakṛtaḥ śabarāñ śakān. yonideśāc ca yavanāñ chakṛddeśāc chakāṃs tathā. mūtrataś cāsṛjac cāpi yavanān krodhamūrcchitā. barbarāṃś caiva pārśvataḥ. prāṇataḥ prāsṛjac ceyaṃ.

पुण्ड्रान् किरातान् द्रमिडान् सिंहलान् बर्बरांस् तथा। चिबुकांश् च पुलिन्दांश् च चीनान् हूणान् सकेरलान्। तथैव दरदान् म्लेच्छान् फेनतः सा ससर्ज ह।

puṇḍrān kirātān dramiḍān siṃhalān barbarāṃs tathā. cibukāṃś ca pulindāṃś ca cīnān hūṇān sakeralān. tathaiva daradān mlecchān phenataḥ sā sasarja ha.

तैर् विसृष्टैर् महत् सैन्यं नानाम्लेच्छगणैस् तदा। नानावरणसंछन्नैर् नानायुधधरैस् तथा। अवाकीर्यत संरब्धैर् विश्वामित्रस्य पश्यतः।

tair visṛṣṭair mahat sainyaṃ nānāmlecchagaṇais tadā. nānāvaraṇasaṃchannair nānāyudhadharais tathā. avākīryata saṃrabdhair viśvāmitrasya paśyataḥ.

एकैकश् च तदा योधः पञ्चभिः सप्तभिर् वृतः। अस्त्रवर्षेण महता काल्यमानं बलं ततः। प्रभग्नं सर्वतस् त्रस्तं विश्वामित्रस्य पश्यतः। तस्य तच् चतुरङ्गं वै बलं परमदुःसहम्। प्रभग्नं सर्वतो घोरं पयस्विन्या विवर्जितम्।

ekaikaś ca tadā yodhaḥ pañcabhiḥ saptabhir vṛtaḥ. astravarṣeṇa mahatā kālyamānaṃ balaṃ tataḥ. prabhagnaṃ sarvatas trastaṃ viśvāmitrasya paśyataḥ. tasya tac caturaṅgaṃ vai balaṃ paramaduḥsaham. prabhagnaṃ sarvato ghoraṃ payasvinyā vivarjitam.

न च प्राणैर् वियुज्यन्त के चित् ते सैनिकास् तदा। विश्वामित्रस्य संक्रुद्धैर् वासिष्ठैर् भरतर्षभ। सा गौस् तत् सकलं सैन्यं कालयाम् आस दूरतः।

na ca prāṇair viyujyanta ke cit te sainikās tadā. viśvāmitrasya saṃkruddhair vāsiṣṭhair bharatarṣabha. sā gaus tat sakalaṃ sainyaṃ kālayām āsa dūrataḥ.

विश्वामित्रस्य सैन्यं तु काल्यमानं त्रियोजनम्। क्रोशमानं भयोद्विग्नं त्रातारं नाध्यगच्छत। विश्वामित्रस् ततो दृष्ट्वा क्रोधाविष्टः स रोदसी। ववर्ष शरवर्षाणि वसिष्ठे मुनिसत्तमे। घोररूपांश् च नाराचान् क्षुरान् भल्लान् महामुनिः। विश्वामित्रप्रयुक्तांस् तान् वैणवेन व्यमोचयत्। वसिष्ठस्य तदा दृष्ट्वा कर्मकौशलम् आहवे। विश्वामित्रो ऽपि कोपेन भूयः शत्रुनिपातनः। दिव्यास्त्रवर्षं तस्मै स प्राहिणोन् मुनये रुषा। आग्नेयं वारुणं चैन्द्रं याम्यं वायव्यम् एव च। विससर्ज महाभागे वसिष्ठे ब्रह्मणः सुते। अस्त्राणि सर्वतो ज्वाला विसृजन्तः प्रपेदिरे। युगान्तसमये घोराः पतंगस्येव रश्मयः। वसिष्ठो ऽपि महातेजा ब्रह्मशक्तिप्रयुक्तया। यष्ट्या निवारयाम् आस सर्वाण्य् अस्त्राणि स स्मयन्। ततस् ते भस्मसाद् भूताः पतन्ति स्म महीतले। अपोह्य दिव्यान्य् अस्त्राणि वसिष्ठो वाक्यम् अब्रवीत्। निर्जितो ऽसि महाराज दुरात्मन् गाधिनन्दन। यदि ते ऽस्ति परं शौर्यं तद् दर्शय मयि स्थिते। विश्वामित्रस् तथा चोक्तो वसिष्ठेन नराधिपः। नोवाच किं चिद् व्रीडाढ्यो विद्रावितमहाबलः।

viśvāmitrasya sainyaṃ tu kālyamānaṃ triyojanam. krośamānaṃ bhayodvignaṃ trātāraṃ nādhyagacchata. viśvāmitras tato dṛṣṭvā krodhāviṣṭaḥ sa rodasī. vavarṣa śaravarṣāṇi vasiṣṭhe munisattame. ghorarūpāṃś ca nārācān kṣurān bhallān mahāmuniḥ. viśvāmitraprayuktāṃs tān vaiṇavena vyamocayat. vasiṣṭhasya tadā dṛṣṭvā karmakauśalam āhave. viśvāmitro 'pi kopena bhūyaḥ śatrunipātanaḥ. divyāstravarṣaṃ tasmai sa prāhiṇon munaye ruṣā. āgneyaṃ vāruṇaṃ caindraṃ yāmyaṃ vāyavyam eva ca. visasarja mahābhāge vasiṣṭhe brahmaṇaḥ sute. astrāṇi sarvato jvālā visṛjantaḥ prapedire. yugāntasamaye ghorāḥ pataṃgasyeva raśmayaḥ. vasiṣṭho 'pi mahātejā brahmaśaktiprayuktayā. yaṣṭyā nivārayām āsa sarvāṇy astrāṇi sa smayan. tatas te bhasmasād bhūtāḥ patanti sma mahītale. apohya divyāny astrāṇi vasiṣṭho vākyam abravīt. nirjito 'si mahārāja durātman gādhinandana. yadi te 'sti paraṃ śauryaṃ tad darśaya mayi sthite. viśvāmitras tathā cokto vasiṣṭhena narādhipaḥ. novāca kiṃ cid vrīḍāḍhyo vidrāvitamahābalaḥ.

दृष्ट्वा तन् महद् आश्चर्यं ब्रह्मतेजोभवं तदा। विश्वामित्रः क्षत्रभावान् निर्विण्णो वाक्यम् अब्रवीत्।

dṛṣṭvā tan mahad āścaryaṃ brahmatejobhavaṃ tadā. viśvāmitraḥ kṣatrabhāvān nirviṇṇo vākyam abravīt.

धिग् बलं क्षत्रियबलं ब्रह्मतेजोबलं बलम्। बलाबलं विनिश्चित्य तप एव परं बलम्।

dhig balaṃ kṣatriyabalaṃ brahmatejobalaṃ balam. balābalaṃ viniścitya tapa eva paraṃ balam.

स राज्यं स्फीतम् उत्सृज्य तां च दीप्तां नृपश्रियम्। भोगांश् च पृष्ठतः कृत्वा तपस्य् एव मनो दधे।

sa rājyaṃ sphītam utsṛjya tāṃ ca dīptāṃ nṛpaśriyam. bhogāṃś ca pṛṣṭhataḥ kṛtvā tapasy eva mano dadhe.

स गत्वा तपसा सिद्धिं लोकान् विष्टभ्य तेजसा। तताप सर्वान् दीप्तौजा ब्राह्मणत्वम् अवाप च। अपिबच् च सुतं सोमम् इन्द्रेण सह कौशिकः। एवंवीर्यस् तु राजर्षिर् विप्रर्षिः संबभूव ह।

sa gatvā tapasā siddhiṃ lokān viṣṭabhya tejasā. tatāpa sarvān dīptaujā brāhmaṇatvam avāpa ca. apibac ca sutaṃ somam indreṇa saha kauśikaḥ. evaṃvīryas tu rājarṣir viprarṣiḥ saṃbabhūva ha.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...