महाभारत 1.135 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

आदि पर्व→

←अध्याय 135→

[mh-1-135] • 21 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। विदुरस्य सुहृत् कश् चित् खनकः कुशलः क्व चित्। विविक्ते पाण्डवान् राजन्न् इदं वचनम् अब्रवीत्।

vaiśaṃpāyana uvāca. vidurasya suhṛt kaś cit khanakaḥ kuśalaḥ kva cit. vivikte pāṇḍavān rājann idaṃ vacanam abravīt.

प्रहितो विदुरेणास्मि खनकः कुशलो भृशम्। पाण्डवानां प्रियं कार्यम् इति किं करवाणि वः।

prahito vidureṇāsmi khanakaḥ kuśalo bhṛśam. pāṇḍavānāṃ priyaṃ kāryam iti kiṃ karavāṇi vaḥ.

प्रच्छन्नं विदुरेणोक्तः श्रेयस् त्वम् इह पाण्डवान्। प्रतिपादय विश्वासाद् इति किं करवाणि वः।

pracchannaṃ vidureṇoktaḥ śreyas tvam iha pāṇḍavān. pratipādaya viśvāsād iti kiṃ karavāṇi vaḥ.

कृष्णपक्षे चतुर्दश्यां रात्राव् अस्य पुरोचनः। भवनस्य तव द्वारि प्रदास्यति हुताशनम्।

kṛṣṇapakṣe caturdaśyāṃ rātrāv asya purocanaḥ. bhavanasya tava dvāri pradāsyati hutāśanam.

मात्रा सह प्रदग्धव्याः पाण्डवाः पुरुषर्षभाः। इति व्यवसितं पार्थ धार्तराष्ट्रस्य मे श्रुतम्।

mātrā saha pradagdhavyāḥ pāṇḍavāḥ puruṣarṣabhāḥ. iti vyavasitaṃ pārtha dhārtarāṣṭrasya me śrutam.

किं चिच् च विदुरेणोक्तो म्लेच्छवाचासि पाण्डव। त्वया च तत् तथेत्य् उक्तम् एतद् विश्वासकारणम्।

kiṃ cic ca vidureṇokto mlecchavācāsi pāṇḍava. tvayā ca tat tathety uktam etad viśvāsakāraṇam.

उवाच तं सत्यधृतिः कुन्तीपुत्रो युधिष्ठिरः। अभिजानामि सौम्य त्वां सुहृदं विदुरस्य वै।

uvāca taṃ satyadhṛtiḥ kuntīputro yudhiṣṭhiraḥ. abhijānāmi saumya tvāṃ suhṛdaṃ vidurasya vai.

शुचिम् आप्तं प्रियं चैव सदा च दृढभक्तिकम्। न विद्यते कवेः किं चिद् अभिज्ञानप्रयोजनम्।

śucim āptaṃ priyaṃ caiva sadā ca dṛḍhabhaktikam. na vidyate kaveḥ kiṃ cid abhijñānaprayojanam.

यथा नः स तथा नस् त्वं निर्विशेषा वयं त्वयि। भवतः स्म यथा तस्य पालयास्मान् यथा कविः।

yathā naḥ sa tathā nas tvaṃ nirviśeṣā vayaṃ tvayi. bhavataḥ sma yathā tasya pālayāsmān yathā kaviḥ.

इदं शरणम् आग्नेयं मदर्थम् इति मे मतिः। पुरोचनेन विहितं धार्तराष्ट्रस्य शासनात्।

idaṃ śaraṇam āgneyaṃ madartham iti me matiḥ. purocanena vihitaṃ dhārtarāṣṭrasya śāsanāt.

स पापः कोशवांश् चैव ससहायश् च दुर्मतिः। अस्मान् अपि च दुष्टात्मा नित्यकालं प्रबाधते।

sa pāpaḥ kośavāṃś caiva sasahāyaś ca durmatiḥ. asmān api ca duṣṭātmā nityakālaṃ prabādhate.

स भवान् मोक्षयत्व् अस्मान् यत्नेनास्माद् धुताशनात्। अस्मास्व् इह हि दग्धेषु सकामः स्यात् सुयोधनः।

sa bhavān mokṣayatv asmān yatnenāsmād dhutāśanāt. asmāsv iha hi dagdheṣu sakāmaḥ syāt suyodhanaḥ.

समृद्धम् आयुधागारम् इदं तस्य दुरात्मनः। वप्रान्ते निष्प्रतीकारम् आश्लिष्येदं कृतं महत्।

samṛddham āyudhāgāram idaṃ tasya durātmanaḥ. vaprānte niṣpratīkāram āśliṣyedaṃ kṛtaṃ mahat.

इदं तद् अशुभं नूनं तस्य कर्म चिकीर्षितम्। प्राग् एव विदुरो वेद तेनास्मान् अन्वबोधयत्।

idaṃ tad aśubhaṃ nūnaṃ tasya karma cikīrṣitam. prāg eva viduro veda tenāsmān anvabodhayat.

सेयम् आपद् अनुप्राप्ता क्षत्ता यां दृष्टवान् पुरा। पुरोचनस्याविदितान् अस्मांस् त्वं विप्रमोचय।

seyam āpad anuprāptā kṣattā yāṃ dṛṣṭavān purā. purocanasyāviditān asmāṃs tvaṃ vipramocaya.

स तथेति प्रतिश्रुत्य खनको यत्नम् आस्थितः। परिखाम् उत्किरन् नाम चकार सुमहद् बिलम्।

sa tatheti pratiśrutya khanako yatnam āsthitaḥ. parikhām utkiran nāma cakāra sumahad bilam.

चक्रे च वेश्मनस् तस्य मध्ये नातिमहन् मुखम्। कपाटयुक्तम् अज्ञातं समं भूम्या च भारत।

cakre ca veśmanas tasya madhye nātimahan mukham. kapāṭayuktam ajñātaṃ samaṃ bhūmyā ca bhārata.

पुरोचनभयाच् चैव व्यदधात् संवृतं मुखम्। स वै स्वर्गाद् इहायातः इन्द्रस्यातिप्रियंकरः। पाण्डवानां हितं कर्तुम् इन्द्रेण प्रेषितस् तदा। नित्यमृद्भक्षणपरो दिनैर् दशभिर् एव च। कृत्वा बिलं च सुमहत् पुनः स्वर्गम् इतो गतः। सर्वम् इन्द्रे निवेद्याथ पुनः स्वर्गात् समागतः। स तत्र च गृहद्वारि वसत्य् अशुभधीः सदा।

purocanabhayāc caiva vyadadhāt saṃvṛtaṃ mukham. sa vai svargād ihāyātaḥ indrasyātipriyaṃkaraḥ. pāṇḍavānāṃ hitaṃ kartum indreṇa preṣitas tadā. nityamṛdbhakṣaṇaparo dinair daśabhir eva ca. kṛtvā bilaṃ ca sumahat punaḥ svargam ito gataḥ. sarvam indre nivedyātha punaḥ svargāt samāgataḥ. sa tatra ca gṛhadvāri vasaty aśubhadhīḥ sadā.

तत्र ते सायुधाः सर्वे वसन्ति स्म क्षपां नृप। दिवा चरन्ति मृगयां पाण्डवेया वनाद् वनम्।

tatra te sāyudhāḥ sarve vasanti sma kṣapāṃ nṛpa. divā caranti mṛgayāṃ pāṇḍaveyā vanād vanam.

विश्वस्तवद् अविश्वस्ता वञ्चयन्तः पुरोचनम्। अतुष्टास् तुष्टवद् राजन्न् ऊषुः परमदुःखिताः।

viśvastavad aviśvastā vañcayantaḥ purocanam. atuṣṭās tuṣṭavad rājann ūṣuḥ paramaduḥkhitāḥ.

न चैनान् अन्वबुध्यन्त नरा नगरवासिनः। अन्यत्र विदुरामात्यात् तस्मात् खनकसत्तमात्।

na cainān anvabudhyanta narā nagaravāsinaḥ. anyatra vidurāmātyāt tasmāt khanakasattamāt.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...