महाभारत 1.149 (श्लोक 1)

महाभारत

आदि पर्व→

←अध्याय 149→

[mh-1-149] • 20 श्लोकाः

कुन्त्य् उवाच। न विषादस् त्वया कार्यो भयाद् अस्मात् कथं चन। उपायः परिदृष्टो ऽत्र तस्मान् मोक्षाय रक्षसः। नैव स्वयं सपुत्रस्य गमनं तत्र रोचये।

kunty uvāca. na viṣādas tvayā kāryo bhayād asmāt kathaṃ cana. upāyaḥ paridṛṣṭo 'tra tasmān mokṣāya rakṣasaḥ. naiva svayaṃ saputrasya gamanaṃ tatra rocaye.

एकस् तव सुतो बालः कन्या चैका तपस्विनी। न ते तयोस् तथा पत्न्या गमनं तत्र रोचये।

ekas tava suto bālaḥ kanyā caikā tapasvinī. na te tayos tathā patnyā gamanaṃ tatra rocaye.

मम पञ्च सुता ब्रह्मंस् तेषाम् एको गमिष्यति। त्वदर्थं बलिम् आदाय तस्य पापस्य रक्षसः।

mama pañca sutā brahmaṃs teṣām eko gamiṣyati. tvadarthaṃ balim ādāya tasya pāpasya rakṣasaḥ.

ब्राह्मण उवाच। नाहम् एतत् करिष्यामि जीवितार्थी कथं चन। ब्राह्मणस्यातिथेश् चैव स्वार्थे प्राणैर् वियोजनम्।

brāhmaṇa uvāca. nāham etat kariṣyāmi jīvitārthī kathaṃ cana. brāhmaṇasyātitheś caiva svārthe prāṇair viyojanam.

न त्व् एतद् अकुलीनासु नाधर्मिष्ठासु विद्यते। यद् ब्राह्मणार्थे विसृजेद् आत्मानम् अपि चात्मजम्।

na tv etad akulīnāsu nādharmiṣṭhāsu vidyate. yad brāhmaṇārthe visṛjed ātmānam api cātmajam.

आत्मनस् तु मया श्रेयो बोद्धव्यम् इति रोचये। ब्रह्मवध्यात्मवध्या वा श्रेय आत्मवधो मम। ब्रह्महत्या परं पापं श्रेयान् आत्मवधो मम।

ātmanas tu mayā śreyo boddhavyam iti rocaye. brahmavadhyātmavadhyā vā śreya ātmavadho mama. brahmahatyā paraṃ pāpaṃ śreyān ātmavadho mama.

ब्रह्मवध्या परं पापं निष्कृतिर् नात्र विद्यते। प्रयोक्ता चानुमन्ता च हन्ता चेति त्रयः समाः। अबुद्धिपूर्वं कृत्वापि श्रेय आत्मवधो मम।

brahmavadhyā paraṃ pāpaṃ niṣkṛtir nātra vidyate. prayoktā cānumantā ca hantā ceti trayaḥ samāḥ. abuddhipūrvaṃ kṛtvāpi śreya ātmavadho mama.

न त्व् अहं वधम् आकाङ्क्षे स्वयम् एवात्मनः शुभे। परैः कृते वधे पापं न किं चिन् मयि विद्यते।

na tv ahaṃ vadham ākāṅkṣe svayam evātmanaḥ śubhe. paraiḥ kṛte vadhe pāpaṃ na kiṃ cin mayi vidyate.

अभिसंधिकृते तस्मिन् ब्राह्मणस्य वधे मया। निष्कृतिं न प्रपश्यामि नृशंसं क्षुद्रम् एव च।

abhisaṃdhikṛte tasmin brāhmaṇasya vadhe mayā. niṣkṛtiṃ na prapaśyāmi nṛśaṃsaṃ kṣudram eva ca.

आगतस्य गृहे त्यागस् तथैव शरणार्थिनः। याचमानस्य च वधो नृशंसं परमं मतम्।

āgatasya gṛhe tyāgas tathaiva śaraṇārthinaḥ. yācamānasya ca vadho nṛśaṃsaṃ paramaṃ matam.

कुर्यान् न निन्दितं कर्म न नृशंसं कदा चन। इति पूर्वे महात्मान आपद्धर्मविदो विदुः।

kuryān na ninditaṃ karma na nṛśaṃsaṃ kadā cana. iti pūrve mahātmāna āpaddharmavido viduḥ.

श्रेयांस् तु सहदारस्य विनाशो ऽद्य मम स्वयम्। ब्राह्मणस्य वधं नाहम् अनुमंस्ये कथं चन।

śreyāṃs tu sahadārasya vināśo 'dya mama svayam. brāhmaṇasya vadhaṃ nāham anumaṃsye kathaṃ cana.

कुन्त्य् उवाच। ममाप्य् एषा मतिर् ब्रह्मन् विप्रा रक्ष्या इति स्थिरा। न चाप्य् अनिष्टः पुत्रो मे यदि पुत्रशतं भवेत्।

kunty uvāca. mamāpy eṣā matir brahman viprā rakṣyā iti sthirā. na cāpy aniṣṭaḥ putro me yadi putraśataṃ bhavet.

न चासौ राक्षसः शक्तो मम पुत्रविनाशने। वीर्यवान् मन्त्रसिद्धश् च तेजस्वी च सुतो मम।

na cāsau rākṣasaḥ śakto mama putravināśane. vīryavān mantrasiddhaś ca tejasvī ca suto mama.

राक्षसाय च तत् सर्वं प्रापयिष्यति भोजनम्। मोक्षयिष्यति चात्मानम् इति मे निश्चिता मतिः।

rākṣasāya ca tat sarvaṃ prāpayiṣyati bhojanam. mokṣayiṣyati cātmānam iti me niścitā matiḥ.

समागताश् च वीरेण दृष्टपूर्वाश् च राक्षसाः। बलवन्तो महाकाया निहताश् चाप्य् अनेकशः।

samāgatāś ca vīreṇa dṛṣṭapūrvāś ca rākṣasāḥ. balavanto mahākāyā nihatāś cāpy anekaśaḥ.

न त्व् इदं केषु चिद् ब्रह्मन् व्याहर्तव्यं कथं चन। विद्यार्थिनो हि मे पुत्रान् विप्रकुर्युः कुतूहलात्।

na tv idaṃ keṣu cid brahman vyāhartavyaṃ kathaṃ cana. vidyārthino hi me putrān viprakuryuḥ kutūhalāt.

गुरुणा चाननुज्ञातो ग्राहयेद् यं सुतो मम। न स कुर्यात् तया कार्यं विद्ययेति सतां मतम्।

guruṇā cānanujñāto grāhayed yaṃ suto mama. na sa kuryāt tayā kāryaṃ vidyayeti satāṃ matam.

वैशंपायन उवाच। एवम् उक्तस् तु पृथया स विप्रो भार्यया सह। हृष्टः संपूजयाम् आस तद् वाक्यम् अमृतोपमम्।

vaiśaṃpāyana uvāca. evam uktas tu pṛthayā sa vipro bhāryayā saha. hṛṣṭaḥ saṃpūjayām āsa tad vākyam amṛtopamam.

ततः कुन्ती च विप्रश् च सहिताव् अनिलात्मजम्। तम् अब्रूतां कुरुष्वेति स तथेत्य् अब्रवीच् च तौ।

tataḥ kuntī ca vipraś ca sahitāv anilātmajam. tam abrūtāṃ kuruṣveti sa tathety abravīc ca tau.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents